ચીકુ ફેસ્ટીવલ ઉત્પાદન

ગુજરાતમાં વલસાડી ચીકુ જાણીતા છે. રાજ્યમાં વર્ષે 4 લાખ ટન ચીકુનું ઉત્પાદન થાય છે.

ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્રની સરહદ પર પાલઘર જિલ્લાના ઘોલવડ તાલુકાનું બોરડી ગામ આજે દેશમાં જ નહીં, પરંતુ વિદેશોમાં પણ ચીકુની મીઠાશભરી મીઠાઈ સહિતની અવનવી વેરાયટીને કારણે જગ પ્રસિદ્ધ છે. બોરડી ગામ ખાતે છેલ્લા 8 વર્ષથી ચીકુ ફેસ્ટિવલનું આયોજન કરવામાં આવે છે. જેમાં એક લાખ લોકોએ મુલાકાત લઇ ચીકુમાંથી બનતી મીઠાઈ, ચોકલેટ, કુલ્ફી જેવી 50થી વધુ વેરાયટીના ટેસ્ટ કર્યા હતા અને અંદાજિત એક કરોડ આસપાસનું ટર્નઓવર કરાવ્યું હતું. બોરડી ખાતે યોજાયેલા બે દિવસીય ચીકુ ફેસ્ટિવલનું રૂલર એન્ટરપ્રેનર્સ વેલ્ફેર ફાઉન્ડેશન દ્વારા આયોજન કરવામાં આવે છે.
આ ફાઉન્ડેશનના પ્રમુખ અમુલ પાટીલે જણાવ્યું કે, બોરડી ગામ સમુદ્ર કિનારે સુંદર દરિયાકાંઠો ધરાવતું ગામ છે, ત્યારે આ ગામને પ્રવાસન ક્ષેત્રે નામના અપાવવા માટે વર્ષ 2013થી અહીં ચીકુ ફેસ્ટિવલનું આયોજન કરવામાં આવે છે. ચીકુ ફેસ્ટિવલનું આયોજન કરવા પાછળનું મુખ્ય કારણ એ છે કે આ વિસ્તારમાં સૌથી વધુ પ્રમાણમાં ચીકુનું ઉત્પાદન થાય છે અને તે અન્ય વિસ્તારના ચીકુ કરતા મોટા અને ખાવામાં ઉત્તમ માનવામાં આવે છે. જેથી આ વિસ્તારના ચીકુનું બ્રાન્ડિંગ કરવા માટે અને ખેતી ક્ષેત્રે ચીકુના પાકને પ્રોત્સાહન પૂરું પાડવા માટે ચીકુ ફેસ્ટિવલ આયોજન કરવામાં આવે છે.

પહેલા વર્ષે ચીકુ ફેસ્ટિવલના આયોજનમાં 40 સ્ટોલ હતા અને 15,000 પ્રવાસીઓએ તેની મુલાકાત લીધી હતી.  7માં ચીકુ ફેસ્ટિવલમાં 250 સ્ટોલ  અને લગભગ 1 લાખથી પણ વધુ લોકોએ મુલાકાત લીધી હતી.  ચીકુ ફેસ્ટિવલમાં ૨૫ જેટલા એવા સ્ટોલમાં ચીકુ જેવા સામાન્ય ફળમાંથી જ બનેલી 50 જેટલી વેરાયટી ઉપલબ્ધ છે.  ચીકુની મીઠાઈ, ચીકુની બરફી, ચીકુના પેંડા, ચીકુના માવા ચીકુની કુલફી સહિત અનેક અનોખા પ્રકારની ખાદ્ય વેરાયટી ઉપલબ્ધ છે.

