[:gj]ચણાના ઝાડ પર ખેડૂતોને ચઢાવતી સરકાર, ટેકાના ભાવે 2 ટકા જ ચણાની ખરીદી, ખેડૂતોને 5 હજાર કરોડનું ભાવ નુકસાન
દિલીપ પટેલ
25 જાન્યુઆરી 2022
ચણાનું વાવેતર 3 વર્ષની સરારેશ 4.66 લાખ હેક્ટરની સપાટી તોડીને 11 લાખ હેક્ટર થયું છે. જે ગયા વર્ષે 8.19 લાખ હેક્ટર હતું. સામાન્ય વાવેતરની સામે આ વખતે ચણાનું વાવેતર 235 ટકા વધારે થયું છે. ગુજરાત રાજ્ય સરકારે સમયસર ચણાની ટેકાના ભાવેથી ખરીદી કરવાની જાહેરાત કરી છે. ટેકાના ભાવ અને ખેડૂતોના વાસ્તવિક ભાવનું અર્થતંત્ર સરકાર સમજે તો જ ખેડૂતોને ફાયદો થશે. 100 કિલોના ટેકાના 5100 ભાવ અને 3004 ઉત્પાદન ખર્ચ કેન્દ્ર સરકારે ગણેલું છેઆ વખતે ચણાનો પાક 250 કરોડ કિલો થવાની ધારણા છે. જેમાંથી સરકાર 2થી 4 ટકા ટેકાના ભાવે માંડ ખરીદી કરશે. બાકીનો 98થી 96 ટકા ચણાનો માલ નીચા ભાવે વેચી મારવો પડશે. તેનાથી ખેડૂતોને 5થી 7 હજાર કરોડનું નુકસાન થઈ શકે છે. તેથી સરકારે ટેકાના ભાવે જેટલું પણ ખેડૂતો પેદા કરે તે ખરીદ કરી લેવું જોઈએ એવી માંગણી ખેડૂતો કરી રહ્યાં છે.
ઘઉંના વાવેતર જેટલો જ વિસ્તાર ચણાના વાવેતરમાં થઈ ગયો છે.
11 લાખ હેક્ટર વાવેતરમાંથી સૌરાષ્ટ્રનું 8.65 લાખ છે. સૌરાષ્ટ્રના તમામ જિલ્લા, અમદાવાદ અને પાટણમાં ચણાનું મબલખ વાવેતર થયું છે.
રાજકોટ જિલ્લામાં 1.50 લાખ હેક્ટર વાવેતર સમગ્ર રાજ્યમાં સૌથી વધું છે. સૌરાષ્ટ્રના શિયાળાના તમામ પાકોમાં 45 ટકા ચણા છે.
કૃષિ વિભાગની ધારણા હતી કે ચણાનું વાવેતર 11.32 લાખ હેક્ટર થઈ જશે. હેક્ટરે 2200 કિલો પાકશે અને 25 લાખ ટન ચણાનું ઉત્પાદન થશે.
ટેકાનો ભાવ એક કિલોના 51 રૂપિયા છે. પણ હાલનો ભાવ 750થી 900 રૂપિયા 20 કિલોના છે. સરેરાશ 37 રૂપિયાથી 42 એક કિલોના છે.
આમ બજાર ભાવ ચણાના ઓછા છે. માલ બજારમાં આવશે એટલે ભાવ વધું તુટશે કારણ કે મબલખ વાવેતર થયું છે.
સરકાર કહે છે કે ખેડૂતોને પડકર ભાવ 3000નો છે. અમે 5100 આપીએ છીએ.
ખેડૂતો માટે વાજબી વળતર માટેનો છે.
ગયા વર્ષે ચણાનો ભાવ યાર્ડમાં સરેરાશ 875થી 900 રૂપિયા રહ્યો હતો. જેમાં એક મણે 100થી 125 રૂપિયા નુકસાન થયું હતું. બજાર સુધી માલ લઈ જવાનો ખર્ચ કિલોએ 2.50 થઈ જાય છે.
આ વખતે પણ એક કિલોએ 10 રૂપિયાનું નુકસાન ખેડૂતોને હાલના બજાર ભાવ પ્રમાણે થાય છે.
