ગાંધીનગર સ્માર્ટ શહેર કઈ રીતે બન્યું

પાટનગર ગાંધીનગરને સ્માર્ટ સિટી બનાવવા માટે ઈન્ટેગ્રેટેડ કમાન્ડ એન્ડ કંટ્રોલ સેન્ટર (ICCC)ની કામગીરી પૂરજોશમાં 2018થી ચાલી રહી છે. રૂ. ૭૦ કરોડના આ પ્રોજેક્ટમાં જાહેર પરિવહનની વ્યવસ્થાથી માંડીને ટ્રાફિક સિગ્નલ અને શહેરના મુખ્ય વિસ્તારોને આવરી લેવાશે. તેમાં વિવિધ માહિતિથી માંડીને આપત્તિજનક સ્થિતિમાં પોલીસ કે ફાયર બ્રિગેડની મદદ મેળવવાનો વિકલ્પ પણ હશે.મ્યુનિ.ના સૂત્રો પાસેથી મળતી માહિતિ મુજબ, આ કામગીરી માટે ટેન્ડર અપાઈ ગયું છે અને એજન્સી દ્વારા જૂન-૨૦૧૮ સુધીમાં આ પ્રોજેક્ટ કાર્યરત કરી દેવામાં આવશે.

પ્રોજેક્ટ માટે પ્રાથમિક તબક્કે મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન સંકુલમાં ૨૦૦૦ ચોરસ ફૂટની ઓફિસ બનાવવામાં આવશે અને ત્યાર બાદ ૧૨,૫૦૦ ચોરસ ફૂટની જગ્યામાં મુખ્ય કંટ્રોલ સેન્ટર બનશે. આ કંટ્રોલ સેન્ટરની સાથે શહેરના વિવિધ વિસ્તારોમાં પથરાયેલી સ્માર્ટ સીસ્ટમ કનેક્ટ હશે અને સતત તેનું નિરીક્ષણ અને પૃથક્કરણ થતું રહેશે. ગંદકી, કચરાના એકત્રીકરણથી માંડીને વિવિધ વિસ્તારોમાં થતી શંકાસ્પદ હિલચાલ અને ટ્રાફિક જેવી બાબતો પર નજર રાખવામાં આવશે.

શરૂ થનારી વોટર એન્ડ સ્યૂઅરેજ (સ્કાડા) સીસ્ટમ, ઈ-હેલ્થકેર, ઈ લર્નિંગ, જીઆઈએસ, સ્માર્ટ પાર્કિંગ ઉપરાંત મ્યુનિસિપલની તમામ સુવિધાઓને પણ કંટ્રોલ સેન્ટર સાથે સીધી સાંકળી શકાશે. આમ, મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનમાં ગંદકી, ટ્રાફિક અને કર્મચારીઓની કામગીરી ઉપરાંત નાગરિકોની વર્તૂણૂક પર તીસરી આંખ સતત નજર રાખશે અને તેના આધારે જરૂરી કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.

સ્માર્ટ પોલના કેમેરા-પેનિક બટનની સહાય.

મહત્ત્વના સ્થળોએ ૪૦ સ્માર્ટ પોલ મૂકવામાં આવશે. દરેક સ્માર્ટ પોલમાં વાઈફાઈ એક્સેસ પોઈન્ટની સાથે એક-એક કેમેરા હશે. આ કેમેરાની સાથે મેસેજિંગ બોર્ડ અને એન્વાર્યમેન્ટલ સેન્સર મૂકવામાં આવશે. જાહેરમાં કચરો બાળવા જેવી પ્રવૃત્તિઓ આ સેન્સરના કારણે અંકુશમાં આવશે. ઉપરાંત પેનિક બટનની સુવિધા પણ હશે. પેનિક બટનને પોલમાં કેમેરાની નીચે જ મૂકવામાં આવશે, જેથી મદદ માગનારને તરત ઓળખી શકાય. પેનિક બટન દબાવીને પોતાની સમસ્યા રજૂ કરનાર વ્યક્તિને જરૂરિયાત મુજબ, પોલીસ, ૧૦૮ કે ફાયરની મદદ આપવા માટે કંટ્રોલ રૂમમાંથી સંબંધિત એજન્સીને મેસેજ મોકલવામાં આવશે અને તેનો ડેટા મેન્ટેઈન થશે.

