[:gj]ગાંધીનગર, 4 એપ્રિલ 2021
સામાન્ય દિવસોમાં 20થી 75 રૂપિયા એક કિલોના મળે છે. જ્યારે ઉનાળામાં રૂપિયા 70 મળે છે. આ વખતે ગોંડલ ખેત બજાર ઉત્પાદન સમિતિમાં 20 કિલોના રૂપિયા 800થી રૂપિયા 2200 સુધી મળે છે.
2021ની ઋતુમાં 50 ટકા ઉત્પાદન ઘટ છે. તેથી ભાવ સારા મળે છે પણ સરવાળો બરાબર થાય છે.
સૌરાષ્ટ્ર અને ઉત્તર ગુજરાતમાં ભારે વરસાદ હોવાના કારણે ફ્લાવરીંગ ઓછું થયું હતું. શિયાળામાં ઝાકળ અને ઠાર મોટા પ્રમાણમાં આવતાં ફાલ પર વિપરીત અસર કરી છે.
ગુજરાતમાં 80 એકર ખેતરમાં લીંબુ પકવતાં અગ્રગણી હરોળના ખેડૂત રસીકભાઈ ભાડાણિયા 9727758804 કહે છે કે, 2020ના ચોમાસામાં વરસા ખેંચાતા લીંબુમાં ફ્લાવરીંગ મોડું થયું હતું. વરસાદ બંધ થયા પછી એક મહિને ફ્લાવરીંગ આવને છે. તેથી મોડી સીઝન શરૂ થઈ છે.
સૌરાષ્ટ્રના મોટા ખેડૂત રસીકભાઈ ભાડાણિયા
મૂળ વાલાસણના ખેડૂત અને હાલ ચોટીલામાં ખેતી કરતાં સૌરાષ્ટ્રના સૌથી મોટા લીંબુ ઉત્પાદક રસીકભાઈ ભાડાણિયા કહે છે કે, ઠંડી અને ઝાડળ, રાતના ઠંડી અને દિવસે તાપ થતાં તે સમયે લીંબુ બંઘાવા જોઈએ તેવા ન બંધાયા. એક મહિના પછી બીજું ફ્લાવરીંગ આવતાં હવે એપ્રિલના અંતમાં લીંબુ મોટા પ્રમાણમાં પાકશે.
ચોટીલાની ખેતી
ચોટીલાના ખેડૂત રસીકભાઈ ભાડાણિયા કહે છે કે, કર્ણાટક અને બીજા રાજ્યોમાંથી લીંબુ ગુજરાતમાં આવે છે. ચોટીલામાં 2000થી 120 એકર જમીન ધરાવે છે. 80 એકરમાં લીંબુ છે. મને ખેતીનો શોખ છે. આસપાસના ખેડૂતોને ખેતી અંગે જ્ઞાન આપું છું. લીંબુમાં 3 વખત ફ્લાવરીંગ આવે અને 4 મહિને લીંબુ બને છે.
ગુજરાતની ખેતી
ગુજરાતમાં લીંબુની ખેતીમાં તેજી છે. 1થી 1.20 લાખ ખેડૂતો 46થી 50 હજાર હેક્ટરમાં 6થી 7 લાખ ટન લીંબુ પકવે છે. જે ભારતના 19.25 ટકા હિસ્સો છે. ભારતમાં 32 લાખ ટન લીંબુ પાકે છે.
2014-15માં 4.62 લાખ ટન લીંબુ પાક્યા હતા. જે 2017-19માં 6 લાખ ટન અને 2020માં 7 લાખ ટન લીંબુ પાક્યા હતા. ખેડૂતોને જે રીતે લીંબુની ખેતીમાં ઉત્પાદન ઘટ આવી છે તે પ્રમાણે આ વર્ષે 5 લાખ ટન લીંબુ થઈ શકવાની શક્યતા છે.
હેક્ટરે 13થી 16 ટન ઉત્પાદન થાય છે. આ વખતે ઉત્પાદકતાં અડધી થઈ ગઈ છે. 50 હજાર હેક્ટરમાં વાતાવરણે ભારે મોટો ધક્કો માર્યો છે.
ભારતમાં સૌથી વધુ લીંબુ ગુજરાતના ખેડૂતો પકવે છે. આણંદ કૃષિ વિશ્વ વિદ્યાલયમાં હેક્ટરે 30 ટન લીંબુનું ઉત્પાદન થયું હતું.
