ઉનાળો આવતાં રીંછના હુમલા વધી ગયા

ગુજરાતમાં એકમાત્ર બનાસકાંઠાના અમીરગઢ નજીકના જાસોર રીંછ અભયારણ્યમાં અમીરગઢ અને દાંતા તાલુકાના જંગલ વિસ્તારોમાં 120 નર-માદા રીંછ છે. વિશ્વમાં રીંછ સામાન્ય રીતે માંસાહારી પ્રાણી છે, પરંતુ ગુજરાતમાં તે પૂરું માંસાહારી નથી. બનાસકાંઠા અને ગુજરાતના અન્ય વિસ્તારોમાં વિહરતા રીંછ ઉધઈ, કીડી મકોડા અને જંગલી પેદાશો ખાય છે.

જેસોર અભયારણ્યમાં 75 રીંછ છે. આ અભયારણ્યને અડીને આવેલા વિસ્તારોમાં રીંછના હુમલાની વધતી જતી ઘટનાઓના પગલે વન વિભાગે તાજેતરમાં જ રાત્રી દરમ્યાન જેસોરના જંગલ વિસ્તારમાં પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ ફરમાવી લોકોને રીંછના હુમલાથી બચવા માટે સાવચેત રહેવાની સલાહ પણ આપી છે. રીંછવૃંદ માટે વન વિભાગ દ્વારા અભયારણ્ય વિસ્તારમાં પાણીની પર્યાપ્ત વ્યવસ્થા પણ કરાઈ છે. જોકે મોટા ભાગે પાણી-ખોરાકની શોધમાં જ માનવ વસવાટવાળા વિસ્તારોમાં ધસી આવતા રીંછ રાત્રીના સમયે જ નજરે પડતા હોઈ લોકોએ સ્વબચાવ માટે જાગૃત બનવુ જરૂરી જણાઈ રહ્યું છે.

માણસો પર આળસુ રીંછ શા માટે હુમલા કરે છે અને માણસ રીંછ પર શા માટે હુમલા કરે છે તેના પાસાઓની તપાસ બનાસકાંઠા, સાબરકાંઠા અને ઉત્તરના મહેસાણા જિલ્લાઓમાં કરાઈ હતી. હુમલા થયા હોય એવા 202 લોકો પસંદ કરાયા હતા. તેમાંથી 71 લોકો કે જે પીડિત હતા તેમની મુલાકાત જીવવિજ્ઞાનીએ લીધી હતી.

2009માં વધું હુમલાં થયા હતા તેથી તે વર્ષ પસંદ કરીને રીંછ શા માટે ક્યારે હુમલો કરે છે તે તપાસવામાં આવ્યું હતું. ચોમાસા (આઠ) દરમિયાન સૌથી વધુ હુમલાઓ થયા હતા. શિયાળાની શરૂઆતમાં (નવેમ્બર) આળસુ રીંછ સામાન્ય રીતે ઓછા હુમલાં કરે છે

ભોગ બનેલા લોકો તેમને જમીન પર અવાજ કરે ત્યારે વધારે રીંછ છંછેડાય છે. પછી ખેતમજૂર પગ પર કરે છે. મોટા ભાગના માનવ અંગો પર થયેલી ઇજા 52% ટકાનાં પ્રમાણમાં હતી. 38% પગ પર અને મુખ્ય ભાગોમાં ઈજાનું પ્રમાણ 32% હતું. મોટા ભાગના ભોગ પુરુષ હતા. ભોગ બનેલા પુરુષોની ટકાવારી 82% હતી.

પ્રોફેસરે કહ્યું કે એકલી મુસાફરી કરવા નહી કરવા અમે અમે ઘટાડવા માટે શિક્ષણ કાર્યક્રમોની ભલામણ કરીએ છીએ. શમન તકનીકો દ્વારા માનવ ઈજા આ પ્રયત્નોમાં માહિતી સાથે ચિહ્નો મૂકી શકે છે આ વિસ્તારમાં સુસ્તી રીંછના વર્તન અને ઘટના વિશે અને જંગલો દાખલ કરવા વિશે સ્થાનિક લોકો સલાહ આપવી, ખાસ કરીને જ્યારે એકલા, તકરાર ઘટાડવા અને સરળ રહેશે.