મહારાષ્ટ્ર ટુરિઝમ ડેવલોપમેન્ટ એન્ડ કોર્પોરેશનના સહયોગથી આયોજિત આ ચીકુ મહોત્સવમાં મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત અને ભારતના અન્ય રાજ્યોમાંથી પણ પ્રવાસીઓ આવે છે અને ચીકુમાંથી બનેલી અનેક અવનવી ખાદ્ય ચીજ વસ્તુઓનો ટેસ્ટ કરે છે. ચીકુની 140 જેટલી વેરાયટી બનાવતા શારદાબેન પાટિલે જણાવ્યું હતું કે, નોર્મલ સંજોગોમાં ચીકુ ચાર દિવસથી વધુ ટકતા નથી અને તે બગડી જાય છે. ચીકુની વાડીઓ આ રીતે કેટલાય ટન ચીકુ બગડી જતાં ફેંકી દેવા પડતા હતા, પરંતુ હવે અમે તેમાંથી વિવિધ પ્રોસેસિંગ કરી 140 જેટલી ખાદ્ય વેરાયટી બનાવીએ છીએ અને દિવસો દિવસ તેની માંગ વધી રહી છે. આ ચીકુની વાનગીઓ થકી બોરડી સહિત આસપાસના વિસ્તારની મહિલાઓ પણ ઘરના કામ સાથે પોતાના પરિવારના ભરણ-પોષણમાં મદદરૂપ થઈ રહી છે અને એક અનોખો જ ગૃહઉદ્યોગ આકાર પામ્યો છે. શરદાબેનના જણાવ્યા મુજબ, ચીકુને સુકવી તેમાંથી બનાવાતી વિવિધ ખાદ્યચીજો માટે સૂરજનો તડકો સૌથી મહત્વનો છે અને તે રીતે આ કુદરતી ફળને એક વર્ષ સુધી ખાદ્ય ચીજ તરીકે અવનવી વેરાયટી બનાવી ખાઈ શકાય છે.

ચીકુ ફેસ્ટિવલ ચીકુની મીઠાઈ, ચીકુની ચોકલેટ, ચીકુની કુલ્ફીના સ્વાદ ચાખ્યા હતા. ઘોલવડના ચીકુને જે રીતે GI ટેગ મળ્યાં બાદ અનોખી પ્રસિદ્ધિ મળી છે. આ વિસ્તાર ટૂરિસ્ટ ડેસ્ટિનેશન બન્યું છે.

ચીકુનો આઈસક્રીમ
ઉનાળાની સીઝન આવી ગઇ છે અને આ ગરમીમાં રોજ-રોજ આઇસ્ક્રીમ અને કુલફી ખાવાનું મન થઇ જાય છે. ઉનાળાના વેકેશનમાં દરેક લોકોને એમ જ થાય કે ચાલો. રોજ આઇસ્ક્રીમ કે કુલફી ખાય. આઇસ્ક્રીમ તેમજ કુલફીને ખાવાનો જે આનંદ છે. એ તો કંઇક અલગ જ હોય છે. ત્યારે રોજ રોજ બહાર જઇ આઇસ્ક્રીમ ખાઇ તે પોસાતું નથી.

મટકા કુલફી ઘરે બનાવીએ અને ઘરના દરેક સદસ્યોના દિલ જીતી લેતી ચીકુની મટકા કુલફી બનાવીએ.

ચીકુની મટકા કુલફી

સામગ્રી :- ૧ લિટર દૂધ ૧૦૦ ગ્રામ માવો ૧/૨ ડઝન ચીકુ ૧/૨ ટીન મીલ્ક મેડ ૨ ટેબલ સ્પુન ખાંડ, ૧ ટેબલ સ્પૂન છોલેલી બદામની કતરી, ૧ ટેબલ સ્પૂન ડ્રિંકિંગ ચોકલેટ પાઉડર, વેનિલા એસેન્સ

રીત :-

ચીકુનો છાલ ઉતારી તેનો માવો બનાવો. એક વાસણમાં દૂધ અને મિલ્કમેડનેમિક્સ કરો અને ત્યારબાદ તેને ગરમ કરો. આ મિશ્રણ ઘટ્ટ થાય ત્યારબાદ તેમાં ખાંડ ઉમેરો. ખાંડ નાખ્યાની ૩ થી ૪ મિનિટ પછી તેને ગેસ પરથી ઉતારી લેવું. આ મિશ્રણ ઠંડુ પડે એટલે તેમાં ચીકુનો માવો ઉમેરો, માવો અને ડ્રિંકિંગ ચોકલેટને તેને મિક્સચરમાં બરાબર મિક્સ કરો. ત્યારબાદ તેમાં બદામ પિસ્તાની કતરી અને એસેન્સ ઉમેરી બરાબર મિક્સ કરી લો. નાની મટકીમાં તેને ભરી લો. હવે તેને એલ્યુમિનિયમના ફોઇલથી કવર કરી, રબર બેન્ડ લગાડી દેવું. પછી ડિપ ફ્રિઝરમાં કુલફીને સેટ થવા મૂકો. સેટ થઇ ગયા બાદ તે કુલફીને એલ્યુમિનિયમના ફોઇલમાંથી કાઢી પીરસી શકો છો.