લીંબુનું ઉત્પાદન લાખ ટનમાં 2017-18
ક્રમ રાજ્ય ઉત્પાદન ફાળો – %
1 ગુજરાત 6.05 19.24
2 આંધ્રપ્રદેશ 5.62 17.85
3 મધ્યપ્રદેશ 3.06 9.74
4 કર્ણાટક 3.06 9.73
5 ઓરિસ્સા 2.59 8.25
6 મહારાષ્ટ્ર 2.50 7.96
7 તેલંગાણા 1.78 5.66
8 તામિલનાડુ 1.18 3.76
9 બિહાર 1.13 3.6
ભારત કુલ 3,14700 ઉત્પાદન
મહેસાણા
મહેસાણામાં 2017માં 12311 હેક્ટર, 2020માં 15 હજાર હેક્ટરમાં કાગદી લીંબુના ખેતરો હતા. ગુજરાતમાં સૌથી વધું રૂપિયા 400-500 કરોડના અહીં લીંબુ પાકે છે. એક વૃક્ષ પરથી 250 કિલો લીંબુ ખેડૂતો પેદા કરે છે. વિશ્વના 20 દેશોમાં નિકાસ થાય છે.
વડોદરામાં ટીસ્યુકલ્ચરના બીયા બગરના અને બીજા લીંબુ 1200 હેક્ટરમાં થાય છે. ઓર્ગેનિક ખેતીમાં પેદા થતાં લીંબુ 28 દિવસ વગડતા ન હોવાના ખેડૂતોના અનુભવ છે.
ગુજરાતના ખેડૂતો મૂછ પર લીંબુ લટકાવે છે, આખા દેશમાં લીંબુનું સૌથી વધું ઉત્પાદન ગુજરાતે કરી બતાવ્યું
બીયા વગરના લીંબુની વધતી ખેતી, ગુજરાતના લીંબુની નિકાસ દેશ અને વિદેશમાં
સસ્તા લીંબુ, ફેક્ટરી ખરાબ
રસીકભાઈ ભાડાણિયા કહે છે કે, 20 કિલોના 200 રૂપિયા ભાવે સસ્તા લીંબુ ચોમાસામાં પ્રોસેસિંગ કરનારા ઉદ્યોગો માલ ખરીદે છે. જે ચોમાસામાં ભાવ ઓછો થઈ જાય છે. પ્રોસેસેસ કરે છે. ખેડૂતોનો સસ્તો માલ પડાવી લે છે તેથી લીંબુ પકવતાં ખેડૂતો માટે ઘણું મુશ્કેલી ઊભી થાય છે. ખેડૂતોનો સસ્તો માલ ખરીદીને બજારમાં તે ઘણાં ઊંચા ભાવે લોકો ખરીદે છે. અથાણું બનાવતાં વેપારીઓ ચોમાસામાં સસ્તા અને ખરાબ ગુણવત્તાના લીંબુ ખરીદીને તેમાંથી અથાણું બનાવે છે. જે લીંબુનું અથાણું 3-4 વર્ષ સુધી બેરલમાં ભરી રાખે છે. 5 હજાર બેરલ ભરી રાખેલા હોય એવા વેપારીઓ પણ છે. જેમાં ખેડૂતો અને ગ્રાહકોનું આર્થિક શોષણ થાય છે.[:en]Gandhinagar, 3 April 2021
On normal days, price of Lamon, 20 to 75 rupees per kg., 70 rupees in summer. This time the Gondal Farmer Market Production Committee is getting Rs 800 to Rs 2200 per 20 kg. When the monsoon starts, it will sold Rs.200 for 20 kg of lemon.
Production is down 50 percent in the 2021 season. That is why the price is good.
Flowers were deficient due to heavy rains in Saurashtra and North Gujarat. Lemons have been adversely affected by large amounts of winter dew and cold.
Leading line farmer Rasikbhai Bhadania 9727758804, the largest lemon producer in Gujarat. Growing lemons on 80 acres of land, Rasikbhai says that the 2020 monsoon was delayed. Lemon was delayed in flowering due to the delay of the rainy season. Flowers come a month after the rain stops. Hence the late season has started.
Big farmer of Saurashtra Rasikabhai Bhadaniya
Rasikabhai Bhadaniya is a native of Valsan village, Jamnagar and currently cultivating lemon in Chotala. Has owned 120 acres since 2000. There are lemons on 80 acres. Saurashtra’s largest lemon producer Rasikabhai Bhadaniya says it was cold at night and hot during the day at the time of flowering. With the second flowering coming a month later, the lemon will now ripen in large quantities in late April.
