[:gj]ગાંધીનગર, 30 માર્ચ 2020
કોરોના કોવિડ-૧૯ વાયરસના સંક્રમણને પ્રસરતું અટકાવવા ગુજરાતની જેલોમાં રહેલા કેદીઓ માટે મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય કર્યો છે. કોવિડ-૧૯ વાયરસનું સંક્રમણ જેલોમાં રહેલા કેદીઓમાં ન થાય તે હેતુથી સુપ્રિમ કોર્ટે દિશાનિર્દેશો આપેલા છે. દિશાનિર્દેશ અનુસાર રાજ્યની જેલોમાં રહેલા પાકા કામના અને કાચા કામના મળીને કુલ 1200 જેટલા કેદીઓને બે માસ માટે મુકત કરવાની નિયમાનુસાર થતી જરૂરી કાર્યવાહી માટે ગૃહ વિભાગને સૂચનાઓ આપી છે. ગુજરાતની જેલોમાં 13 હજાર કેદીઓ છે. માંડ 10 ટકાને છોડાશે જ્યારે 90 ટકા તો અંદર રહેશે.
સચિવ અશ્વિનીકુમારે આ વિગતો આપતાં ઉમેર્યુ કે, જેલોમાં રહેલા પાકા કામના કેદીઓને પેરોલ તેમજ અન્ડર ટ્રાયલ કાચા કામના કેદીઓને ઇન્ટરીમ બેલ આપવામાં આવશે. આ કેદીઓને જેલમુકત કરતા પહેલાં તમામનું તબીબી પરિક્ષણ કરવામાં આવશે. જો કોઇ કેદીમાં તાવ-શરદી કે અન્ય સંક્રમણ લક્ષણો જણાશે તો તેમને આઇસોલેટ કરાશે. કેદીઓને ઘરે મોકલવાની વ્યવસ્થા જેલ તંત્ર દ્વારા કરવામાં આવશે.
25 માર્ચ 2020ના દિવસે allgujararnews.in માં છપાયેલો અહેવાલ
સુરત : જેલમાં કેદ કેદીઓ માટે ખુબ ચિંતા વ્યક્ત કરતા પત્રો સુપ્રીમ કોર્ટ અને ગુજરાત તેમજ રાજસ્થાન હાઈકોર્ટને લખ્યાં. મહામારીના સમય માં સુપ્રીમ કોર્ટે દરેક રાજ્યને 7 વર્ષ કે તેનાથી ઓછી સજા વાળા કેદીઓને પેરોલ આપી છોડવા માટે મંજૂરી આપી છે. ગુજરાત સરકારે એક પણ કેદીને જેલમાંથી મુક્ત કર્યા નથી. સંવેદશહીન સરકાર છે.
એડવોકેટ ગોવિંદ ડી.મેરએ કહ્યું, “સુપ્રીમ કોર્ટ અને બીજી વડી અદાલતનું જેલમાં રહેતા કૈદીઓ પર ધ્યાન દોરતા કહ્યું કે આ મહામારીના સમયમાં કેદીઓને પેરોલ આપી મુક્ત કરવા જોઈએ, સંક્રમણ થી બચાવી શકે. ક્ષમતા કરતાં પણ વધારે કૈદીઓ રહે છે, તો તેમને કોરોના વાયરસથી સંક્રમિત થવાનો ભય વધારે છે.”
મેરે કહ્યું, “ન્યુયોર્કની એક જેલમાં 38 માંથી 21 કૈદીઓના રિપોર્ટ કોરોના માટે પોઝિટિવ આવ્યાં છે. સામાન્ય સિદ્ધાંત ને ધ્યાન માં રાખીને દરેક કોર્ટે કેદીઓને છોડી દેવા જોઈએ. ભારતની ઘણી જેલો માંથી કેદીઓને મુક્ત કરવામાં આવી રહ્યા છે. રાજસ્થાન અને પંજાબએ કેદીઓને જલ્દી છોડવાનો નિર્ણય કર્યો છે. જમાનત અથવા તો પેરોલ આપી મુક્ત કરવા જરૂરી છે.”