ચીકુનું ગ્રેડીંગ મશીન

અબ્રામા જીઆઈડીસી ડિગ્રી એન્જિનિયરિંગ કોલેજ ખાતે રાષ્ટ્રીય કક્ષાનો બે દિવસીય ટેકનિકલ ફેસ્ટીવલ ઉડાન-2018નું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.  અહીં સ્માર્ટ કચરાપેટી, સ્માર્ટ ખેતી સ્વયમ-સંચલન, વાયરલેસ પાવર ટ્રાન્સફર, સ્માર્ટ ઑટોમેટિક એનર્જી મીટર રિડિંગ સિસ્ટમ, ઇંજ્યુકશન મોલ્ડિંગ મશીન, ચીકુ વર્ગીકર મશીન, વાહનો માટે સોલાર પાવર સ્ટેશન, સુએઝ ટ્રીટમેન્ટ પ્લાન્ટ અને બબલ ડેક સ્લેબ જેવા બહુપયોગી પ્રતિકૃતિઓનું પ્રદર્શન કોલેજના વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા પ્રસ્તુત થઈ ત્યારથી આજે પણ આ મોડેલો જાણવા માટે લોકો આવે છે.

વિવિધ એન્જિનિયરિંગ અને પોલીટેકનિક કોલેજના 2500થી વધુ વિદ્યાર્થીઓએ ખુબજ ઉત્સાહભેર ભાગ લીધો હતો.

બે દિવસ માટે યોજાયેલા આ ફેસ્ટીવલમાં વિવિધ ટેકનિકલ ઇવેન્ટસ જેવી કે નવીન પ્રતિકૃતિનો વિકાસ (ઇનોવેટીવ પ્રોટોટાઇપ ડેવલોપમેન્ટ), શેરલોક, મેક માનિયા, ઇલેક્ટ્રોએક્ષ્ટ્રીમ, ઓટોક્રીતી, તકનીકી પેપરની પ્રસ્તુતિ, રોબોટ દોડ, રોબોટ લડાઈ, ડી-ટ્રાન્સપોર્ટ વગેરેએ વિદ્યાર્થીઓમાં આકર્ષણ જમાવ્યું હતું. આ ફેસ્ટીવલમાં ઉદઘાટન પ્રસંગે મુખ્ય મહેમાન તરીકે ડો. ઉત્કર્ષ શુકલા ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. કોલેજના ટ્રસ્ટી એ.કે. દવે, સીએ વિનોદચંદ્ર દેસાઈ, દિનકરરાય નાયકએ પ્રાસંગિક પ્રવચનો આપ્યા હતા. કોલેજના આચાર્ય ડો. એન.ડી. શર્માએ ઉદઘાટન પ્રસંગે મહેમાનોને આવકાર્યા હતા. કોલેજના ટેકનિકલ ફેસ્ટીવલના કન્વિનર ડો. એચ.એસ. પાટીલ, કો. ઓર્ડિનેટર ડો. ડી.સી. પટેલ અને પ્રો. અર્ચના નાયક તથા વિવિધ શાખાના કો. ઓર્ડિનેટર સાથે મળીને ફેસ્ટીવલનું સુંદર આયોજન કરી કાર્યક્રમને સફળ બનાવ્યો હતો.

