ગુજરાતી
English
વડોદરા, 29 ઓક્ટોબર 2025
ભારતના લશ્કરમાં કામ કરતાં 1 લાખ અગ્નિ વીરો છે. તે અંગે એક સરવે ગુજરાતમાં કર્યો હતો. જે દેશના ભાવિ સામે પ્રશ્ન ઊભો કરે છે.
અગ્નિ વીરોને દેશની સેવા કરવાનો ગર્વ છે પણ ટુંકો કાર્યકાળ, નોકરીની અસુરક્ષા એ મર્યાદિત લાભોના કારણે તેઓ તણાવ, ચિંતા અને અસંતોષ પણ અનુભવે છે. ઘણા અગ્નિ વીરોને કાયમી સૈનિકોની સરખામણીમાં પોતાનું ઓછું મૂલ્યાંકન થતું હોવાનું લાગે છે. તેમને મનોવૈજ્ઞાાનિક સહાય આપવાની, કારકિર્દીની સ્થિરતા આપવાની અને તેમનું ગૌરવ સુનિશ્ચિત કરવાની જરૂર છે.કેન્દ્ર સરકારે સેનામાં ભરતી માટે લાગુ કરેલી અગ્નિ વીર યોજના અંગે વડોદરાની એમ.એસ.યુનિવર્સિટીની સોશ્યલ વર્ક ફેકલ્ટીના માસ્ટર ઓફ સોશ્યલ વર્ક કોર્સના વિદ્યાર્થી મનિષ જાંગીડે અધ્યાપક ડો.શર્મિષ્ઠા સોલંકીના માર્ગદર્શન હેઠળ ભારતના વિવિધ હિસ્સાઓમાંથી પસંદ થયેલા 50 અગ્નિ વીરો પર સંશોધન હાથ ધર્યું હતું.અગ્નિ વીર યોજના હેઠળ પસંદ થયેલા જવાનો ચાર વર્ષ માટે સેનામાં ફરજ બજાવે છે. એ પછી તેમાંના 25 ટકા જવાનો નિયમિત સર્વિસ માટે પસંદ થાય છે. નોકરીના મર્યાદિત કાર્યકાળના કારણે નોકરીના સંતોષ પર નકારાત્મક અસર થઈ છે.બહાર આવેલા તારણો પૈકી એક તારણ એ છે કે, 72 ટકા અગ્નિ વીરો નોકરીનો તણાવ અનુભવે છે અને ૫૨ ટકાને ચાર વર્ષનો કાર્યકાળ પૂરો થયા બાદ નોકરીની કયા પ્રકારની તકો ઉપલબ્ધ થશે તે અંગે ચિંતા છે.48 ટકાએ નોકરીને લઈને મધ્યમ અને 26 ટકાએ વધારે તણાવ હોવાનું સ્વીકાર્યું હતું. 12 ટકાએ કોઈ જાતનો તણાવ નહીં હોવાનું કહ્યું હતું.
52 ટકાએ તેમને પૂરી પાડવામાં આવી રહેલી માનસિક સ્વાસ્થ્ય સહાયથી સંતોષ અને 22 ટકાએ અસંતોષ વ્યક્ત કર્યો હતો. માત્ર 4 ટકાએ વ્યાપક અસંતોષ હોવાનું કહ્યું હતું. નોકરીના સંતોષ પર અસર પડતી હોવાનું 72 ટકાએ કહ્યું હતું.
46 ટકાએ ચાર વર્ષ બાદ નોકરીની ઉભી થનારી તકો અંગે ચિંતા અને 8 ટકાએ પ્રબળ ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી. 34 ટકાએ ચાર વર્ષ પછી નોકરીની તકો અંગે હકારાત્મક અભિગમ વ્યક્ત કર્યો હતો.
60 ટકાએ યોજના અંગે નકારાત્મક અભિપ્રાય આપ્યા.
54 ટકાએ ચાર વર્ષની નોકરી બાદ લાંબા ગાળાની સર્વિસ માટે પસંદ થવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી હતી તો 26 ટકાએ કાયમી સેવા માટે પસંદ થવામાં રસ કે આત્મ વિશ્વાસ નહોતો બતાવ્યો હતો.
38 ટકાએ તેમને અપાયેલી તાલીમથી સંતોષ અને ૪૦ ટકાએ અસંતોષ વ્યક્ત કર્યો હતો. 22 ટકા તટસ્થ રહ્યા હતા.
60 ટકાએ વત્તા ઓછા અંશે આ યોજના અંગે નકારાત્મક અભિપ્રાય આપ્યો હતો. 26 ટકાએ યોજના અંગે સંતોષ વ્યક્ત કર્યો હતો. 14 ટકા તટસ્થ રહ્યા હતા.
સૂચનો અને ભલામણો
અગ્નિવીરનો કાર્યકાળ ચાર વર્ષથી વધારીને 15 વર્ષ કરવો જોઈએ.
કાયમી નોકરી માટે 25 ટકા કરતા વધારે જવાનોને પસંદ કરવા જોઈએ.