ગયા વર્ષે એક ખેડૂત પાસેથી 1 હજાર કિલો જ ચણા ખરીદવામાં આવ્યા હતા. જે 2014 પહેલા એક ખેડૂત પાસેથી 2600 કિલો ખરીદ કરવામાં આવતું હતું.
13-14માં 3000ના ભાવે 34306 મીલીયન ટનમાં 107 કરોડની ખરીદી કરી હતી.
2014-15માં 3100ના ભાવે 279611 મીલીયન ટનની 94123 કરોડની ખરીદી કરી હતી.
2017-18માં 4400ના ભાવે 115453 મીલીયન ટન 50799 કરોડની ખરીદી કરી હતી.
2020માં ગુજરાતમાંથી 57,248 ટન ચણા ખરીદવાની મંજૂરી આપી હતી.
2021-22માં 5100ના ભાવે 40 હજાટ મે.ટન ખરીદી આખા દેશમાં થવાની છે.
રાજસ્થાનમાં 6 લાખ ટન, કર્ણાટકામાં 1.43 લાખ ટન ચણાની ખરીદી કરવાની હતી.
કર્ણાટકમાં ડિસેમ્બર, મહારાષ્ટ્રમાં સપ્ટેમ્બર, ગુજરાત અને આંધ્ર પ્રદેશમાં જાન્યુઆરીમાં ચણાનો પાક બજારમાં આવી જાય છે.
ગુજરાતમાં 25 લાખ ટન ચણાનું ઉત્પાદન થવાની કૃષિ વિભાગની ધારણા છે જેમાં ટેકાના ભાવે 50 હજાર ટન માંડ ખરીદ કરવામાં આવે એવી ધારણા છે. એટલે કે ચણાના ઉત્પાદનના માત્ર 2 ટકા ટેકાના ભાવે માંડ ખરીદી સરકાર કરશે.
આમ થવાથી ખેડૂતોને 250 કરોડ કિલોના ટેકાના ભાવે એક કિલોએ 10 રૂપિયા ખોટ ગણવામાં આવે તો 2500 કરોડનું નુકસાન ખેડૂતોને હાલના ભાવે થાય છે.
250 કરોડ કિલો ઉત્પાદનમાં એક કિલોનો બજાર ભાવ 41 ગણતાં કુલ રૂપિયા ગણતાં 10 હજાર કરોડ રૂપિયાના ચણા આ વખતે પાકે એવી ધારણા કૃષિ વિભાગની છે.
ટેકાના ભાવના 51 રૂપિયા પ્રમાણે 250 કરોડ કિલો ચણાની કુલ કિંમત 12,750 કરોડ થવા જાય છે.
ખેડૂતોને નફા સાથે એક કિલોનો ભાવ રૂપિયા 70 ગણતાં 250 કરોડ કિલોનો કુલ ભાવ 17500 કરોડ થાય છે.
ચણાનો ખરેખર ભાવ રૂ.70 હોય તો જ ખેડૂતને એક કિલોએ 10 રૂપિયા નફો મળી શકે છે. આમ ખેડૂતોને ખરેખર ખોટ 5થી 7 હજાર કરોડની થઈ શકે છે.[:en]Gujarat government only buys gram of 2% support price
Rs 5,000 crore loss to farmers
Dilip Patel
25 January 2022
The cultivation of gram in Gujarat has reduced the surface area of 4.66 lakh hectares to 11 lakh hectares from an average of 3 years. Which was 8.19 lakh hectares last year. This time there has been an increase of 235 percent in gram cultivation as compared to the normal sowing.
Gujarat state government has announced timely procurement of gram at support price. Farmers will benefit only when the government understands the farmers’ support price and the real value of the economy. The central government has calculated the support price at Rs 5,100 per 100 kg and the cost of production at Rs 3,004.
This time the gram crop is expected to be 250 crore kg. Out of which the government will hardly buy 2 to 4 per cent support price. The remaining 98 to 96 percent of gram will have to be sold at a lower price. Due to this, farmers may suffer losses ranging from Rs 5,000 crore to Rs 7,000 crore. That’s why the farmers are demanding that whatever the government can produce, it should do it at the support price.
The area of chickpea is same as that of wheat.