Rasikbhai Bhadaniya, a farmer from Chotila, says lemons come from Karnataka and other states to Gujarat. I like farming. Helping the farmers around the area regarding farming. Lemon contains 3 times Falvaringa and in 4 months Lemon is formed.
1 lakh farmer
Lemon cultivation is booming in Gujarat. 1 to 1.20 lakh farmers grow 6 to 7 lakh tons of lemons in 46 to 50 thousand hectares. Which is 19.25 percent of India. India produces 3.2 million tonnes of lemon.
Production less
In 2014-15, 4.62 lakh tonnes of lemons were ripened. Which matured 6 lakh tonnes in 2017-19 and 7 lakh tonnes in 2020. The way farmers have reduced production in citrus cultivation, according to the agriculture officer, this year there is a possibility of producing 5 lakh tonnes of lemons.
Yield
The yield is 13 to 16 tonnes per hectare. This time productivity has halved. The atmosphere has hardened in 50 thousand hectares.
Gujarat at the forefront
The farmers of Gujarat grow the most lemons in India. Anand Krishi Vishwa Vidyalaya produced 30 tonnes of lemon per hectare.
Production of citrus in lakh tons in 2017-18
Rank State Product Contribution -%
1 Gujarat 6.05 19.24
2 Andhra Pradesh 5.62 17.85
3 Madhya Pradesh 3.06 9.74
4 Karnataka 3.06 9.73
5 Orissa 2.59 8.25
6 Maharashtra 2.50 7.96
7 Telangana 1.78 5.66
8 Tamil Nadu 1.18 3.76
9 Bihar 1.13 3.6
India produces a total of 3,14700
Mehsana had 12311 hectares in 2017 and Kagji Lemon Farms in 2020 at 15 thousand hectares. The highest production of citrus in Gujarat is Rs 400-500 crore. Farmers produce 250 kg of lemon from a tree. Export to 20 countries of the world.
In Vadodara, tissue culture seeds and other lemons are grown on 1200 hectares. It is the experience of farmers that lemons produced in organic farming do not germinate for 28 days.
ALSO READ
Cheap lemon
According to Rasikbhai Bhadania, the industry that makes cheap lemons during the monsoon season buys goods at Rs 200 per 20 kg. In the monsoon, the price goes down. Does the process. It destroys the cheap goods of the farmers, hence growing lemon becomes very troublesome for the farmers. People buy cheaper goods from farmers at very cheap prices in the market. Pickle traders buy cheap and poor quality lemons in the monsoon and make them pickles. Which keeps the lemon pickle in a barrel for 3-4 years. There are also traders who have filled 5,000 barrels. In which economic exploitation of farmers and consumers takes place.[:hn]गांधीनगर, 3 अप्रैल 2021
सामान्य दिनों में 20 से 75 रुपये प्रति किलो मिलता है। जब गर्मियों में 70 रु। इस बार गोंडल फार्मर मार्केट प्रोडक्शन कमेटी में 800 रुपये से 2200 रुपये प्रति 20 किलो मिल रहा है। जब मोनसुन शरू होता है तो यहीं नींबू 20 किलो का रूपिया 200 किसान को मिलता है।
2021 सीज़न में उत्पादन 50 प्रतिशत कम है। ईसलिये कीमत अच्छी है।
सौराष्ट्र और उत्तर गुजरात में भारी बारिश के कारण फूल कम थे। बड़ी मात्रा में सर्दियों की ओस और ठंड से नींबू का विपरीत प्रभाव पड़ा है।
