દિલ્હી ચૂંટણી : તાજ કોના પર હશે ?

• ગુરુવારે દિલ્હી વિધાનસભાની ચૂંટણીના પ્રચારની સમાપ્તિ થઈ હતી. કોંગ્રેસ, આપ અને ભાજપ સહિતના તમામ રાજકીય પક્ષો છેલ્લા મહિનાથી આક્રમક રીતે પ્રચાર કરી રહ્યા છે.

ગુરુવારે દિલ્હી વિધાનસભાની ચૂંટણીના પ્રચાર પગઘમ પૂરો થયો હતો. ચૂંટણી પ્રચારના છેલ્લા તબક્કામાં કોંગ્રેસ, આપ અને ભાજપ એમ ત્રણ મુખ્ય પક્ષોએ મતદારોને ખુશ કરવાનો શ્રેષ્ઠ પ્રયાસ કર્યો અને સુધારેલા નાગરિકતા અધિનિયમ (સીએએ), તુષ્ટિકરણ રાજકારણ અને બેરોજગારી જેવા મુદ્દાઓ પર ઉગ્ર આક્ષેપો કર્યા. જો આપણે તેમના ચૂંટણી પ્રચારની વાત કરીએ, તો આ સમય દરમિયાન, શાહિન બાગમાં સીએએ વિરોધી વિરોધ ચાલુ રાખીને ભાજપે કેન્દ્રમાં આક્રમક પ્રચાર અભિયાન ચલાવ્યું હતું. આમ આદમી પાર્ટીએ મહિલાઓ માટે વીજળી, પાણી અને મફત બસ મુસાફરી જેવા મુદ્દા જોરશોરથી રજૂ કર્યા છે, ત્યારે કોંગ્રેસનું પ્રચાર તંત્ર ખૂબ પાછળ રહ્યું છે.

ભાજપે શું કર્યું?

ભાજપે રાષ્ટ્રીય રાજધાની માટે કેન્દ્ર દ્વારા કરવામાં આવેલા વિકાસ કામોથી ચૂંટણી પ્રચારની શરૂઆત કરી હતી, પરંતુ પાછળથી યુ-ટર્ન લેતા, તેણે સીએએ વિરોધી વિરોધ અને દક્ષિણ-પૂર્વ દિલ્હીના શાહીન બાગમાં બંધ માર્ગના મુદ્દાઓને ચિહ્નિત કર્યા હતા. પોઇન્ટ બનાવ્યો. ભગવો પક્ષના ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી ખુદ મેદાનમાં ઉતર્યા હતા અને બે રેલીઓને સંબોધન કર્યું હતું. તે જ સમયે, કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે અનેક રેલીઓને સંબોધન કર્યું હતું.

શાહીન બાગમાં સીએએ વિરોધી પ્રદર્શન વિરુદ્ધ ભાજપ અધ્યક્ષ જેપી નડ્ડા અને ઉત્તર પ્રદેશના મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથે પણ આક્રમક રીતે અભિયાન ચલાવ્યું હતું. ભગવા પક્ષે ચૂંટણી પ્રચારમાં તેના સાંસદો અને ધારાસભ્યોને ઉતાર્યા હતા, ઉપરાંત યોગીએ તેમના શાસન હેઠળ ગુજરાતના મુખ્ય પ્રધાન વિજય રૂપાણી, હરિયાણાના મુખ્ય પ્રધાન મનોહર લાલ ખટ્ટર અને મણિપુરના મુખ્ય પ્રધાન એન બિરેન સિંહ સહિત અન્ય ઘણા રાજ્યોના મુખ્યમંત્રીઓને પણ હાકલ કરી હતી. છે.

ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન એક મોટો વિવાદ થયો ત્યારે કેન્દ્રીય પ્રધાન અનુરાગ ઠાકુરે ટોળાને ‘દેશદ્રોહીઓને ગોળીબાર’ આપવાનો સૂત્ર આપ્યો. તે જ સમયે, પાર્ટીની પશ્ચિમ દિલ્હીના સાંસદ પરવેશ વર્માએ પણ શાહીન બાગ વિશેના તેમના નિવેદનની સાથે વિવાદ ઉભો કર્યો હતો.

વિરોધાભાસી નિવેદનોને કારણે ચૂંટણી પંચે અનુક્રમે ઠાકુર અને વર્મા બંનેને 96 કલાક પ્રચાર કરવાથી રોકી દીધા હતા અને પાર્ટીના સ્ટાર પ્રચારકોની સૂચિમાંથી પણ તેમને હટાવી દીધા હતા. વર્માને બુધવારે બીજી વખત ચૂંટણી પ્રચાર કરવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો.

ભાજપના આ ચૂંટણી પ્રચારની સૌથી અગત્યની વાત એ રહી છે કે સમગ્ર ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન સાંપ્રદાયિકતા અને કટ્ટરપંથી રાષ્ટ્રવાદને મોખરે મૂકવામાં આવ્યો હતો. રસપ્રદ વાત એ છે કે, ટૂંકા અને ઉશ્કેરણીજનક નિવેદનો આપવા માટે જાણીતા રાજકારણીઓ જ નહીં, મુખ્ય ધારાના નેતાઓએ પણ તેમના ભાષણોમાં આની શરૂઆત કરી હતી. આખી ચૂંટણીને કોમી બનાવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. હાલમાં, દિલ્હી ભાજપના મીડિયા સેલના જણાવ્યા મુજબ, પાર્ટીએ 5239 પ્રચાર કાર્યક્રમો યોજ્યા હતા. ગૃહમંત્રી અમિત શાહે 60 વિધાનસભા મતક્ષેત્રોમાં નુક્કડ સભા યોજી હતી. તે જ સમયે, પાર્ટી અધ્યક્ષ જેપી નડ્ડાએ તમામ 70 બેઠકો પર ચૂંટણી રેલીઓને સંબોધન કર્યું હતું.