In Saurashtra, out of 11 lakh hectares, 8.65 lakh hectares are under cultivation. Chole has been planted in all the districts of Saurashtra, Ahmedabad and Patan.
The area of Rajkot district is the highest in the entire state at 1.50 lakh hectares. Gram accounts for 45% of all winter crops in Saurashtra.
The Agriculture Department had estimated that the area under gram would be 11.32 lakh hectares. 2200 kg per hectare and 2.5 million tonnes of gram will be produced.
The support price is Rs 51 per kg. But the current price is Rs 750 to 900 per 20 kg. The average is Rs 37 to Rs 42 per kg.
So the market price of gram is low. The goods will come in the market so the price will go down further because the tax has been imposed.
The government says the price for farmers is Rs 3,000. We give 5100.
To get fair compensation to the farmers
Last year, the average price of chana was Rs 875 to Rs 900 per yard. In which there was a loss of 100 to 125 rupees. The cost of transporting the goods to the market is Rs 2.50 per kg.
This time too, farmers are incurring a loss of Rs 10 a kg at the current market price.
Last year only 1 thousand kg of gram was bought from a farmer. Before 2014, 2600 kg was bought from a farmer.
107 crores in 34306 million tonnes at a price of 3000 in 13-14.
In 2014-15, it purchased 279611 million tonnes worth Rs 94123 crore at a cost of Rs 3100 crore.
In 2017-18, it had bought 115453 million tonnes for Rs 50799 crore at a price of Rs 4400 crore.
In 2020, permission was given to procure 57,248 tonnes of gram from Gujarat.
In 2021-22, 40 thousand MT will be procured across the country at a price of 5100.
6 lakh tonnes of chana was to be procured in Rajasthan and 1.43 lakh tonnes in Karnataka.
Chana is available in Karnataka in December, Maharashtra in September, Gujarat and Andhra Pradesh in January.
The Agriculture Department estimates that Gujarat will produce 2.5 million tonnes of gram, of which hardly 50,000 tonnes will be bought on support prices. This means that the government will buy barely 2% of the gram production at the support price.
As a result of this, if there is a loss of Rs.
The Agriculture Department estimates that out of the total market price of Rs 41 per kg in a production of 250 crore kg, gram worth Rs 10,000 crore will be harvested this time.
At the support price of Rs 51, the total cost of 250 crore kg of gram becomes Rs 12,750 crore.
The total cost of 250 crore kg is Rs 17500 crore as the cost of one kg is estimated at Rs 70 with benefits to the farmers.
The farmer can get a profit of Rs 10 per kg only if the actual price of gram is Rs 70. Thus, the actual loss to the farmers could be Rs 5,000 to Rs 7,000 crore.[:hn]गुजरात सरकार समर्थन मूल्य का चना केवल 2% खरीदती है, किसानों को 5,000 करोड़ रुपये का नुकसान
दिलीप पटेल
25 January 2022
गुजरात में चने की खेती ने 3 साल के औसत से 4.66 लाख हेक्टेयर की सतह को तोड़कर 11 लाख हेक्टेयर कर दिया है। जो पिछले साल 8.19 लाख हेक्टेयर था। सामान्य बुवाई की तुलना में इस बार चने की खेती में 235 प्रतिशत की वृद्धि हुई है।