ગ્રેજ્યુઇટી, બચત આધારિત પેકેજ અને આંશિક પેન્શન જરૂરી.
મનોબળ વધારવા માટે વધારે પુરસ્કારો અને પ્રમાણપત્રો આપવામાં આવે.
સુરક્ષિત રીતે પોતાની ચિંતાઓ વ્યક્ત કરી શકે તે માટે એક ગુપ્ત પ્રણાલી અમલમાં મૂકવી.
કેટલા સૈનિકોની ભરતી
અગ્નિપથ યોજના હેઠળ, ભારતીય સશસ્ત્ર દળો (સેના, નૌકાદળ અને વાયુસેના)માં અત્યાર સુધીમાં અનેક તબક્કામાં ભરતી થઈ છે. જુલાઈ 2024 સુધીમાં, અહેવાલો દર્શાવે છે કે સેનામાં આશરે 100,000 અગ્નિ વીરોની ભરતી કરવામાં આવી હતી, જેમાંથી આશરે 70% તેમના સંબંધિત એકમોમાં તૈનાત કરવામાં આવ્યા હતા.
ત્રણેય સેવાઓ વિશે અહીં કેટલીક વધુ માહિતી છે:
ભારતીય સેના: લગભગ 40,000 અગ્નિ વીરો પ્રથમ બેચમાં જોડાયા. 20,000 અગ્નિ વીરોની ત્રીજી બેચ માટે તાલીમ નવેમ્બર 2023 માં શરૂ થઈ હતી.
ભારતીય નૌકાદળ: ઓગસ્ટ 2024 સુધીમાં, 7,385 અગ્નિ વીરોની ત્રણ બેચે નૌકાદળમાં તાલીમ પૂર્ણ કરી હતી.
ભારતીય વાયુ સેના: મે 2024 સુધીમાં, 4,955 અગ્નિ વીર હવાઈ તાલીમાર્થીઓએ વાયુસેનામાં તેમની તાલીમ પૂર્ણ કરી હતી.
વધુમાં, દર વર્ષે નિયમિત ભરતી ચાલુ રહે છે. ઉદાહરણ તરીકે, 2025 માટે ભરતી પ્રક્રિયા અને અરજીની માહિતી પણ ઉપલબ્ધ છે.
ભરતીની પ્રક્રિયા
ભારતીય સશસ્ત્ર દળોમાં “અજ્ઞાત નાયકો” નામ હેઠળ સીધી ભરતી થતી નથી. તમે ભારત સરકારની “અગ્નિપથ” યોજના હેઠળ “અગ્નિ વીર” ભરતી વિશે સાંભળ્યું હશે, જે યુવાનોને ભારતીય સેના, નૌકાદળ અને વાયુસેનામાં સેવા આપવાની તક પૂરી પાડે છે.
“અગ્નિપથ” યોજના હેઠળ “અગ્નિ વીર” ભરતી વિશે કેટલીક મુખ્ય માહિતી અહીં છે:
“અગ્નિપથ” યોજના શું છે?
આ ભારતીય યુવાનો માટે એક આકર્ષક ભરતી યોજના છે જે 2022 માં શરૂ કરવામાં આવી હતી.
આ યોજના હેઠળ, 17.5 થી 21 વર્ષની વયના યુવાનોને ચાર વર્ષના સમયગાળા માટે સશસ્ત્ર દળોમાં ભરતી કરવામાં આવે છે.
ચાર વર્ષની સેવા પછી, આ “અગ્નિ વીરો” માંથી 25% સુધીની યોગ્યતાના આધારે કાયમી સેવા માટે પસંદ કરવામાં આવે છે.
ભરતી પ્રક્રિયા
અરજી: ઉમેદવારોએ ભારતીય સેના, નૌકાદળ અથવા વાયુસેનાની સત્તાવાર વેબસાઇટ પર ઓનલાઇન નોંધણી કરાવવી જરૂરી છે.
લાયકાત:
શૈક્ષણિક લાયકાત: વિવિધ પદો માટે અલગ અલગ લાયકાત જરૂરી છે, પરંતુ સામાન્ય રીતે, 10મું કે 12મું પાસ હોવું જરૂરી છે.
વય મર્યાદા: ઉમેદવારોની ઉંમર 17.5 થી 21 વર્ષની વચ્ચે હોવી જોઈએ.
પસંદગી પ્રક્રિયા:
ઓનલાઈન કોમન એન્ટ્રન્સ એક્ઝામિનેશન (CEE): બધા ઉમેદવારોએ આ પરીક્ષા આપવી જરૂરી છે.
ફિઝિકલ ફિટનેસ ટેસ્ટ (PFT): લેખિત પરીક્ષા પાસ કર્યા પછી, ઉમેદવારોએ શારીરિક કાર્યક્ષમતા કસોટીમાંથી પસાર થવું આવશ્યક છે.
મેડિકલ ટેસ્ટ: PFT પાસ કરનારા ઉમેદવારોની મેડિકલ ટેસ્ટમાંથી પસાર થવું જરૂરી છે.
