રિલાયન્સ રિફાઈનરી ગુપ્ત રીતે રશિયાથી સસ્તામાં ક્રૂડ ઓઈલ રિફાઈન કરી રહી છે? 

14 ઓગષ્ટ 2022

યુક્રેન યુદ્ધ પછી યુએસએ ફેબ્રુઆરીમાં પ્રતિબંધો લાદ્યા હતા કે, ક્રૂડ તેલ, શુદ્ધ ઇંધણ, નિસ્યંદન, કોલસો અને ગેસ સહિત રશિયન મૂળના ઊર્જા ઉત્પાદનોની આયાત પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. રશિયાના ક્રૂડ ઓઈલમાંથી બનેલા ઈંધણની નિકાસ પર પ્રતિબંધ પછી પણ ભારતે ઈંધણ ખરીદવા સામે અમેરિકાને વાંધો છે. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાના ડેપ્યુટી ગવર્નર માઈકલ પાત્રાએ જણાવ્યું કે યુએસ ટ્રેઝરી ડિપાર્ટમેન્ટે કહ્યું કે રશિયન ટેન્કરોમાંથી ઓઈલ લઈ જતા ભારતીય જહાજો ગુજરાતના બંદરો પર ઉતરી રહ્યા છે. આ ટ્રાન્સફર હાઈ સી મારફતે થઈ રહ્યું છે. જોકે, ભારતમાં યુએસ એમ્બેસીએ આ અંગે કોઈ ટિપ્પણી કરી નથી.

રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયાના ડેપ્યુટી ગવર્નર માઈકલ પાત્રાએ જણાવ્યું કે યુએસ ટ્રેઝરી ડિપાર્ટમેન્ટે ભારતને જણાવ્યું કે એક ભારતીય જહાજ દરિયામાં રશિયન ટેન્કરમાંથી તેલ ઉપાડીને પશ્ચિમ કિનારે ગુજરાતના એક બંદર પર લાવ્યા, જ્યાં તેને રિફાઈન કરવામાં આવ્યું હતું. રિફાઈન્ડ પ્રોડક્ટને જહાજ પર પાછું મૂકી દેવામાં આવ્યું હતું.  તે કોઈ ગંતવ્ય વિના રવાના થઈ ગયું હતું. રશિયન ક્રૂડની પ્રક્રિયા કરવામાં આવી હતી. તેને સિંગલ-યુઝ પ્લાસ્ટિક બનાવવા માટે ઉપયોગમાં લેવાતા ડિસ્ટિલેટ્સમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવ્યું હતું. તેણે ભારતીય જહાજ કે રિફાઈનરની ઓળખ કરી ન હતી.

યુક્રેન યુદ્ધ બાદ રશિયન તેલ ડિસ્કાઉન્ટ પર લઈ રહ્યું છે. વિશ્વના ત્રીજા તેલ આયાતકાર અને ઉપભોક્તા ભારતે ભૂતકાળમાં ભાગ્યે જ રશિયન તેલ ખરીદ્યું છે. પરંતુ યુદ્ધની શરૂઆતથી, ભારતીય રિફાઇનર્સ ઘણા પશ્ચિમી દેશો અને કંપનીઓ દ્વારા ડમ્પ કરાયેલા રશિયન તેલને ડિસ્કાઉન્ટ કરી રહ્યાં છે. દિલ્હી રશિયા સામેના પ્રતિબંધોમાં જોડાયું નથી અથવા મોસ્કોના યુક્રેન હુમલાની નિંદા પણ કરી નથી, જેને રશિયા તેના પાડોશી વિરુદ્ધ વિશેષ લશ્કરી કાર્યવાહી તરીકે વર્ણવે છે.

જામનગર રિલાયંસ રિફાયનરી કૃડ ઓઈલનું મેન્યુફેક્ચરિંગ ડિવિઝન વિશ્વનું સૌથી મોટું રિફાઈનિંગ હબ છે. કેમ્પસની ઝડપી વૃદ્ધિ એ ભારતના પરિવર્તનનું કેન્દ્ર છે. તેણે ભારતને પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોના ચોખ્ખા આયાતકારમાંથી ચોખ્ખા નિકાસકારમાં પરિવર્તિત કર્યું છે, જેનાથી દેશની ઊર્જા સુરક્ષા સુનિશ્ચિત થઈ છે.

જામનગર રિફાઈનરી, સ્ટ્રીમ ડે (bpsd) દીઠ 1.24 મિલિયન બેરલની ક્રૂડ પ્રોસેસિંગ ક્ષમતા ધરાવે છે. જામનગર રિફાઈનરીમાંથી ઈંધણ વિશ્વના ઘણા દેશોમાં નિકાસ થાય છે. કોઈપણ ગ્રેડના ગેસોલિન અને ડીઝલનું ઉત્પાદન કરી શકે છે. રિલાયન્સની બીજી રિફાઈનરી છે. વિશ્વની છઠ્ઠી સૌથી મોટી છે. રિફાઈનરી 580,000 bpd ક્રૂડ ઓઈલ પ્રોસેસ કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.

રિલાયન્સ પોલિમર્સની વિશાળ શ્રેણી (PP, PE, PVC), ઇલાસ્ટોમર્સ (PBR, SBR, Butyl), પોલિએસ્ટર (PSF, PFY, IDY), એરોમેટિક્સ (PX, OX, Bt, LAB), ફાઇબર-ઇન્ટરમીડિએટ્સ (PTA) પેદા કરે છે. MEG, EO) અને અદ્યતન સામગ્રી (સંયુક્ત).