ભારતમાં 60,000 સ્ટાર્ટ-અપ્સ, 2025 સુધીમાં 1 અબજ ડોલરથી વધુના 100 યુનિકોર્ન: TiE

ભારતમાં 2025 સુધીમાં 1 અબજ ડોલરથી વધુના વેલ્યુએશન સાથે 60,000 સ્ટાર્ટ-અપ્સ અને 100 કંપનીઓ હોવાની અપેક્ષા છે, એમ ઝિનોવ સાથે મળીને ટીઆઈઇ ગ્લોબલના અહેવાલમાં બુધવારે બહાર પાડવામાં આવેલા અહેવાલમાં જણાવાયું હતું.

અહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે, તાળાં વાગ્યા બાદ સ્ટાર્ટ-અપ્સની બિઝનેસ રિકવરી ફરી પાટા પર આવી ગઈ છે. જોકે, 12-15 ટકા સ્ટાર્ટ-અપ્સ ને અસ્તિત્વ ટકાવી રાખવાનું જોખમ છે અને સમાન ટકા સ્ટાર્ટ-અપ્સએ તેમનો ધંધો બંધ કરી દીધો છે.

ટીઆઈઈ દિલ્હી-એનસીઆરના પ્રમુખ રાજન આનંદને જણાવ્યું હતું કે, “અમારી સૌથી મોટી મહામારી હોવા છતાં, ભારત 2018 અને 2019માં અમે જે કર્યું હતું તે જ રીતે 2020માં યુનિકોર્નની સંખ્યા નું નિર્માણ કરવા જઈ રહ્યું છે, જે અમારી મજબૂત ઇકોસિસ્ટમનો પુરાવો છે.

“અમે માનીએ છીએ કે ભારત વર્ષ 2025 સુધીમાં 60,000 સ્ટાર્ટ-અપ કરવાના ટ્રેક પર છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, અમે વર્ષ 2025 સુધીમાં ભારતમાં 100 યુનિકોર્ન મેળવવાની દિશામાં આગળ વધી રહ્યા છીએ. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, રિકવરી માટે રોકાણ પણ ટ્રેક પર છે.

ટીઆઈઈ ગ્લોબલ એક બિન-નફાકારક સંસ્થા છે, જે તમામ ઉદ્યોગોમાં ઉદ્યોગસાહસિકોને સમર્પિત છે.
લગભગ 38,000 સક્રિય સ્ટાર્ટ-અપ્સ છે, જેમાંથી 26 યુનિકોર્ન છે. ભારતમાં સ્ટાર્ટ-અપ ઇકોસિસ્ટમને વર્ષ 2019માં 14.5 અબજ ડોલરનું ભંડોળ મળ્યું હતું, એમ ‘કોવિડ-19’ અને ભારતીય સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમની એન્ટિફ્રેબલિટી શીર્ષક ધરાવતા અહેવાલમાં જણાવાયું હતું. અહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે સ્ટાર્ટ-અપ્સ વર્ષ 2025 સુધીમાં 1.5થી 16 લાખ રોજગારીનું સર્જન કરશે તેવી અપેક્ષા છે.

આ અભ્યાસમાં ફેબ્રુઆરીના અંત સુધીના મોટા ભાગના બિઝનેસ ડેટાનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો અને સપ્ટેમ્બરના અંત સુધીના ડેટા સાથે તેની સરખામણી કરવામાં આવી હતી, એમ આનંદને જણાવ્યું હતું. રિપોર્ટ અનુસાર, 2020માં સ્ટાર્ટ-અપ ઇકોસિસ્ટમમાં સીધી રોજગારીનું સર્જન સપાટ રહેશે, કારણ કે હોસ્પિટાલિટી, મોબિલિટી વગેરે જેવા કેટલાક ક્ષેત્રોમાં લગભગ 25,000 નોકરીઓ ગુમાવી દેવામાં આવી છે, જ્યારે કેટલાક ક્ષેત્રોમાં સમાન સંખ્યામાં રોજગારીનું સર્જન થયું છે.

ઓનલાઇન લાઇફ ઇન્શ્યોરન્સ, ઓવર-ધ-ટોપ પ્લેટફોર્મ, ઇલેક્ટ્રોનિક ઇ-કોમર્સ, ઓનલાઇન ગેમિંગ, ડિજિટલ પેમેન્ટ, ઓનલાઇન સ્ટોક બ્રોકરેજ, ઓનલાઇન ગ્રોસરી સપ્ટેમ્બરના અંત સુધીમાં રિકવર થઈ ને 10-50 ટકાની રેન્જમાં પણ વૃદ્ધિ જોવા મળી છે. એજ્યુકેશન ટેકનોલોજી પ્લેટફોર્મ અને ઓનલાઇન હેલ્થ ઇન્શ્યોરન્સમાં 200 ટકા સુધીની રિકવરી થઈ છે, જ્યારે ઓનલાઇન ફિટનેસ અને ઓનલાઇન ટેલિકોમ્યુનિકેશન સ્ટાર્ટ-અપ્સમાં 500 ટકા સુધીની રિકવરી જોવા મળી છે, એમ અહેવાલમાં જણાવાયું હતું.

ઓટોમોટિવ, ટ્રાવેલ અને હોસ્પિટાલિટી, મોબિલિટી અને લોજિસ્ટિક્સ સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત સેગમેન્ટમાંસામેલ છે અને તેમના ભંડોળમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. “ભારતીય સ્ટાર્ટ-અપ્સમાં 15 ટકા સ્ટાર્ટ-અપ્સ છે જે ટકી રહેવાનું જોખમ ધરાવે છે. આનંદને જણાવ્યું હતું કે, અમને આ ક્ષેત્રોમાં રહેલા સ્ટાર્ટ-અપ્સને મદદ કરવા માટે કેટલાક કાર્યક્રમો જોવાનું ગમશે.