સરકારનો અહેવાલ
મહીલા કેદી
રાજયની જેલમાં 12,228 કેદીઓને સમાવવાની ક્ષમતા છે તેની સામે 12452 કેદી છે. (2017 મુજબ) અને તેમાં મહિલા માટેની જેલમાં 52% કેદી છે. આજની સબ જેલમાં કેદીઓની ક્ષમતા કરતા 22% વધુ સમયે કેદીઓમાં ધો.10 કે તેથી ઓછુ ભણેલા 50% ચે તો 6% ગ્રેજયુએટ અને 2% પોષ્ટ ગ્રેજયુએટ છે. જયારે 141 કેદીઓ માનસિક બિમારીનો શિકાર બન્યા છે. જેલમાં યુવા કેદીઓની સંખ્યા લગભગ (50 વર્ષ સુધીના) 86% છે. 13 ટકા કેદીઓ 50 વર્ષથી વધુંની ઉંમરના છે.
ઉંમર
ગુજરાતની કુલ 28 જેલમાં 1842 આરોપી એવા છે જેમની ઉંમર 18-30 વર્ષની છે. આ ઉપરાંત 30-50 વર્ષના 1836 કેદી છે. જ્યારે 865 કેદી એવા છે જેમની ઉંમર 50 વર્ષથી વધુ છે. આમ ગુજરાતની જેલમાં 42.8 ટકા કેદી યુવા છે. ગુજરાતની જેલમાં 3217 કેદીઓ શિક્ષિત છે. જ્યારે 1082 કેદી અભણ છે. ધોરણ 10થી ઓછું ભણેલા 2159 કેદી છે. ગ્રેજ્યુએશનથી ઓછું ભણ્યા હોય તેવા 685 કેદી છે. ઉપરાંત 254 કેદી ગ્રેજ્યુએટ છે.
તો 20 કેદીઓ એવા છે જેમની પાસે ટેક્નિકલ ડીગ્રી અને ડિપ્લોમાં ડિગ્રી ધરાવે છે અને 99 કેદી એવા છે જે પોસ્ટ ગ્રેજ્યુએટ છે. ગુજરાતની જેલમાં કેપેસીટી કરતા કેદીઓ વધુ છે.
જેલમાં ઓવરક્રાઉડ
સેન્ટ્રલ જેલમાં 7740 કેદીની કેપેસીટી સામે 7989 કેદી છે. આ સિવાય જિલ્લા જેલમાં 3437 કેદીઓની કેપેસીટી છે જેમાં 2992 કેદી છે. સબજેલમાં 1168ની કેપેસીટી સામે 1433 કેદી જેલમાં સજા ભોગવી રહ્યાં છે. તો સબજેલમાં કેદીની સંખ્યા 122 ટકા થઈ છે. આમ, રાજયની સેન્ટ્રલ જેલ અને સબજેલમાં કેદીઓને રાખવાની ક્ષમતા કરતાં કેદીઓની સંખ્યા વધુ હોવાની વાત સામે આવી છે.
વૃધ્ધ કેદીઓને મુક્તિ
મહાત્મા ગાંધીની 150મી જન્મજયંતિ નિમિત્તે ગુજરાતની જેલોમાં સજા ભોગવી રહેલા મોટી વયના 158 કેદીઓને જેલ મુક્તિ આપવામાં આવી હતી.
જેલમાં સજા ભોગવી રહેલા કેદીઓમાં 55 વર્ષ કે તેથી વધુ ઉમરના અને સજાનો 50 ટકા સમયગાળો પૂર્ણ કર્યો હોય તેવા કેદીઓની સજા માફ કરવાનો નિર્ણય કરવામાં આવ્યો છે. જેમાં એક મહિલા સહિત 60 વર્ષ તે તેથી વધુ વયના 5 પુરુષ કેદીઓનો સમાવેશ થાય છે. આ ઉપરાંત અન્ય 381 કેદીઓ કે જેમની સજાના 66 ટકા એટલે કે બે તૃતીયાંશ જેટલો સમયગાળાનો જેલવાસ ભોગવ્યો છે.
