કલમી ટામેટાની ખેતીનો સૂર્યોદય ખેડૂતોનું જીવન બદની નાંખશે

• એક વ્યક્તિ એક દિવસમાં 5 થી 6 હજાર છોડની કલમ કરી શકે
• ટમેટા સિવાય આ તકનીકને કેપ્સિકમ કે કાકડી પર પણ અસરકારક

ગાંધીનગર, 12 ફેબ્રુઆરી 2020

શાકભાજીમાં હંમેશા નવી તકનીક સફળતા અપાવે છે. તેમાં ટામેટા ઉત્પાદકો વધુ ઉપજ પ્રાપ્ત કરવા માટે મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડે છે. ટામેટાં પાકમાં હવે નવી તકનીકનો વિકાસ થઈ રહ્યો છે. કલમ બનાવવાની જુદી પદ્ધતિ છે. જંગલી કે દેશી ટામેટાના છોડ પર હાયબ્રીડ ટામેટા છોડની કલમ લગાવવામાં આવે છે. ગુજરાત બહાર તે મોટા પ્રમાણમાં ઉપયોગ થઈ રહ્યો છે. ગુજરાતના ખેડૂતો હવે તેનો ઉપયોગ એક બે વર્ષમાં વધારી દેશે.
ફૂગ, કૃમિ, પોષક તત્વો, ઓછું પાણી, પ્રતિકાર શક્તિ વધારવા, ઠંડી, ગરમી સામે મુકાબલો, માટી દ્વારા થતા રોગો અને ફૂગ પ્રત્યે મુકાબલો કરી શકે એવા મૂળ ધરાવતાં છોડની પસંદ કરીને આ બધી બાબતો સામે ટામેટી મુકાબલો કરી શકે છે.
કલામ કરવા માટે રૂટ સ્ટોક 21 દિવસનો હોવો જોઈએ અને કલમ બનાવવાનો ભાગ 15 દિવસનો હોવો જોઈએ. 5-7 દિવસ છાયા માં અને 5-7 દિવસ તડકામાં રાખી વાવેતર કરાય છે.
ઉપરાંત એક છોડમાંથી બે અલગ અલગ પ્રકારના શાકભાજી ઉત્પન્ન કરી શકાય છે.
જેમ કે પેન પદ્ધતિથી બટાટાના છોડમાંથી ટામેટાં અને બટાટા મેળવી શકાય છે.
કલમ બનાવવી એ બાગકામની તકનીક તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરી શકાય છે જેમાં બે અથવા વધુ છોડના ભાગોને જોડવામાં આવે છે. કલમ બનાવવાની પ્રક્રિયામાં ઉપયોગમાં લેવાતાં ઉપલા ભાગને વંશજ, કલામધ અને નીચલા ભાગ જે મૂળ પદ્ધતિ બનાવે છે તે પલાટી અથવા રૂટસ્ટોક તરીકે ઓળખાય છે. કલમ બનાવવાની પ્રક્રિયાનો ઉપયોગ ટોપવર્કિંગ દ્વારા સ્થાપિત વૃક્ષ પર એક અથવા વધુ વિવિધ જાતો સ્થાપિત કરવા માટે પણ થઈ શકે છે. આ મુશ્કેલ કાર્ય છે અને ઘણો અનુભવ જરૂર છે.

કલમ બનાવવાનું મહત્વ
બીજમાંથી તેના મૂળ પ્રકારનાં ઝાડનું પુન:ઉત્પાદન કરવું અશક્ય છે. નવી ટેકનોલોજીવાળા કલમી છોડમાં અન્ય છોડની તુલનામાં ઓછા રોગો હોય છે. આ પદ્ધતિથી વાવેલા છોડમાં જંતુઓ ઓછા લાગે છે. તેનું ઉત્પાદન વધારે મળે છે. આ પદ્ધતિ સરળ છે, ખેડૂતો તેને ઝડપથી શીખી શકે છે.

