[:gj]રાજકીય પક્ષો લોકશાહીમાં મુખ્ય ભૂમિકા નિભાવે છે કારણ કે તેઓ ચૂંટણી લડે છે, સરકાર બનાવે છે, નીતિઓ બનાવે છે અને શાસન પ્રદાન કરવા અને સામાન્ય માણસના જીવનમાં સુધારણા માટે જવાબદાર છે. મતદારો સુધી પહોંચવા, તેમના ધ્યેયો, નીતિઓ અને લોકો પાસેથી ઇનપુટ્સ પ્રાપ્ત કરવા માટે રાજકીય પક્ષોને પૈસાની needક્સેસની જરૂર હોય છે. પરંતુ તેઓ તેમના ભંડોળ ક્યાંથી એકત્રિત કરે છે?
તેમની આવકવેરા રીટર્ન અને દાન નિવેદનોનું વિશ્લેષણ ભારતના ચૂંટણી પંચ (ઇસીઆઈ) માં નોંધાયેલું દર્શાવે છે કે સ્ત્રોતો મોટા ભાગે અજાણ્યા છે. હાલમાં રાજકીય પક્ષોએ રૂ. 20,000 કે જેઓએ ચૂંટણી બોન્ડ દ્વારા દાન આપ્યું હતું. પરિણામે, 67% કરતા વધારે ભંડોળ શોધી શકાતા નથી અને તે ‘અજાણ્યા’ સ્રોતમાંથી છે. જૂન, 2013 માં સીઆઈસીના ચુકાદા દ્વારા રાષ્ટ્રીય રાજકીય પક્ષોને આરટીઆઈ એક્ટ હેઠળ લાવવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ તેઓએ હજી પણ આ નિર્ણયનું પાલન કર્યું નથી. કમનસીબે, વર્તમાન કાયદાઓ હેઠળ સંપૂર્ણ પારદર્શિતા શક્ય નથી, અને તે માત્ર આરટીઆઈ છે જે નાગરિકોને માહિતગાર રાખી શકે.
એડીઆરનું અવલોકન
નાણાકીય વર્ષ 2004-05 અને 2018-19ની વચ્ચે, રાષ્ટ્રીય પક્ષોએ અજાણ્યા સ્ત્રોતો પાસેથી રૂ. 11,234.12 કરોડ એકત્રિત કર્યા છે (‘સંદર્ભ’ માં આપેલા અહેવાલોની લિંક્સ) નાણાકીય વર્ષ 2017-18 માટે ‘સૂચિ’ અથવા ‘જોડાણો’ સીપીએમ માટે અનુપલબ્ધ હતા. સૂચિમાં વિવિધ સ્રોતોમાંથી થતી આવકની વિગતવાર વિગતો હોય છે, જેના વિના એડીઆર તે વર્ષ માટે સીપીએમના ભંડોળના સ્રોતનું વિશ્લેષણ કરવામાં અસમર્થ હતું.
નાણાકીય વર્ષ 2018-19 દરમિયાન, ભાજપે અજ્ unknownાત સ્ત્રોતોથી થતી આવક તરીકે રૂ. 1612.04 કરોડની ઘોષણા કરી હતી જે અજાણ્યા સ્ત્રોતોમાંથી રાષ્ટ્રીય પક્ષોની કુલ આવકના 64% છે (રૂ. 2512.98 કરોડ) બીજેપીની આ આવક અન્ય 5 રાષ્ટ્રીય પક્ષો દ્વારા જાહેર કરાયેલા અજાણ્યા સ્રોત (1.59.94 કરોડ રૂપિયા) ની આવકના 1.5 ગણા કરતા વધારે છે.
INC એ અજ્ unknownાત સ્રોતોની આવક તરીકે રૂ. 8૨8. declared declared કરોડની ઘોષણા કરી હતી જે અજાણ્યા સ્રોતમાંથી રાષ્ટ્રીય પક્ષોની કુલ આવકના 29% છે.
અજાણ્યા સ્ત્રોતોથી થતી આવક રૂ. 2512.98 કરોડમાંથી, ચૂંટણીલ બોન્ડ્સની આવકનો હિસ્સો 1960.68 કરોડ અથવા 78% હતો.
નાણાકીય વર્ષ 2004-05થી 2018-19 વચ્ચેના કુપન્સના વેચાણથી INC અને એનસીપીની સંયુક્ત આવક રૂ. 3902.63 કરોડ છે.
નાણાકીય વર્ષ 2018-19ના દાનના અહેવાલો (20,000 રૂપિયાથી ઉપરના દાનની વિગતો શામેલ છે) અનુસાર, 71.44 લાખ રૂપિયા રાષ્ટ્રીય પક્ષોને રોકડ દ્વારા આપવામાં આવ્યા હતા.[:]