મેઘાલયમાં વોટર લાઇફ મિશનના અમલ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી

કેન્દ્રીય જળ ઊર્જા પ્રધાન ગાજેન્દ્રસિંહ શેખાવતે મેઘાલયના મુખ્ય પ્રધાનને લખેલા પત્રમાં રાજ્યમાં જળ જીવન મિશન (જેજેએમ) ની ધીમી પ્રગતિ પર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. રાજ્ય ડિસેમ્બર 2022 સુધીમાં તમામ ગ્રામીણ પરિવારોને નળ જોડાણો આપવાની યોજના ધરાવે છે.  2024 સુધીમાં દરેક ગ્રામીણ ઘરોને ઘરેલું નળ કનેક્શન (એફએચટીસી) દ્વારા પીવાનું પાણી પહોંચાડવાનો છે. આ મિશન ગ્રામીણ મહિલાઓ, ખાસ કરીને છોકરીઓને પીવાના પાણીને વધારવાના મુશ્કેલ કાર્યમાંથી મુક્ત કરીને સલામતી અને આદર આપવાનું એક સાધન છે.

મેઘાલયના બાકી રહેલા મકાનોને નળ જોડાણો પૂરા પાડવા માટે હાલની પાણી પુરવઠા પ્રણાલીમાં કેટલાક નવા ફેરફાર / ઉન્નતીકરણ કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને સમયમર્યાદામાં જેજેએમનું લક્ષ્ય હાંસલ કરવા માટે યોગ્ય આયોજનની જરૂરિયાત  પાણી પુરવઠા યોજનાઓ ચલાવતા રાજ્યના 89,89 .૧ ગામોમાં ‘અભિયાન મોડ’ તાત્કાલિક ઝડપી બનાવવા તાકીદ કરી છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, મહત્વાકાંક્ષી જિલ્લાઓ, અનુસૂચિત જાતિ / અનુસૂચિત જનજાતિવાળા ગામડા / ગામડા અને સાંસદ આદર્શ ગ્રામ યોજના હેઠળ આવતા ગામોમાં નળ જોડાણો આપવાની કામગીરીને અગ્રતા આપવી પડશે.

જલ જીવન મિશન અંતર્ગત ભારત સરકાર દ્વારા રાજ્યોને તેમના દ્વારા પૂરા પાડવામાં આવતા ઘરેલુ નળ જોડાણો અને ઉપલબ્ધ ભંડોળના ઉપયોગના આધારે ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવે છે. વર્ષ 2019-20માં, 1.17 લાખ ઘરોને નળ જોડાણો આપવાનું લક્ષ્ય હતું જ્યારે હજી સુધી માત્ર 1,800 નળ જોડાણો આપવામાં આવ્યા છે. એટલું જ નહીં, 2019-20માં મેઘાલયને રૂ. 86.02 કરોડની ફાળવણી કરવામાં આવી હતી, પરંતુ કામોની ધીમી પ્રગતિને કારણે માત્ર 43.01 કરોડ જ બહાર પાડવામાં આવ્યા હતા, જેમાંથી રાજ્ય ફક્ત 26.35 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ કરી શકે છે. આનાથી રાજ્યમાં 17.46 કરોડની રકમ બાકી છે. મેઘાલયના મુખ્યમંત્રીને માહિતી આપતા વર્ષ 2020-21માં જેજેએમ હેઠળ રાજ્ય માટે ફાળવણી વધારીને 174.92 કરોડ કરવામાં આવી છે. આ સાથે, મેઘાલય પાસે રૂ. ૧.3.66 કરોડની રકમ અને આ વર્ષે 174.92 કરોડની ફાળવણી સાથે 192.38 કરોડ રૂપિયાનું કેન્દ્રિય ભંડોળ છે. આમાં, મેઘાલય પાસે રાજ્યનો હિસ્સો ખર્ચ કરવામાં આવે તો વર્ષ 2020-21 દરમિયાન વોટર લાઇફ મિશન (જેજેએમ) ના અમલીકરણ માટે કુલ 216 કરોડ રૂપિયા છે. શ્રી શેખાવતે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે દરેક ગ્રામીણ ઘરને પીવાલાયક પાણી પહોંચાડવું એ રાષ્ટ્રીય અગ્રતા છે અને રાજ્યએ આ લક્ષ્યને સમય મર્યાદામાં પૂર્ણ કરવા પ્રયત્નશીલ રહેવું જોઈએ

પીવાના પાણી પુરવઠા પ્રણાલીની લાંબા ગાળાની ઉપલબ્ધતા માટે હાલના પીવાના પાણીના સ્ત્રોતોને વધુ મજબુત બનાવવા માંગ કરે છે. તેમણે કહ્યું કે આ માટેનું આયોજન ગ્રામ્ય કક્ષાએ થવું જોઈએ અને વિવિધ ગામો જેવા કે મનરેગા, એસબીએમ, પીઆરઆઈને 15 મા નાણાં પંચની ગ્રાન્ટ, કેમ્પા ફંડ્સ, જિલ્લા ખનિજ વિકાસ નિધિ, સ્થાનિક વિસ્તાર વિકાસ ભંડોળ વગેરે. ઉપલબ્ધ સંસાધનોને જોડીને તૈયાર થવું જોઈએ. શ્રી શેઠાવતે વધુમાં ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે પીવાના પાણીની સુરક્ષા મેળવવા માટે પાણીની લાંબા ગાળાની ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે ગામડાઓમાં પાણીની સપ્લાય સિસ્ટમ્સના આયોજન, અમલીકરણ, વ્યવસ્થાપન, સંચાલન અને જાળવણીના સ્થાનિક ગામ સમુદાય / ગ્રામ પંચાયતો અને / અથવા વપરાશકર્તાઓ. જૂથોનો સમાવેશ કરવાની જરૂર છે. તેમણે કહ્યું કે જલ જીવન મિશનને સાચા જન આંદોલન બનાવવા તમામ ગામોમાં સમુદાયના સહયોગની સાથે આઈ.ઇ.સી. અભિયાનની પણ જરૂર છે.

વર્ષ 2020-21 માં, મેઘાલયને પીઆરઆઈ માટે 15 મા નાણાં પંચની ગ્રાન્ટ તરીકે 182 કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા છે અને આ રકમનો 50% પાણી પુરવઠા અને સ્વચ્છતા માટે અનિવાર્યપણે ઉપયોગમાં લેવાની છે. સ્વચ્છ ભારત મિશન (જી) હેઠળ ઉપલબ્ધ ભંડોળનો ઉપયોગ ગ્રે વોટર ટ્રીટમેન્ટ અને ફરીથી ઉપયોગના કામો માટે થવાનો છે.

કોવિડ -19 રોગચાળાને ધ્યાનમાં રાખીને, લોકોએ જાહેર સ્થળો / જાહેર પાણીના સ્ત્રોતોની ભીડ ન કરવી તે મહત્વપૂર્ણ છે. મેઘાલયના મુખ્યમંત્રીને વિનંતી કરવામાં આવી છે કે એકબીજાથી અંતર જાળવવામાં (સામાજિક અંતરને પગલે) અને તે દ્વારા સ્થાનિક લોકોને / સ્થળાંતરીઓને રોજગારી મળી રહે તે માટે તમામ ગામડાઓમાં ઘરેલુ નળ જોડાણો પૂરા પાડવા માટે પાણી પુરવઠાના કાર્યને ઝડપી બનાવવા વિનંતી કરવામાં આવી છે. તે મળી શકશે અને ગ્રામીણ અર્થવ્યવસ્થાને પણ વેગ મળશે.