गुजरात राज्य सरकार ने समर्थन मूल्य पर चना की समय पर खरीद की घोषणा की है। किसानों को तभी फायदा होगा जब सरकार किसानों के समर्थन मूल्य और वास्तविक मूल्य अर्थव्यवस्था को समझेगी। केंद्र सरकार ने समर्थन मूल्य 5,100 रुपये प्रति 100 किलोग्राम और उत्पादन लागत 3,004 रुपये की गणना की है।
इस बार चने की फसल 250 करोड़ किलोग्राम रहने की उम्मीद है। जिसमें से सरकार मुश्किल से 2 से 4 फीसदी समर्थन मूल्य पर खरीदेगी। बाकी 98 से 96 फीसदी चना कम कीमत पर बेचना होगा। इससे किसानों को 5,000 करोड़ रुपये से 7,000 करोड़ रुपये तक का नुकसान हो सकता है। इसलिए किसान मांग कर रहे हैं कि सरकार जो कुछ भी उत्पादन कर सकती है वह समर्थन मूल्य पर करे।
छोले का क्षेत्रफल गेहूँ के क्षेत्रफल के समान है।
सौराष्ट्र में 11 लाख हेक्टेयर में से 8.65 लाख हेक्टेयर में खेती होती है। सौराष्ट्र, अहमदाबाद और पाटन के सभी जिलों में छोले लगाए गए हैं।
राजकोट जिले का क्षेत्रफल पूरे राज्य में सबसे अधिक 1.50 लाख हेक्टेयर है। सौराष्ट्र में सभी शीतकालीन फसलों का 45% हिस्सा चना है।
कृषि विभाग ने अनुमान लगाया था कि चना का रकबा 11.32 लाख हेक्टेयर होगा। 2200 किलो प्रति हेक्टेयर और 25 लाख टन चना का उत्पादन होगा।
समर्थन मूल्य 51 रुपये प्रति किलो है। लेकिन मौजूदा भाव 750 से 900 रुपये प्रति 20 किलो है। औसत 37 रुपये से 42 रुपये प्रति किलो है।
ऐसे में चने का बाजार भाव कम है। माल बाजार में आएगा इसलिए कीमत और नीचे जाएगी क्योंकि मबलख लगाया गया है।
सरकार का कहना है कि किसानों के लिए कीमत 3,000 रुपये है। हम 5100 देते हैं।
किसानों को उचित मुआवजा दिलाने के लिए
पिछले साल चना की कीमत औसतन 875 रुपये से 900 रुपये प्रति गज थी। जिसमें 100 से 125 रुपये का नुकसान हुआ। माल को बाजार तक पहुंचाने का खर्च 2.50 रुपये प्रति किलो है।
इस बार भी मौजूदा बाजार भाव पर किसानों को 10 रुपये किलो का नुकसान हो रहा है.
पिछले साल एक किसान से सिर्फ 1 हजार किलो चना खरीदा गया था। 2014 से पहले एक किसान से 2600 किलो खरीदा जाता था।
13-14 में 3000 की कीमत पर 34306 मिलियन टन में 107 करोड़।
2014-15 में इसने 3100 करोड़ रुपये की कीमत पर 94123 करोड़ रुपये के 279611 मिलियन टन खरीदे।
2017-18 में इसने 4400 करोड़ रुपये की कीमत पर 115453 मिलियन टन 50799 करोड़ रुपये में खरीदा था।
2020 में गुजरात से 57,248 टन चना खरीदने की अनुमति दी गई थी।
2021-22 में देशभर में 5100 की कीमत पर 40 हजार एमटी की खरीद की जाएगी।
6 लाख टन चना राजस्थान में और 1.43 लाख टन कर्नाटक में खरीदा जाना था।
चना कर्नाटक में दिसंबर में, महाराष्ट्र में सितंबर में, गुजरात और आंध्र प्रदेश में जनवरी में मिलता है।
कृषि विभाग का अनुमान है कि गुजरात में 25 लाख टन चना का उत्पादन होगा जिसमें मुश्किल से 50,000 टन समर्थन मूल्य पर खरीदा जाएगा। इसका मतलब है कि सरकार चना उत्पादन का बमुश्किल 2% समर्थन मूल्य पर खरीदेगी।
इसके परिणामस्वरूप, यदि रुपये का नुकसान होता है।
कृषि विभाग का अनुमान है कि 250 करोड़ किलोग्राम के उत्पादन में 41 रुपये प्रति किलोग्राम के कुल बाजार मूल्य में से इस बार 10,000 करोड़ रुपये के चना की कटाई की जाएगी।
51 रुपये के समर्थन मूल्य पर 250 करोड़ किलो चना की कुल कीमत 12,750 करोड़ रुपये हो जाती है।
250 करोड़ किलो की कुल कीमत 17500 करोड़ रुपये है क्योंकि किसानों को लाभ के साथ एक किलो की कीमत 70 रुपये आंकी गई है।
चना की वास्तविक कीमत 70 रुपये होने पर ही किसान को 10 रुपये प्रति किलो का लाभ मिल सकता है। इस प्रकार, किसानों को वास्तविक नुकसान 5,000 से 7,000 करोड़ रुपये हो सकता है।[:]
