વડાપ્રધાન અને રાજનેતાઓના ભ્રષ્ટાચારની તપાસની વિગતો જાહેર ન કરવા લોકપાલને કહેવાયું

આખી બેંચ પીએમ સામેની ફરિયાદની સુનાવણી કરશે, જો અરજી નામંજૂર કરવામાં આવે તો સરકાર કોઈ સ્પષ્ટતા કરશે નહીં

દેશના પ્રથમ લોકપાલની નિમણૂકના 11 મહિના પછી કેન્દ્ર સરકારે લોકપાલ નિયમોની સૂચના આપી છે. લોકપાલ નિયમો જણાવે છે કે જો કોઈ હાજર વડા પ્રધાન અથવા પૂર્વ વડા પ્રધાન વિરુદ્ધ ફરિયાદ કરવામાં આવે તો આખો બેંચ નિર્ણય લેશે કે કેસ નોંધાયાની સાથે જ આ મામલામાં તપાસની જરૂર છે કે કેમ.

નિયમોમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે, જો બેંચ વડા પ્રધાન અથવા પૂર્વ વડા પ્રધાન સામેની ફરિયાદને રદ કરે છે, તો તેને લગતા રેકોર્ડ ન તો પ્રકાશિત કરવામાં આવશે કે ન તો કોઈને આપવામાં આવશે. સમજાવો કે લોકપાલની સ્થાપના વડા પ્રધાન, પૂર્વ વડા પ્રધાન સહિતના જાહેર અધિકારીઓ સામે ભ્રષ્ટાચારના આરોપોની તપાસ માટે કરવામાં આવી છે.

કર્મચારી, જાહેર ફરિયાદ અને પેન્શન મંત્રાલયે 2 માર્ચ, 2020 ના રોજ જાહેર કરેલા નોટિફિકેશન ઓમ્બડ્સમmanન (ફરિયાદ) નિયમો, 2020 માં જણાવાયું છે કે, લોકપાલના અધ્યક્ષની અધ્યક્ષતાવાળી આખી ખંડપીઠ આ મામલો આવતાની સાથે જ વડા પ્રધાન સામે નોંધાયેલી ફરિયાદની સુનાવણી કરશે. બેંચ બે તૃતીયાંશ બહુમતી દ્વારા નિર્ણય કરશે કે પીએમ વિરુદ્ધ ફરિયાદની તપાસ શરૂ કરવી કે નહીં?

આગળ તપાસ “ઓન-કેમેરા કાર્યવાહી” હેઠળ કરવામાં આવશે અને જો લોકપાલ આ નિષ્કર્ષ પર આવે કે ફરિયાદ રદ કરવામાં યોગ્ય છે, તો તપાસ સાથે સંબંધિત દસ્તાવેજો કે કોઈ પણ નહીં અને કોઈપણ સ્વરૂપમાં પ્રકાશિત કરવામાં આવશે નહીં.

જો કેન્દ્રીય મંત્રી અથવા સંસદસભ્ય વિરુદ્ધ ફરિયાદ દાખલ કરવામાં આવે, તો કેસ નોંધાયાની સાથે જ લોકપાલના ત્રણ સભ્યોની બેંચ તેની સુનાવણી કરશે અને આગળની તપાસ જરૂરી છે કે કેમ તે અંગે નિર્ણય લેશે.

આ સાથે સરકારે વડા પ્રધાન સહિતના જાહેર સેવકો સામે કથિત ભ્રષ્ટાચારની ફરિયાદો નોંધાવવા માટેનું ફોર્મેટ પણ બહાર પાડ્યું છે. ડ્રાફ્ટ મુજબ લોકપાલ ન્યાયાધીશ (નિવૃત્ત) પિનાકી ચંદ્ર ઘોષ લોકપાલની તપાસ શાખાને ફરિયાદ મોકલી શકે છે જે પ્રારંભિક તપાસના આદેશ આપી શકે છે. અને જો ત્યાં પહેલો ફેસી કેસ હોય તો, લોકપાલ સીબીઆઈ જેવી તપાસ એજન્સી દ્વારા તપાસ માટે ફરિયાદનો સંદર્ભ આપી શકે છે.

સરકાર દ્વારા સૂચિત નિયમો મુજબ, તપાસ કોઈ નિષ્કર્ષ સુધી પહોંચે ત્યાં સુધી લોકપાલે ફરિયાદીની ઓળખનું રક્ષણ કરવું આવશ્યક છે. જો કે, ફરિયાદ કરાવતી વખતે જો ફરિયાદી પોતે કોઈ અધિકારીને તેની ઓળખ જાહેર કરવા માંગે છે, તો તે તે કરી શકે છે.

લોકપાલ નિયમો પણ સ્પષ્ટ કરે છે કે લોકપાલ ફરિયાદોને કયા આધારે રદ કરી શકે છે. નિયમો જણાવે છે કે જો ફરિયાદની સામગ્રી “ગેરકાયદેસર”, “અસ્પષ્ટ અથવા તુચ્છ” છે; અથવા ફરિયાદમાં જાહેર સેવક સામેના આરોપોનો સમાવેશ થતો નથી; અથવા જ્યાં ફરિયાદનું કારણ અન્ય કોઈ કોર્ટ અથવા ટ્રિબ્યુનલ અથવા સત્તા સમક્ષ બાકી છે; અથવા અને, જો ફરિયાદ કરવામાં આવી રહી છે તેના સંદર્ભમાં કથિત ગુનો સાત વર્ષની અવધિમાં નહીં હોય, તો આવી ફરિયાદોને રદ કરવામાં આવી શકે છે.