[:gj]ગાંધીનગર, 6 જૂલાઈ 2021
ગુજરાતમાં છેલ્લાં 10 દિવસથી વરસાદ નથી. હજું 12 જૂલાઈ 2021 સુધી આવવાની કોઈ શક્યતા હવામાન વિભાગ બતાવતું નથી. આમ 22 દિવસ વરસાદ ખેંચાતા 45 લાખ હેક્ટરમાંથી ઓછામાં ઓછા 50 ટકા વિસ્તારમાં પાક સામે જોખમ ઊભું થયું છે. વરસાદ ખેંચાતા જે પાકને સિંચાઈ છે તેમાં પણ ઉત્પાદનમાં 50 ટકાનો ઘટાડો થઈ શકે છે. 28 જૂનમાં 24 લાખ હેક્ટર વાવેતર થઈ ગયા હતા. 5 જૂલાઈ 2021 સુધીમાં ગયા વર્ષની સરખામણીએ 40થી 45 લાખ હેક્ટરમાં વાવેતર છે. ચોમાસુ મોસમમાં 85 લાખ હેક્ટરમાં વાવેણી થાય છે. જેમાં 6 જૂન 2020માં 48.72 લાખ હેક્ટર અને 6 જૂન 2019માં 40 લાખ હેક્ટરમાં વાવણી થઈ ગઈ હતી.
ચોમાસાની ઋતુનો કુલ 15 ટકા સાથે સરેરાશ 5 ઈંચ વરસાદ રાજ્યમાં પડ્યો છે.
કિંમતી બિયારણ, ખાતર, મજૂરી, જંતુનાશક, સિંચાઈ જેવા ભારે ખર્ચ કરેલો છે. ચોમાસા પાકના કુલ ખર્ચના 70 ટકા ખર્ચ તો ખેડૂતો કરી ચૂક્યા છે.
ગુજરાત બિજ નિગમે 11 જાતની કુલ 51 હજાર ક્વિન્ટલ મગફળીનું બિયારણ ખેડૂતોને વેચ્યું હતું. નિગમ 30 પાકનું 100 જાતોનું આ રીતે બિયારણ વેચતું હતું હવે ખાનગી કંપનીઓ સામે હરિફાઈ ન શકતી હોવાથી 20 પાકના 80 જાતના બિયારણો વેચે છે. જેમાં તેલીબિયાં, અનાજ, રોકડ પાક, કઠોળ, મસાલા વગેરેનાં રૂપિયા 250 કરોડના 2.50 લાખ ક્વિન્ટલ બિયારણો આપે છે.
બીજ નિગમ ગુજરાતમાં જેટલા બિયારણો વેચાય છે તેનો 25 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. તેનો મતલબ કે 10 લાખ ક્વિટલમાંછી 7.50 લાખ ક્વિન્ટલ બિયારણો ખાનગી કંપની કે વિશ્વ વિદ્યાલય કે ખેડૂતો પોતે બનાવે છે. રૂ.1000 કરોડના શંકર બિયારણો અને બીજા એટલી જ કિંમતના બીટી બિયારણો મળીને ખેડૂતો રૂ.2 હજાર કરોડના બિયારણો બજારમાંથી ખરીદે છે. એટલી જ કિંમતના ખેડૂતો પોતે પોતાના ખેતરમાં બિયારણ પેદા કરીને વાવે છે. આમ રૂ.4થી 5 હજાર કરોડના બિયારણો થાય છે. જેમાં મોટાભાગનામાં નુકસાની ખેડૂતોને થઈ શકે છે.
બીટી 3-4ના 450 ગ્રામના પેકેટના 1400 રૂપિયા છે, બીટી 2ના એક પેકેટના રૂ.750 છે. જે 10 લાખ પેકેટ ગુજરાતમાં વેચાય છે. એક એકરે એક પેકેટ પ્રમાણે રૂ.300 કરોડના બીટી કપાસના બિયારણો વેચાતા હોવાનો અંદાજ છે. કુલ કપાસ મળીને રૂ.500 કરોડ તો માત્ર કપાસના બીના થાય છે.
