ઈવીએમ, વીવીપેટ, સીયુ મળીને કૂલ 2148 મત મશીનોમા ખામી સર્જાઈ છે. આ આંક બહુ ઊંચો માનવામાં આવે છે. જે વિજાણું મતદાન માટે પુનઃ વિચારણા કરવા જેવો મુદ્દો છે. એક લોકસભા દીઠ સરેરાશ 82.61 મત મશીનો ખરાબ થયા હતા. જેમાં ઈવીએમ 553 ખરાબ થયા હતા. જે સરેરાશ એક લોકસભામાં 21 ઈવીએમ ખોટકાયા હતા. સીયુ 400 અને વીવીપેટ 1195 ખોટકાયા હતા. આમ ચૂંટણીને ગંભીર અસર મત મશીન દ્વારા થઈ હતી. જે મત મશીનથી ચૂંટણી ન કરવા તરફ લઈ જાય છે. મોક પોલ વખતે 400 ઈવીએમ ખરાબ થઈ ગયા હતા. આમ 900 જેવા ઈવીએમ ખરાબ નિકળે એ ગંભીર ચિંતા ઊભી કરે છે. જે સમગ્ર ચૂંટણી પ્રક્રિયા પર પ્રશ્નો ઊભા કરી રહી છે.
400 ઈવીએમ ગણવામાં આવે તો એક ઈવીએમમાં 1000થી 1200 સરેરાશ મત હોય છે. તે હિસાબે 600 મત ગણીએ તો કોઈ એક ઉમેદવારની હાર કે જીત થઈ શકે છે. તેથી ચૂંટણી પંચે જ્યાં ઈવીએમ બદલેલા છે તે તમામ મતદાન મથકની જાહેર યાદી પ્રસિદ્ધ કરીને તેમાં કેટલું મતદાન થયું તે જાહેર કરવું જોઈએ, તો જ મતદાનમાં ગોલમાલની શંકા લોકોમાંથી દૂર થશે.
વળી આ વખતે ગુજરાતમાં કૂલ 68 હજાર ઈવીએમ વપરાયા હતા. જે તમામ નવા જ લાવવામાં આવ્યા છે. આ બે બાબત અંગે મતદારોમાં શંકા ઊભી થઈ છે. ઘણી જગ્યાએ તો સત્તાધારી પક્ષ દ્વારા દાદાગીરી અને માફિયાગીરી કરવામાં આવી હતી. જેણે પણ મતદાન પર અત્યંત ગંભીર અસર કરી હતી.
વળી, મત ક્યાં જાય છે તે ચોક્કસ જાણી શકાતું નથી. તેથી મતપેટીમાં ચેડાં થતાં હોવાની શંકા દરેક ચૂંટણીમાં ઊભી થાય છે. આ ચૂંટણીમાં મશીન દ્વારા મતદાન ન થવું જોઈએ એવી માંગણી વિરોધ પક્ષના તમામ નેતાઓએ ચૂંટણી પંચ સમક્ષ કરી હતી તેમ છતાં તે પ્રથા ચાલુ રાખવામાં આવી હતી.
આમ ફરી એક વખત કાગળથી મતપેટીમાં મતદાન કરવાનો સમય આવી ગયો છે. દુનાયામાં મોટી લોકશાહી દેશમાં હવે મશીન દ્વારા મતદાન થતું નથી. ત્યાં મશીન બંધ કરીને બેલેટ દ્વારા કાગળથી કરવામા આવે છે.