શિરોબંધન (સ્પ્લિસ અથવા વ્હિપ કલમ બનાવવી): ત્રાંસા કાપવામાં આવે છે. કાપવાની લંબાઈ 1થી5 ઇંચ રાખવામાં આવે છે. પછી બંનેને કડક રીતે બાંધવામાં આવે છે અને ઉપરથી મીણ લગાવે છે. કેળાના ઝાડના થડ કાપી છાલની 1/8 ઇંચની પહોળી પટ્ટીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. તૈયાર ક્લીપ શ્રેષ્ઠ છે.
જાપાનની કલમ બનાવવાની તકનીક મુજબ, પ્રથમ સ્થાનિક ટામેટા પ્લાન્ટ બનાવવામાં આવશે. જ્યારે પ્લાન્ટ તૈયાર થઈ જશે, ત્યારે સમાન કદના સ્ટેમ હાઇબ્રિડની કલમ તેના પર કલમ બનાવવા વપરાય છે.
તેની ઉપર ટેપ અને પ્લાસ્ટિકની ક્લિપ્સ લગાવવામાં આવી છે. પછી કલમી છોડ 24 કલાક માટે અંધારામાં રાખવામાં આવે છે. એક વ્યક્તિ એક દિવસમાં 5 થી 6 હજાર છોડની કલમ કરી શકે છે.
ટમેટા સિવાય આ તકનીકને કેપ્સિકમ કે કાકડી પર પણ અસરકારક છે.
આવું જ મજબૂત-જંગલી-દેશી છોના મૂળ ધરાવતાં રીંગણ પર સંકર રીંગણી લગાવીને કલમ થઈ શકે છે.
જાપાનના સહયોગથી હિમાચલના સોલન જિલ્લામાં વધુ હાઇટેક પ્રોજેક્ટ ચાલી રહ્યો છે. સોલનમાં ટામેટાં, કેપ્સિકમ, રીંગણા કાકડી ઉપર કલમ બનાવવાની તકનીક સફળ રહી હતી. આગામી દિવસોમાં ખેડુતોને આ અદ્યતન તકનીકનો લાભ મળશે.
બરણ જિલ્લાના અંતા કૃષિ વિજ્ઞાન કેન્દ્રના વૈજ્ઞાનિકો સફળ રહ્યા છે. હવે ખેડૂતો ખેતી કરી શકે છે. ખેડૂતો સુધી પેન રોપવાની પદ્ધતિ ફેલાવવામાં વ્યસ્ત છે.

મોંઘું બિયારણ ખર્ચ બચે 
ટામેટાંનાં સંકર બીજનો ભાવ 10 ગ્રામ રૂ.700 થી 800 સુધી છે. કલમથી ખેડૂતોને ફરીથી બીજ બિયારણ ખરીદવાની જરૂર નથી. માત્ર એક સમય માટે બીજ અથવા છોડની જરૂર પડે, તૈયાર છોડને મધર પ્લાન્ટ કહેવામાં આવે છે. આમાં ઉગાડતા ટામેટા છોડ કાપવામાં આવે છે અને કલમ વાવેતર પદ્ધતિ દ્વારા બીજી જગ્યાએ વાવેતર કરવામાં આવે છે.
40-22 દિવસ બહાર નીકળવા માટે
કલમ રોપવાની પદ્ધતિવાળા ઉત્પાદનો, 30 દિવસ બચાવી શકાય છે.
આ પદ્ધતિ 30 દિવસની નર્સરી અને વૃદ્ધિનો સમય બચાવે છે. કલમથી છોડ ઉગાડવામાં 40 થી 42 દિવસ લાગે છે. આ સાથે 30 થી 35 દિવસ સુધી સિંચાઈ અને ખાતરનો ખર્ચ પણ બચાવી શકાય છે. આ રીતે વર્ષમાં ત્રણ વખત ટામેટાંની ખેતી કરીને કેટલાક છોડને મધર પ્લાન્ટ્સ તરીકે બચાવી શકાય છે. બીજા વર્ષે વાવેતર માટે સુરક્ષિત રાખી શકાય છે. આ તકનીકમાં ગુણવત્તા અને પ્રોટ્રુઝનમાં કોઈ તફાવત નથી.

ગયા વર્ષે પુરસ્કાર મળ્યો
1998 માં KVK દ્વારા આ તકનીક પર સંશોધન શરૂ થયું. ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં કાનપુરમાં યોજાયેલા રાષ્ટ્રીય સેમિનારમાં ઇનોવેશનને એવોર્ડ આપવામાં આવ્યો છે. નાગડા ગામના ખેડૂતો રોપવાની પદ્ધતિનો લાભ લઈ રહ્યા છે.