ચીકુ શા માટે

ચિકુ અથવા ‘સાપોડિલા ફળો’, વૈજ્ઞાનિક રીતે મણિલ્કારા ઝપાટા તરીકે ઓળખાતા, સપોટેસી પરિવારના છે. તે કિવિ જેવા ભુરો-રંગીન ફળ છે, જેમાં સરળ બાહ્ય ચામડી, નરમ અને સહેજ ભેજવાળા પલ્પ અને 3-5 કાળો બીજ છે. ચિકુને તેના અપવાદરૂપે મીઠી સ્વાદ અને સુગંધ માટે મોટેભાગે પ્રશંસા કરવામાં આવે છે. પરંતુ ફળ વિશેની શ્રેષ્ઠ વસ્તુ તેના આકર્ષક પોષક મૂલ્યો તેમજ આરોગ્ય લાભો છે. ચાલો આ લેખ દ્વારા ચિકુ ના સ્વાસ્થ્ય લાભોનું અન્વેષણ કરીએ.

ચીકુના ફાયદા

બી-વિટામિન લાભો
વિટામીન બી-કૉમ્પ્લેક્સમાં સમૃદ્ધ હોવાથી ચિકુ એ તમામ સ્વાસ્થ્ય લાભો આપે છે જે વિટામિનના આ જૂથને આભારી છે. તે આપણા એકંદર આરોગ્ય પર પુષ્કળ હકારાત્મક અસરો છે. કારણ કે તે વિટામિન બી ની યોગ્ય ઇન્ટેક ઇન્સેમિયા, અસ્વસ્થતા, થાક, નબળી દ્રષ્ટિ, વિકાસલક્ષી મંદતા, મજ્જાતંતુઓની વિકૃતિઓ, કાર્ડિયાક રોગો વગેરે જેવી સમસ્યાઓ માટે ફાયદાકારક છે.

રોગ-પ્રતિરક્ષા પ્રોત્સાહન આપે છે

જ્યારે આપણી રોગ-પ્રતિરક્ષા મજબૂત થાય ત્યારે ચિકુ અમારા ખોરાકમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. તે ખૂબ જ ઉચ્ચ સ્તરની વિટામિન સી ધરાવે છે, જે અસરકારક એન્ટીઑકિસડન્ટ છે, તે આપણી રોગપ્રતિકારક શક્તિને નોંધપાત્ર બુસ્ટ આપી શકે છે. પરિણામે, આપણા શરીરની કુદરતી સંરક્ષણ પદ્ધતિ ઊંચી જાય છે અને અમે વિવિધ રોગોથી સુરક્ષિત રહે છે.

કેન્સર દૂર કરે છે

ચિકુને તે સુપરફૂડ્સમાં ગણવામાં આવે છે, જે મજબૂત એન્ટિ-કેન્સિનજનિક ગુણધર્મો ધરાવે છે. તે આહાર તંતુઓ, બળવાન એન્ટીઑકિસડન્ટ્સ અને વિટામિન એ સહિતના કેન્સર-નિવારક પોષક તત્ત્વોથી લોડ થાય છે, જે કર્ક્યુએશનથી કામ કરે છે. જે આપણા શરીરમાંથી કાર્સિનોજેનને દૂર કરે છે. અને તેથી વિવિધ પ્રકારની કેન્સર અટકાવે છે.

હાડકાં મજબૂત બનાવે છે

અભ્યાસોએ જાહેર કર્યું છે કે ચિકુમાં ફોસ્ફરસ અને લોહ જેવા અન્ય ખનીજ સાથે કેલ્શિયમ પુષ્કળ છે, જે અમારા હાડકાને તંદુરસ્ત અને મજબૂત રાખવા માટે જરૂરી છે. તેથી, ચિકુ ખાવાથી અસ્થિ તત્વો સંતુલિત અને તેમની એકંદર ગુણવત્તા વધારવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે.

બળતરા દૂર રાખે છે

ચિકુને સારી એવી ટેનીન હોય છે, જે બળતરા, દુઃખાવાનો અને શરીરની પીડામાં અત્યંત ફાયદાકારક છે. તેથી જો તમે તેના માટે કુદરતી ઉકેલ શોધી રહ્યા છો, તો આ ફળને તમારા રોજિંદા ખોરાકમાં શામેલ કરો.