સર્વર ઉપરાંત ક્લાઉડમાં પણ ડેટા સ્ટોર થશે

સ્માર્ટ સિટીના ICCC પ્રોજેક્ટ હેઠળ સ્થપાયેલી તમામ સુવિધાઓ માટે મ્યુનિ. કચેરીમાં કમાન્ડ સેન્ટર ઊભું થશે. આ કમાન્ડ સેન્ટરનો તમામ ડેટા સર્વર પર રહેશે, જેથી સંબંધિત વિભાગના અધિકારીઓ-કર્મચારીઓ તેને લાઈવ જોઈ શકશે અને જરૂરી કાર્યવાહી હાથ ધરી શકશે. ડેટા સ્ટોરજ કરતાં સર્વર કદાચ ઠપ થઈ જાય અથવા તેની મેમરી ફૂલ થઈ જાય તો કોઈ સમસ્યા ન સર્જાય તે હેતુથી તમામ ડેટાને ક્લાઉડ પર પણ સેવ કરવામાં આવશે. ક્લાઉડમાંથી જૂના ડેટા સરળતાથી મળી શકશે અને તેના પાસવર્ડ માત્ર પસંદગીના અધિકારીઓ પાસે જ હશે.

કિઓસ્કના કારણે મુલાકાતીઓ પાટનગરમાં ભૂલા નહીં પડે

રાજ્યભરમાંથી અનેક મુલાકાતીઓ સચિવાલય સહિત અનેક સરકારી કચેરીઓમાં આવતા હોય છે. વિવિધ કચેરી સુધી પહોંચવામાં મુલાકાતીઓને ઘણી વખત તકલીફ પડે છે. આ તકલીફ દૂર કરવા માટે સચિવાલય અને સ્વર્ણિમ સંકુલ જેવી ૨૭ સરકારી કચેરીઓમાં કિઓસ્ક લગાવવામાં આવશે. આ કિઓસ્કની મદદથી વ્યક્તિને સંબંધિત કચેરી સુધી પહોંચવાનો રસ્તો બતાવવામાં આવશે. સમગ્ર શહેરમાં ૩૮ કિઓસ્ક મૂકવામાં આવશે. આ કિઓસ્ક પર સરકારી કચેરીઓ ઉપરાંત ગાંધીનગરના વિવિધ વિસ્તારોના પણ નકશા હશે. ઈન્ટરએક્ટિવ પ્રકારના આ કિઓસ્કમાં પોતાની ક્વેરી નાખતાની સાથે જ વ્યક્તિને સ્થળ સુધી પહોંચવાનો માર્ગ દેખાઈ જશે.

તમામ બસ સ્ટેશન પર ચાર્જિંગ પોઈન્ટ અને માઈક્રોફોન

મ્યુનિ. કોર્પોરેશન દ્વારા શહેરી બસ સેવા ચલાવવામાં આવે છે. આગામી સમયમાં શહેરી બસ સેવાની ૭૫ બસને ઓટોમેટેડ વ્હિકલ લોકેશન સીસ્ટમથી સજ્જ કરાશે. જેના કારણે બસનું લાઈવ લોકેશન જાણી શકાશે. બસના મુસાફરો માટે ૧૫૦ ઈન્ફોર્મેશન સીસ્ટમ મૂકાશે. એટલે કે દરેક બસમાં બે ડિસ્પ્લે મૂકાશે અને તેના પર કયું સ્ટેન્ડ આવ્યું અને હવે કયું સ્ટેન્ડ આવશે તેની ખબર પડશે. બસ સ્ટેન્ડ પર પર હવે કઈ બસ આવશે અને કેટલી વાર લાગશે જેવી માહિતી મુસાફરો સુધી પહોંચાડવા ૫૦ સ્ટેન્ડ પર ડિસ્પ્લે બોર્ડ મૂકાશે. આ બોર્ડને કંટ્રોલ રૂમમાંથી લોકેશન સીસ્ટમ સાથે જોડવામાં આવશે. ૧૨૫ સીસીસીટીવી કેમેરા બસમાં અને બસ સ્ટેન્ડ પર મૂકવામાં આવશે. દરેક બસમાં ૭૫ ઓન બોર્ડ યુનિટ અને ૭૫ ડ્રાઈવર ડીસ્પ્લે યુનિટ મૂકાશે. આ યુનિટની મદદથી બસમાં એન્જિન ઓઈલ, બ્રેક, ટાયર અને સ્પીડ જેવી તમામ માહિતી ડ્રાઈવરને મળશે. યુનિટમાં ઈમરજન્સી કોલની સુવિધા હશે, જેમાં માત્ર એક બટન દબાવીને ડ્રાઈવર કંટ્રોલ રૂમનો સંપર્ક કરીને આપત્તિજનક સ્થિતિમાં મદદ મેળવી શકશે. આ સાથે દરેક બસ સ્ટેન્ડ પર ઈલેક્ટ્રિક ચાર્જિંગ પોઈન્ટ અને માઈક્રોફોન-સ્પીકર મૂકવામાં આવશે. ઈલેક્ટ્રિક ચાર્જિંગ પોઈન્ટ ઈ-વ્હિકલ માટે પણ ઉપયોગમાં લઈ શકાશે.