32 પાકમાં બીજ પ્રમાણન એજન્સીએ 2010-11માં 7.33 ક્વિન્ટલ બિરાયણો પ્રાણિત કર્યા હતા. 2021-22 માટે તે 10 લાખ ક્વિન્ટલ બિયારણો પ્રમાણિત કર્યા હોવાનું માનવામાં આવે છે. લગભગ એટલા જ બિયારણો બીટી કોટન અને ખેડૂતો પોતે પેદા કરે છે. આમ ઘઉંના બિયાણોને બાદ કરતાં 18 લાખ ક્વિટન બિયારણો ખેતરમાં 2021-22ની મોસમમાં વાવેલા છે. જેની સામે મોટું જોખમ છે.
બિજ પ્રમાણન એજન્સી દ્વારા મગફળી 30 હજાર ક્વિન્ટલ, દેશી કપાસના બી 60 હજાર ક્વિન્ટલ, ઘઉં 2.50 લાખ ક્વિન્ટલ, ચોખા 55 હજાર ક્વિન્ટલ, સોયાબિન 25 હજાર ક્વિન્ટલ, મગ 13 હજાર ક્વિન્ટલ, ગ્રામ 17 હજાર ક્વિન્ટલ થાય છે.[:en]Gandhinagar, 6 July 2021
There has been no rain in Gujarat for the last 10 days. There is no possibility of the Meteorological Department coming till 12 July 2021. Thus, at least 50 percent of the 45 lakh hectares that do not receive 20 days of rainfall are at risk.
Irrigation of rained crops can also reduce production by 50 percent.
Sowing was done on 24 lakh hectares on June 28. On July 5, 2021, 40 to 45 lakh hectare area is being cultivated. A total of 85 lakh hectares are sown in the monsoon. In which 48.72 lakh hectares were sown on 6 June 2020 and 40 lakh hectares in 6 June 2019.
The state has received an average of 5 inches of rain, which accounts for 15 per cent of the total monsoon season.
Huge expenditure is incurred on precious seeds, fertilisers, labour, pesticides, irrigation. Farmers bear 70 percent of the total cost of monsoon crops.
Gujarat Seeds Corporation had sold a total of 51 thousand quintals of groundnut seeds of 11 varieties to the farmers. The corporation sells seeds of 80 varieties of 20 crops. It provides 2.50 lakh quintals of seeds worth Rs 250 crores for oilseeds, cereals, cash crops, pulses, spices etc.
The Seed Corporation accounts for 25% of the seeds sold in Gujarat. That is, out of 10 lakh quintals, 7.50 lakh quintal seeds are produced by a private company, university or farmer himself. Farmers buy seeds worth Rs 2,000 crore from the market, as well as Shankar seeds worth Rs 1,000 crore and other similar Bt seeds. Equal value farmers grow their own seeds in their fields. In this way seeds worth Rs 4 to 5 thousand crores are produced. Which can cause maximum loss to the farmers.
The cost of a packet of 450 grams of BT 3-4 is Rs 1400, the cost of a packet of BT2 is Rs 750. 10 lakh packets are sold in Gujarat. It is estimated that Bt cotton seeds are sold at Rs 300 crore per acre per packet. A total of Rs 500 crore is spent on cotton seeds alone.
The Seed Certification Agency had produced 7.33 quintals of biryani in 32 crops in the year 2010-11. It is believed to have certified 10 lakh quintals of seed for 2021-22. About the same number of seeds are produced by Bt cotton and the farmers themselves. Thus in the 2021-22 season, excluding wheat seeds, 18 lakh quintal seeds have been sown in the field. Against which there is a great danger.