કયા વિસ્તારમાં કેટલા ઈવીએમ ખરાબ થયા
મતક્ષેત્ર | EVMsની સંખ્યા | મોક પોલમાંEVMs બદલાયા | મોકપોલમાં બદલવાના ટકા % | મતદાનમાંEVMs બદલાયા | ||||||||
EVM વપરાયા BUS | CUs | VVPATs | BUS | CUs | VVPATs | BUS | CUs | VVPATs | BUS | CUs | VVPATs | |
કચ્છ (SC) | 2143 | 2143 | 2143 | 16 | 34 | 29 | 0.75 | 1.59 | 1.35 | 13 | 13 | 39 |
બનાસકાંઠા | 2012 | 2012 | 2012 | 5 | 19 | 21 | 0.25 | 0.94 | 1.04 | 6 | 6 | 27 |
પાટણ | 2107 | 2107 | 2107 | 15 | 22 | 29 | 0.71 | 1.04 | 1.38 | 12 | 11 | 48 |
મહેસાણા | 1863 | 1863 | 1863 | 13 | 13 | 25 | 0.7 | 0.7 | 1.34 | 15 | 12 | 50 |
સાબરકાંઠા | 4762 | 2381 | 2381 | 18 | 19 | 32 | 0.38 | 0.8 | 1.34 | 42 | 21 | 62 |
ગાંધીનગર | 3950 | 1975 | 1975 | 15 | 18 | 24 | 0.38 | 0.91 | 1.22 | 28 | 14 | 28 |
અમદાવાદપૂર્વ | 3790 | 1895 | 1895 | 14 | 14 | 14 | 0.37 | 0.74 | 0.74 | 30 | 15 | 33 |
અમદાવાદપશ્ચિમ | 1556 | 1556 | 1556 | 7 | 16 | 17 | 0.45 | 1.03 | 1.09 | 9 | 9 | 22 |
સુરેન્દ્રનગર | 4356 | 2178 | 2178 | 14 | 15 | 22 | 0.32 | 0.69 | 1.01 | 26 | 13 | 44 |
રાજકોટ | 2050 | 2050 | 2050 | 12 | 25 | 23 | 0.59 | 1.22 | 1.12 | 31 | 31 | 53 |
પોરબંદર | 3708 | 1854 | 1854 | 29 | 35 | 28 | 0.78 | 1.89 | 1.51 | 52 | 26 | 48 |
જામનગર | 3892 | 1946 | 1946 | 19 | 20 | 27 | 0.49 | 1.03 | 1.39 | 42 | 21 | 48 |
જુનાગઢ | 1913 | 1913 | 1913 | 8 | 14 | 32 | 0.42 | 0.73 | 1.67 | 23 | 23 | 65 |
અમરેલી | 1908 | 1908 | 1908 | 8 | 13 | 21 | 0.42 | 0.68 | 1.1 | 10 | 10 | 46 |
ભાવનગર | 2005 | 2005 | 2005 | 9 | 20 | 29 | 0.45 | 1 | 1.45 | 11 | 11 | 33 |
આણંદ | 1847 | 1847 | 1847 | 9 | 14 | 13 | 0.49 | 0.76 | 0.7 | 8 | 9 | 36 |
ખેડા | 2111 | 2111 | 2111 | 14 | 23 | 38 | 0.66 | 1.09 | 1.8 | 19 | 19 | 42 |
પંચમહાલ | 2146 | 2146 | 2146 | 25 | 34 | 48 | 1.16 | 1.58 | 2.24 | 10 | 10 | 41 |
દાહોદ (ST) | 1950 | 1950 | 1950 | 11 | 21 | 19 | 0.56 | 1.08 | 0.97 | 15 | 15 | 68 |
વડોદરા | 1824 | 1824 | 1824 | 21 | 29 | 45 | 1.15 | 1.59 | 2.47 | 15 | 15 | 35 |
છોટાઉદેપુર(ST) | 2233 | 2233 | 2233 | 25 | 32 | 47 | 1.12 | 1.43 | 2.1 | 9 | 9 | 44 |
ભરૂચ | 3832 | 1916 | 1916 | 22 | 20 | 25 | 0.57 | 1.04 | 1.3 | 26 | 13 | 41 |
બારડોલી(ST) | 2202 | 2202 | 2202 | 14 | 32 | 28 | 0.64 | 1.45 | 1.27 | 19 | 19 | 61 |
સુરત | 1681 | 1681 | 1681 | 18 | 20 | 27 | 1.07 | 1.19 | 1.61 | 16 | 16 | 53 |
નવસારી | 4196 | 2098 | 2098 | 31 | 24 | 27 | 0.74 | 1.14 | 1.29 | 50 | 25 | 82 |
વલસાડ(ST) | 2057 | 2057 | 2057 | 9 | 34 | 39 | 0.44 | 1.65 | 1.9 | 16 | 14 | 46 |
કુલ | 68094 | 51851 | 51851 | 401 | 580 | 729 | 0.59 | 1.12 | 1.4 | 553 | 400 | 1195 |