કચરાનું વજન વધારવાનું કૌભાંડ પકડાશે

પાટનગરમાં વિવિધ જાહેર સ્થળોએ ૨૫૦ ગાર્બેજ બિન મૂકવામાં આવ્યા છે. વેસ્ટ કલેક્શનનું વાહન સવારે આ બીનને ખાલી કરીને જાય તે પછી ઘણી વખત બપોર સુધીમાં બીન ફરી ભરાઈ જાય છે અને તેનો કચરો રસ્તા પર આવી જાય છે. આ સ્થિતિ નિવારવા માટે બિનમાં વોલ્યુમ સેન્સર મૂકવામાં આવશે. જેના કારણે કચરાપેટી ભરાઈ જવાની તૈયારીમાં હોય ત્યારે કંટ્રોલરૂમમાં એલર્ટ આવશે અને તેના આધારે કચરાપેટીને ખાલી કરવા માટે ટીમને સૂચના અપાશે. ડોર ટૂ ડોર વેસ્ટ કલેક્શનની કામગીરી કરતા વાહનો વિવિધ વિસ્તારમાંથી કચરો એકઠો કરીને સીધા ડમ્પિંગ સાઈટ પર પહોંચે છે. અગાઉ આ વાહનોમાં કચરાનું વજન વધારવા પથ્થર નંખાતા હોવાનું બહાર આવ્યુ હતું. કચરાનું વજન વધારવાનું આ કૌભાંડ ન થાય તે માટે વ્હિકલ ટ્રેકર મૂકવામાં આવશે. આ ટ્રેકરમાં વાહને કયા-કયા સ્થળેથી કેટલો કચરો ભર્યો તેની નોંધ હશે. પરિણામે ડમ્પિંગ સાઈટમાં વાહન દ્વારા વધારે કચરો ઠાલવવામાં આવ્યો હોય તો તરત જ તે ઝડપાઈ જશે.

વાહનોના ધસારા મુજબ ટ્રાફિક સિગ્નલ ચાલુ-બંધ થશે

પાટનગરના ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટને ઓટોમેશન મોડ પર લાવવા માટે ૧૦ મહત્ત્વના ટ્રાફિક જંક્શન પર એડેપ્ટિવ ટ્રાફિક કંટ્રોલ સીસ્ટમ મૂકવામાં આવશે. આ સીસ્ટમ અંતર્ગત ૧૦ જંક્શન પર ૪૦ સીસીટીવી કેમેરા મૂકવામાં આવશે. આ કેમેરામાં રેડ લાઈટ વાયોલેશન ડીટેક્શન અને સ્પીડ વાયોલેશન ડીટેક્શનની સુવિધા હશે. જેના કારણે ટ્રાફિક સિગ્નલનો ભંગ કરનાર કે સ્પીડ લિમિટ તોડનાર વાહનચાલક ઓળખાઈ જશે. ટ્રાફિક કંટ્રોલ સીસ્ટમ માટે ચ-૩, ઘ-૩, ઘ-૪, ઘ-૫, ઘ-૦ જેવા મહત્ત્વના સ્થળોની પસંદગી કરવામાં આવશે. સામાન્ય રીતે ટ્રાફિક સિગ્નલમાં સમય મર્યાદા સેટ કરેલી હોય છે અને તેના આધારે સિગ્નલ ચાલુ-બંધ થતા હોય છે. પણ ગાંધીનગરમાં ઓફિસ શરૂ થવાના સમયે સચિવાલય કે સરકારી કચેરી તરફ જતાં રસ્તા પર ટ્રાફિક વધુ હોય છે અને ઓફિસ છૂટવાના સમયે સામેની બાજુના રસ્તા પર ટ્રાફિક વધુ હોય છે. ટ્રાફિકની ગીચતાના આધારે સિગ્નલ સેટ થઈ શકે અને તે મુજબ સિગ્નલ ચાલુ-બંધ રહેવાના સમયમાં ફેરફાર થઈ શખે તેવી સીસ્ટમ ગોઠવવામાં આવશે. ૧૦ ટ્રાફિક જંક્શન પર વિવિધ સંદેશાઓ મૂકવા વેરિએબલ મેસેજિંગ સાઈનેજ મૂકાશે, જેમાં સરકારીની યોજનાઓથી માંડીને નાગરિકોને ઉપયોગી માહિતિ આપવામાં આવશે. દરેક જંક્શન ઈમરજન્સી કોલ બોક્સ હશે અને તેના કારણે આપત્તિજનક સંજોગોમાં નગરજનો પોલીસ, ફાયરબ્રિગેડ કે એમ્બ્યુલન્સ જેવી સુવિધાઓ મેળવી શકશે.