આપ નો ચૂંટણી પ્રચાર કેવો રહ્યો?

મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલે આમ આદમી પાર્ટીના પ્રચારની આગેવાની કરી હતી. જોકે, તેમણે રેલીઓને બદલે રોડ શો અને જાહેર સભાઓમાં ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું હતું. પ્રવેશ વર્માની ‘આતંકવાદી’ ટિપ્પણી સામે પાર્ટીએ દિલ્હીના તમામ 70 વિધાનસભા મતક્ષેત્રોમાં મૌન શોભાયાત્રા પણ કાઢી હતી. આપના કાર્યકરો ઘરે ઘરે ગયા અને લોકોને કહ્યું કે જો તેઓ કેજરીવાલને ‘દિલ્હીનો પુત્ર’ માને છે તો પાર્ટીને દિલ્હીની સત્તામાં પાછો લાવો.

શરૂઆતમાં, આમ આદમી પાર્ટીનો સમગ્ર ચૂંટણી અભિયાન વીજળી, પાણી, રસ્તાઓ, મહિલાઓ માટે મફત બસ, શાળાઓ, મહોલ્લા ક્લિનિક્સ પર કેન્દ્રિત હતું, પરંતુ અંતે પક્ષ ભાજપના જાળમાં ફસાઈ ગયો અને અરવિંદ કેજરીવાલ ટીવી ચેનલો પર હનુમાન ચાલીસા વાંચતા જોવા મળ્યા. જો કે, સમગ્ર ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન, પાર્ટી શાહીન બાગના મુદ્દે અંતર બતાવતી દેખાઈ હતી.

આ ઉપરાંત આપ કાર્યકરોએ ઘરે ઘરે સંપર્ક સાધવાનું કામ કર્યું હતું. ગત વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં સામાન્ય માણસના આ ફોર્મ્યુલાથી તેમને જીત મળી હતી. અરવિંદ કેજરીવાલની પત્નીએ સ્થાનિકમાં નાની ટીમો બનાવીને દરેક ઘરોમાં પ્રચાર કરવાની આ નીતિને અનુસરી હતી, જ્યાં મુખ્યમંત્રી કેજરીવાલ પોતે જ ઉમેદવાર છે. તે જ સમયે, અરવિંદ કેજરીવાલે 200 જેટલી રેલીઓ, રોડ શો અને નુક્કડ મીટિંગોને સંબોધન કર્યું હતું.

આ સિવાય આમ આદમી પાર્ટીએ સોશિયલ મીડિયા પર પણ જોરદાર પ્રચાર કર્યો હતો. કંપનીએ આ માટે પ્રશાંત કિશોરની સંસ્થા ઇન્ડિયન-પેક (આઈપીએસી) સાથે જોડાણ કર્યું છે. એકંદરે, તેમનો ચૂંટણી પ્રચાર ‘સારા ગયા છેલ્લા પાંચ વર્ષ, લગે રહો કેજરીવાલ’ જેવા નારાઓથી સકારાત્મક રહ્યો.

કોંગ્રેસે પાછળ જોયું

કોંગ્રેસના અભિયાનમાં ભાજપ અને આપ જેટલો ઉત્સાહ જોવા મળ્યો ન હતો. જો કે, મતદાનનો દિવસ નજીક આવતાંની સાથે જ પાર્ટી સક્રિય થઈ ગઈ હતી અને પૂર્વ વડા પ્રધાન મનમોહનસિંહે મંગળવારે રાજૌરી ગાર્ડન ખાતે એક સભાને સંબોધન કર્યું હતું.

તે જ સમયે, કોંગ્રેસના પૂર્વ અધ્યક્ષ રાહુલ ગાંધી અને તેમની બહેન અને પાર્ટી મહામંત્રી પ્રિયંકા ગાંધી વાડ્રાએ મંગળવાર અને બુધવારે જાહેર સભાઓને સંબોધન કર્યું હતું. પક્ષને પંજાબના મુખ્ય પ્રધાન અમરિંદર સિંહ અને છત્તીસઢના મુખ્યમંત્રી ભૂપેશ બઘેલ જેવા અન્ય રાજ્યોના મુખ્યમંત્રીઓ દ્વારા પણ ચૂંટણી પ્રચાર કરવામાં આવ્યો.

આ સિવાય બસપાના વડા માયાવતીએ દિલ્હીમાં ચૂંટણી સભાઓને પણ સંબોધન કર્યું હતું. તેમની પાર્ટીએ 68 બેઠકો માટે ઉમેદવારો ઉભા કર્યા છે. જો અન્ય મોટા નેતાઓની ચર્ચા કરવામાં આવે તો બિહારના મુખ્ય પ્રધાન નીતીશ કુમાર, એલજેપી નેતા ચિરાગ પાસવાન, આરજેડી નેતા તેજસ્વી યાદવે પણ દિલ્હી વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં પ્રચાર કર્યો છે.