अग्रणी पंक्ति के किसान रसिकभाई भदाणिया 9727758804, जो गुजरात में सबसे बडा नींबू उत्पाक है। 80 एकड़ भूमि में नींबू उगाते हैं, रसिकभाई का कहना है कि 2020 के मानसून देरी तक चली थी। बारिश के मौसम की देरी से नींबू में फूल आने में देरी हुई थी। बारिश रुकने के एक महीने बाद फूल आते हैं। इसलिए देर से सीजन शुरू हुआ है।
सौराष्ट्र के बड़े किसान रासिकाभाई भदाणिया
जामनगर के वालसण गांव के मूल निवासी और वर्तमान में चोटीला में नींबू की खेती करते रासिकाभाई भदाणिया है। सौराष्ट्र के सबसे बड़े नींबू उत्पादक रासिकाभाई भदाणिया का कहना है कि फ्लावरींग के समय रात में ठंडा और दिन के दौरान गर्मी थी। एक महीने बाद दूसरा फूल आने के साथ, नींबू अब अप्रैल के अंत में बड़ी मात्रा में पक जाएगा।
चोटिला
चोटिला के किसान रसिकभाई भदाणिया का कहना है कि नींबू कर्नाटक और अन्य राज्यों से गुजरात आते हैं। चोटिला के पास 2000 से 120 एकड़ जमीन है। 80 एकड़ में नींबू हैं। मुझे खेती करना पसंद है। आसपास के किसानों को खेती के बारे में मदद करतां हुं। नींबू में 3 बार फालवरींग आते हैं और 4 महीने में नींबू बन जाते हैं।
1 लाख किसान
गुजरात में नींबू की खेती फलफूल रही है। 1 से 1.20 लाख किसान 46 से 50 हजार हेक्टेयर में 6 से 7 लाख टन नींबू उगाते हैं। जो कि भारत का 19.25 प्रतिशत है। भारत 3.2 मिलियन टन नींबू का उत्पादन करता है।
उत्पादन कम
2014-15 में, 4.62 लाख टन नींबू पके थे। जो 2017-19 में 6 लाख टन और 2020 में 7 लाख टन परिपक्व हुआ। जिस तरह से किसानों ने नींबू की खेती में उत्पादन कम किया है, कृषि अफसर के मुताबिक इस साल 5 लाख टन नींबू का उत्पादन होने की संभावना है।
उपज
उपज 13 से 16 टन प्रति हेक्टेयर है। इस बार उत्पादकता आधी हो गई है। 50 हजार हेक्टेयर में वायुमंडल कड़ा हो गया है।
गुजरात सबसे आगे
गुजरात के किसान भारत में सबसे ज्यादा नींबू उगाते हैं। आनंद कृषि विश्व विद्यालय ने प्रति हेक्टेयर 30 टन नींबू का उत्पादन किया।
लाख टन 2017-18 में नींबू का उत्पादन
रैंक राज्य उत्पाद योगदान – %
1 गुजरात 6.05 – 19.24
2 आंध्र प्रदेश 5.62 – 17.85
3 मध्य प्रदेश 3.06 – 9.74
4 कर्नाटक 3.06 – 9.73
5 उड़ीसा 2.59 – 8.25
6 महाराष्ट्र 2.50 – 7.96
7 तेलंगाना 1.78 – 5.66
8 तमिलनाडु 1.18 – 3.76
9 बिहार 1.13 – 3.6
भारत कुल 3,14700 का उत्पादन करता है
मेहसाणा में 2017 में 12311 हेक्टेयर और 2020 में 15 हजार हेक्टेयर में कागजी नींबू फार्म थे। गुजरात में नींबू का सर्वाधिक उत्पादन 400-500 करोड़ रुपये है। किसान एक पेड़ से 250 किलोग्राम नींबू का उत्पादन करते हैं। दुनिया के 20 देशों को निर्यात।
वडोदरा में, टिशू कल्चर बीज और अन्य नींबू 1200 हेक्टेयर में उगाए जाते हैं। यह किसानों का अनुभव है कि जैविक खेती में पैदा होने वाले नींबू 28 दिनों तक अंकुरित नहीं होते हैं।
यह भी पढे
सस्ता नींबू
रसिकभाई भडानिया के अनुसार, मानसून के मौसम में सस्ते नींबू को बनाने वाले उद्योग 200 रुपये प्रति 20 किलो के हिसाब से सामान खरीदते हैं। मानसून में, कीमत नीचे जाती है। प्रक्रिया करता है। किसानों के सस्ते सामानों को नष्ट कर देता है इसलिए नींबू को उगाना किसानों के लिए बहुत परेशानी का सबब बन जाता है। बाजार में बहुत सस्ते दामों पर लोग किसानों से सस्ता माल खरीदते हैं। अचार व्यापारी सस्ते और खराब गुणवत्ता वाले नींबू को मानसून में खरीदते हैं और उन्हें अचार बनाते हैं। जो नींबू के अचार को 3-4 साल तक बैरल में रखता है। ऐसे व्यापारी भी हैं जिन्होंने 5,000 बैरल भरे हैं। जिसमें किसानों और उपभोक्ताओं का आर्थिक शोषण होता है।[:]