ગુજરાતની જેલોમાં પગલાં
ગુજરાતની 25 જેલોમાં રહેલા 13000 કેદીઓને આ રોગચાળાથી બચાવવા માટે જેલતંત્રએ પણ આવશ્યક પ્રતિબંધો મુક્યા છે. રૂબરૂ મુલાકાત, કેદીઓને ઘરના ટિફિન ઉપરાંત કોર્ટમાં રૂબરૂ હાજરી આપવામાં ‘કાપ’ મુકી ‘વિડિયો કોન્ફરન્સ’ કરાય છે. દવાનો છંટકાવ કરવામાં આવી રહ્યો છે. એકપણ અત્યાર સુધી કોરોના અસરગ્રસ્ત જણાયાં નથી. સાબરમતી જેલ ખાતે ‘કોરોના આઈસોલેશન વોર્ડ’ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. કેદીઓની આરોગ્ય જાળવણી માટે તબીબી ટીમો, આવશ્યક સ્વચ્છતા ઉપરાંત રોગ પ્રતિકારક શક્તિ વધારવા માટે સેવાભાવી સંસ્થાઓના કાર્યકરોની મદદ લેવામાં આવી રહી છે. અમદાવાદ સહીત રાજ્યની જેલમાં નવા પ્રવેશતા પ્રત્યેક કેદીનું સૌ પ્રથમ સ્કેનિંગ કરી શરીરનું તાપમાન ચકાસવામાં આવે છે. જેલોમાં કુલ 93 જેટલા ડોકટરનો સ્ટાફ છે. કેદીઓ તથા જેલ સિપાહીઓને પણ માસ્ક આપવામાં આવ્યા છે. જેલ સ્ટાફનું પણ સ્કેનીંગ કરવામાં આવે છે.
માત્ર રૂ10માં જેલમાં કેદીઓ નિર્મિત રિ-યુઝ માસ્કની ડીમાન્ડ
અમદાવાદ, રાજકોટ અને વડોદરા જેલમાં કેદીઓએ સુતરના કપડાંના માસ્ક બનાવવાનું શરૂ કર્યું છે. જેલમાં નિર્મિત માસ્ક માત્ર રૂ10માં વેચાણ થઈ રહ્યું છે. જેલ કર્મચારીઓ અને કેદીઓ માટે ‘માસ્ક’ બનાવવાની શરૂઆત કરાયા પછી હવે નાગરિકોની જરૂરીયાત માટે ‘માસ્ક’નું વેચાણ સાબરમતી ખાતે જેલના સ્ટોર ખાતેથી કરવામાં આવી રહ્યું હોવાનું જેલ તંત્રએ જણાવ્યું હતું.[:en]Gandhinagar, 30 March 2020
It has made an important decision for prisoners in Gujarat’s jails to prevent the spread of the Corona Covid-1 virus infection. The Supreme Court has issued guidelines to prevent the transmission of the Covid-I virus from prison inmates. As per the guidelines, the Home Department has given instructions to the Department of Home Affairs for necessary procedures as per the rules of release of a total of 1,200 prisoners in the state jails for a total of 1200 inmates.
There are 13 thousand prisoners in the jails of Gujarat. Mand will drop 10 percent while 90 percent will be inside.
Secretary Ashwini Kumar added that the interim bills will be given to parole as well as under trial raw work prisoners to the prisoners working in the jails. All prisoners will undergo a medical examination before being released from jail. If an inmate is diagnosed with fever, cold or other infection symptoms, they will be isolated. The prison system will be arranged to send the prisoners home. Report published in allgujararnews.in on March 25, 2020
March 25, 2020
Surat: Expressing great concern for the prisoners imprisoned, wrote letters to the Supreme Court and the Gujarat and Rajasthan High Courts. In times of epidemic, the Supreme Court has allowed each state to release parole prisoners with a sentence of 7 years or less. The Gujarat government has not released a single prisoner from jail. There is a senseless government.
