સિંહોનું રક્ષણ કરવા નવો પ્લાન તૈયાર

ગુજરાતના ગીર જંગલમાં એશિયાટિક સિંહોના તાજેતરના મૃત્યુ પછી, કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારે દુર્લભ જંગલી સિંહોની જાળવણી માટેના પ્રયત્નોને આગળ ધપાવ્યા છે. વન અને પર્યાવરણ મંત્રાલયે રૂ. 100 કરોડના ખર્ચ માટે દુર્લભ ઉપજાતિઓના સંરક્ષણ માટેની દરખાસ્ત પર કામ શરૂ કર્યું છે જેમાં સિંહની નવી જગ્યામાં પરિવહનનો સમાવેશ થાય છે.

કેન્દ્રએ વાઘ અને અન્ય જાતિઓના સંરક્ષણ કાર્યક્રમો સાથે ગુજરાતના સિંહોના સંરક્ષણ માટે વિશેષ સંરક્ષણ કાર્યક્રમનું આયોજન કર્યું છે. કેન્દ્રની દરખાસ્તમાં એશિયાટિક સિંહો માટે રેડિયો ટેગિંગ અને અમરેલી નજીક ગીર અભ્યારણ્યથી બરડા સુધીના વિસ્તારમાં સિંહોનું સ્થળાંતર કરવાની યોજના છે. ગુજરાતનાં વન્ય (વન્યજીવન)ના પ્રિન્સિપલ ચીફ કન્ઝર્વેટર અક્ષય સક્સેનાએ જણાવ્યું હતું કે, ‘કેન્દ્રએ નવા સંરક્ષણ કાર્યક્રમ માટે અમારો અભિપ્રાય માગ્યો છે જેમાં સિંહ અને ગીર ઇકોલોજીની દેખરેખનો સમાવેશ થાય છે.’

ગુજરાત સરકારે એશિયાટિક સિંહોના સંરક્ષણ માટે રૂ. 351 કરોડના વિશિષ્ટ પેકેજની જાહેરાત કરી છે. આ પ્રોજેક્ટમાં રૂ. 50 કરોડનો ખાસ હોસ્પિટલ અને સિંહ માટે ખાસ એમ્બ્યુલન્સ સેવાની સ્થાપનાનો સમાવેશ થાય છે. સરકારે ડ્રૉન અને સીસીટીવી કેમેરા નેટવર્કનો ઉપયોગ કરીને રાત્રે ગીર જંગલમાં વ્યાપક દેખરેખ રાખવાની યોજના બનાવી છે. આ દેખરેખમાં માત્ર સિંહોનો સમાવેશ નથી, પરંતુ અન્ય જંગલી પ્રાણીઓ પણ છે.

વન્યજીવન સંરક્ષણ અધિનિયમ હેઠળ વન્યજીવન અભ્યારણ્ય હેઠળ બિન જંગલના ઉપયોગ માટે જમીનને રૂપાંતરિત કરવા અને હાલના ધોરીમાર્ગોને વિસ્તૃત કરવા, વીજળી રેખાઓ અને ઓપ્ટિકલ ફાઈબર કેબલોને મૂકવા માટેના રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનો માટે પણ ચર્ચા કરવામાં આવી છે. ટૂંકા ગાળાના 23 સિંહોના તાજેતરમાં થયેલા મૃત્યુ સમગ્ર દેશ માટે આઘાતજનક છે, જેમાં કેનાઇન ડિસ્ટેમ્પર વાઇરસનો સમાવેશ થતો હતો અને દાવો કરાયો હતો કે આમાંના ઘણા મૃત્યુ પાછળનું કારણ આ વાયરસ છે. 1994માં, કેનાઇન ડિસ્ટેમ્પર વાયરસનો ફેલાવો થયો હતો જે જંગલી શ્વાનમાંથી ફેલાય છે. તાઝાનિયાના સેરેનગેટી રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનમાં આ વાયરસે સિંહની વસતીને લગભગ અડધી કરી નાખી હતી.