The Seed Certification Agency certifies 30,000 quintals of groundnut, 60,000 quintals of indigenous cotton, 2.50 lakh quintals of wheat, 55,000 quintals of rice, 25,000 quintals of soybean, 13,000 quintals of mugs and 17,000 quintals of chana seeds.[:hn]गांधीनगर, 6 जुलाई 2021
गुजरात में पिछले 10 दिनों से बारिश नहीं हुई है. मौसम विभाग 12 जुलाई 2021 तक आने की कोई संभावना नहीं दिख रही है। इस प्रकार, 22 दिनों की वर्षा प्राप्त न करने वाले 45 लाख हेक्टेयर में से कम से कम 50 प्रतिशत जोखिम में हैं।
वर्षा आधारित फसलों की सिंचाई से भी उत्पादन में 50 प्रतिशत की कमी आ सकती है।
28 जून को 24 लाख हेक्टेयर में बुवाई की गई थी। 5 जुलाई 2021 को पिछले वर्ष की तुलना में 40 से 45 लाख हेक्टेयर क्षेत्र में खेती की जा रही है। मानसून में कुल 85 लाख हेक्टेयर में बुवाई की जाती है। जिसमें 6 जून 2020 में 48.72 लाख हेक्टेयर और 6 जून 2019 में 40 लाख हेक्टेयर में बुवाई की गई थी.
राज्य में औसतन 5 इंच बारिश हुई है, जिसमें कुल मॉनसून सीजन का 15 फीसदी हिस्सा है।
कीमती बीज, उर्वरक, श्रम, कीटनाशक, सिंचाई पर भारी खर्च होता है। मानसूनी फसलों की कुल लागत का 70 प्रतिशत किसानों ने वहन किया है।
गुजरात बीज निगम ने 11 किस्मों के कुल 51 हजार क्विंटल मूंगफली के बीज किसानों को बेचे थे। निगम 20 फसलों की 80 किस्मों के बीज बेचता । यह तिलहन, अनाज, नकदी फसलों, दालों, मसालों आदि के लिए 250 करोड़ रुपये मूल्य के 2.50 लाख क्विंटल बीज प्रदान करता है।
बीज निगम गुजरात में बेचे जाने वाले बीजों का 25% हिस्सा है। यानी 10 लाख क्विंटल में से 7.50 लाख क्विंटल बीज का उत्पादन कोई निजी कंपनी, विश्वविद्यालय या किसान खुद करते हैं. किसान 2,000 करोड़ रुपये के बीज बाजार से खरीदते हैं, साथ ही 1,000 करोड़ रुपये के शंकर बीज और इसी तरह के अन्य बीटी बीज खरीदते हैं। समान मूल्य के किसान अपने खेतों में स्वयं बीज उगाते हैं। इस प्रकार 4 से 5 हजार करोड़ रुपये के बीज पैदा होते हैं। जिसका सबसे ज्यादा नुकसान किसानों को हो सकता है।
बीटी 3-4 के 450 ग्राम के पैकेट की कीमत 1400 रुपये, बीटी2 के एक पैकेट की कीमत 750 रुपये है। गुजरात में 10 लाख पैकेट बिकते हैं। अनुमान है कि बीटी कपास के बीज 300 करोड़ रुपये प्रति एकड़ प्रति पैकेट के हिसाब से बिकते हैं। अकेले कपास के बीज पर कुल 500 करोड़ रुपये खर्च किए जाते हैं।
बीज प्रमाणन एजेंसी ने वर्ष 2010-11 में 32 फसलों में 7.33 क्विंटल बिरयानी का उत्पादन किया था। माना जाता है कि इसने 2021-22 के लिए 10 लाख क्विंटल बीज प्रमाणित किया है। लगभग इतने ही बीज बीटी कपास और स्वयं किसानों द्वारा उत्पादित किए जाते हैं। इस प्रकार 2021-22 सीजन में गेहूं के बीज को छोड़कर 18 लाख क्विंटल बीज खेत में बोया जा चुका है। जिसके खिलाफ बड़ा खतरा है।
बीज प्रमाणन एजेंसी 30,000 क्विंटल मूंगफली, 60,000 क्विंटल देसी कपास, 2.50 लाख क्विंटल गेहूं, 55,000 क्विंटल चावल, 25,000 क्विंटल सोयाबीन, 13,000 क्विंटल मग और 17,000 क्विंटल चना के बिजो को प्रमाणन करती है।[:]