Advocate Govind D. Mar, “pointing to the prisoners of the Supreme Court and other high court jails, said that in times of epidemic, prisoners should be released on parole, preventing the transition. If inmates are more than capable, they are more likely to be infected with the corona virus.”
Mer said, “A report from 21 of the 38 prisoners in a New York jail has come positive for Corona. In keeping with the general principle, every court should release prisoners. Inmates are being freed from many prisons in India. Rajasthan and Punjab have decided to release the prisoners soon. Required to be released on bail or even payroll.”
GOVERNMENT REPORT SAYS
Female prisoner
The state has a capacity to accommodate 12,228 prisoners, compared to 12452 inmates. (As of 2017) and it accounts for 52% of prisoners for women in prison. In today’s sub-jail, 22% more than the capacities of the prisoners are 50% of the total 10 or less educated, 6% graduate and 2% postgraduate. While 141 inmates became victims of mental illness. The proportion of young inmates in prison (up to 50 years) is 86%. 13% of prisoners are over 50 years of age.
Age
There are 1842 accused in the total 28 prisons of Gujarat whose age is 18-30 years. In addition there are 1836 prisoners aged 30-50 years. There are 865 prisoners over the age of 50. Thus, 42.8 per cent of the prisoners in Gujarat are youth. Gujarat has 3217 inmates educated. While 1082 prisoners are illiterate. The standard is 2159 prisoners less than 10 educated. There are 685 inmates with less than graduation. In addition there are 254 prisoner graduates.
So there are 20 prisoners who have technical degrees and diplomas and 99 are prisoners who are post graduates. There are more prisoners in captivity in Gujarat than in captivity.
Overcrowded in prison
There are 7989 inmates in the Central Jail against a capacity of 7740 inmates. Apart from this, the district jail has a capacity of 3437 inmates including 2992 inmates. 1433 prisoners are being sentenced to life in prison against 1168 capacities in Subjail. So the number of prisoners in sub-jails is 122 percent. Thus, there has been talk of greater numbers of prisoners in the state’s central jails and sub-jails than inmates.
Emancipation of elderly prisoners
On the occasion of the 150th birth anniversary of Mahatma Gandhi, 158 inmates who were sentenced to life in prison in Gujarat were released from jail.
It has been decided to waive the punishment of prisoners who are in prison who are 55 years of age or above and who have completed 50 percent of their sentence. Including 5 male prisoners aged 60 and over, including a woman. In addition, 381 other prisoners who received 66 percent of their sentence, ie two-thirds of their prison term.
Steps in the jails of Gujarat
The jail system has also imposed necessary restrictions to protect 13,000 prisoners in 25 jails in Gujarat from this epidemic. In-person visits, prisoners are “videoconferenced” in the presence of a tiffin at home, putting ‘cuts’ in the courtroom. The drug is being sprayed. So far no corona has been affected. Corona Isolation Ward has been prepared at Sabarmati Jail. Medical teams for the maintenance of prisoners’ health, besides the necessary hygiene, are seeking the help of serviceable organizations to enhance immunity. The body temperature is checked by first scanning each new entrant in the state jail including Ahmedabad. The jails have a staff of about 93 doctors. Masks have also been given to prisoners and prison guards. Prison staff is also being scanned.
Demand for a re-use mask made by a prisoner in jail for Rs
Prisoners in Ahmedabad, Rajkot and Vadodara jails have begun making masks of cotton cloth. The masks made at the jail are on sale for only Rs 10. With the introduction of ‘masks’ for prison staff and prisoners, the mask is now being sold at a jail store in Sabarmati for the needs of the citizens, the jail system said.[:hn]गांधीनगर, 30 मार्च 2020
इसने कोरोना कोविद -1 वायरस संक्रमण के प्रसार को रोकने के लिए गुजरात की जेलों में कैदियों के लिए एक महत्वपूर्ण निर्णय लिया है। सुप्रीम कोर्ट ने जेल के कैदियों से कोविद- I वायरस के प्रसारण को रोकने के लिए दिशानिर्देश जारी किए हैं। दिशानिर्देशों के अनुसार, गृह विभाग ने राज्य के जेलों में कुल 1200 कैदियों की रिहाई के नियमों के अनुसार आवश्यक प्रक्रियाओं के लिए गृह मंत्रालय को निर्देश दिए हैं।
गुजरात की जेलों में 13 हजार कैदी हैं। 10 प्रतिशत बाहर निकलेगा, जबकि 90 प्रतिशत अंदर होगा।
सचिव अश्विनी कुमार ने कहा कि अंतरिम विधेयकों को पैरोल के साथ-साथ जेलों में काम करने वाले कैदियों को ट्रायल के तहत दिया जाएगा। जेल से रिहा होने से पहले सभी कैदियों का मेडिकल परीक्षण कराया जाएगा। यदि एक कैदी को बुखार, सर्दी या अन्य संक्रमण के लक्षणों का पता चलता है, तो उन्हें अलग कर दिया जाएगा। कैदियों को घर भेजने के लिए जेल की व्यवस्था की जाएगी। 25 मार्च 2020 को allgujararnews.in में प्रकाशित रिपोर्ट
25 मार्च, 2020
सूरत: कैदियों के लिए बड़ी चिंता व्यक्त करते हुए, उन्होंने सुप्रीम कोर्ट और गुजरात और राजस्थान उच्च न्यायालयों को पत्र लिखे। महामारी के समय में, सुप्रीम कोर्ट ने प्रत्येक राज्य को 7 साल या उससे कम की सजा के साथ पैरोल कैदियों को रिहा करने की अनुमति दी है। गुजरात सरकार ने जेल से एक भी कैदी को रिहा नहीं किया है। संवेदनहीन सरकार है।
एडवोकेट गोविंद डी. मेर ने कहा, “सुप्रीम कोर्ट और अन्य हाई कोर्ट की जेलों के कैदियों की ओर इशारा करते हुए कहा कि महामारी के समय में, कैदियों को पैरोल पर रिहा किया जाना चाहिए, जिससे संक्रमण को रोका जा सके। यदि कैदी सक्षम से अधिक हैं, तो वे कोरोना वायरस से संक्रमित होने की अधिक संभावना रखते हैं।”
मेरने कहा, “न्यूयॉर्क की जेल में 38 कैदियों में से 21 की रिपोर्ट कोरोना के लिए सकारात्मक आई है। सामान्य सिद्धांत को ध्यान में रखते हुए, हर अदालत को कैदियों को रिहा करना चाहिए। भारत की कई जेलों से कैदियों को मुक्त कराया जा रहा है। राजस्थान और पंजाब ने कैदियों को जल्द रिहा करने का फैसला किया है। जमानत या पेरोल पर रिहा करने की आवश्यकता।”
सरकार का रीपोर्ट
महिला कैदी
राज्य में 12452 कैदियों की तुलना में 12,228 कैदियों को समायोजित करने की क्षमता है। (2017 तक) और जेल में महिलाओं के लिए 52% कैदी हैं। आज की उप-जेल में, कैदियों की क्षमता से 22% अधिक कुल 10 में से 50% या उससे कम शिक्षित, 6% स्नातक और 2% स्नातकोत्तर हैं। जबकि 141 कैदी मानसिक बीमारी के शिकार हो गए। जेल में (50 साल तक) युवा कैदियों का अनुपात 86% है। 13% कैदी 50 वर्ष से अधिक आयु के हैं।
आयु
गुजरात की कुल 28 जेलों में 1842 आरोपी हैं जिनकी उम्र 18-30 साल है। इसके अलावा 30-50 साल की उम्र के 1836 कैदी हैं। 50 से अधिक उम्र के 865 कैदी हैं। इस प्रकार, गुजरात में 42.8 प्रतिशत कैदी युवा हैं। गुजरात में 3217 कैदी शिक्षित हैं। जबकि 1082 कैदी निरक्षर हैं। मानक 2159 कैदी हैं जो 10 से कम शिक्षित हैं। स्नातक से कम वाले 685 कैदी हैं। इसके अतिरिक्त 254 कैदी स्नातक हैं।
तो ऐसे 20 कैदी हैं जिनके पास तकनीकी डिग्री और डिप्लोमा हैं और 99 कैदी हैं जो पोस्ट ग्रेजुएट हैं। गुजरात में कैद की तुलना में अधिक कैदी बंद हैं।
जेल में बंद
सेंट्रल जेल में 7740 कैदियों की क्षमता वाले 7989 कैदी हैं। इसके अलावा, जिला जेल में 2937 कैदियों सहित 3437 कैदियों की क्षमता है। सबजेल में 1168 क्षमताओं के खिलाफ जेल में 1433 कैदियों को आजीवन कारावास की सजा सुनाई जा रही है। इसलिए उप-जेलों में कैदियों की संख्या 122 प्रतिशत है। इस प्रकार, कैदियों की तुलना में राज्य की केंद्रीय जेलों और उप-जेलों में कैदियों की अधिक संख्या होने की बात की गई है।
बुजुर्ग कैदियों की मुक्ति
महात्मा गांधी की 150 वीं जयंती के अवसर पर, गुजरात की जेल में जीवन भर की सजा पाए 158 कैदियों को जेल से रिहा किया गया था।
यह उन कैदियों की सजा माफ करने का निर्णय लिया गया है, जो जेल में हैं, जिनकी उम्र 55 वर्ष या उससे अधिक है और जिन्होंने अपनी सजा का 50 प्रतिशत पूरा कर लिया है। जिसमें एक महिला समेत 60 और उससे अधिक उम्र के 5 पुरुष कैदी शामिल थे। इसके अलावा, 381 अन्य कैदियों को, जिन्होंने अपनी जेल की सजा का 66 प्रतिशत यानी दो-तिहाई सजा प्राप्त की।
गुजरात की जेलों में कदम
जेल प्रणाली ने इस महामारी से गुजरात की 25 जेलों में बंद 13,000 कैदियों की सुरक्षा के लिए आवश्यक प्रतिबंध भी लगाए हैं। घर में टिफिन की उपस्थिति में, कैदियों को ‘कट’ में रखा जाता है। दवा का छिड़काव किया जा रहा है। अभी तक कोई कोरोना प्रभावित नहीं हुआ है। साबरमती जेल में कोरोना अलगाव वार्ड तैयार किया गया है। आवश्यक स्वच्छता के अलावा, कैदियों के स्वास्थ्य के रखरखाव के लिए चिकित्सा दल, प्रतिरक्षा बढ़ाने के लिए सेवा करने योग्य संगठनों की मदद लेना चाहते हैं। अहमदाबाद सहित राज्य की जेल में प्रत्येक नए प्रवेशी को पहले स्कैन करके शरीर के तापमान की जाँच की जाती है। जेल में करीब 93 डॉक्टरों का स्टाफ है। कैदियों और जेल प्रहरियों को भी मास्क दिए गए हैं। जेल के कर्मचारियों को भी स्कैन किया जा रहा है।
जेल में कैदी द्वारा रु। के लिए फिर से उपयोग किए जाने वाले मास्क की मांग
अहमदाबाद, राजकोट और वडोदरा जेलों में कैदियों ने सूती कपड़े के मुखौटे बनाना शुरू कर दिया है। जेल में बने मुखौटे केवल 10 रुपये में बिक्री पर हैं। जेल के कर्मचारियों और कैदियों के लिए ‘मास्क’ की शुरुआत के साथ, मास्क अब नागरिकों की जरूरतों के लिए साबरमती के जेल स्टोर में बेचा जा रहा है, जेल प्रणाली ने कहा।[:]
