ખેડુતોની સરેરાશ આવક પટાવાળા કરતા પણ ઓછી

જૂન પૂર્વેના ત્રણ મહિનામાં ભારતનો જીડીપી ગ્રોથ માઇનસ 23.9 ટકા નોંધાયો છે. મોદી ઉદ્યોગોમાં સાવ નિષ્ફળ રહ્યાં છે. ત્યારે આવા ખરાબ સમયમાં અર્થવ્યવસ્થાને કૃષિ ક્ષેત્રમાં ખેડૂતોએ ઉત્પાદનમાં થોડો ટેકો આપ્યો છે. એકલા ખેતી ક્ષેત્રનો વિકાસ 3.4 ટકાનો હકારાત્મક રહ્યો છે. ખેડૂતો દેશને આટલી મોટી મદદ કરીને સાચા દેશભક્ત હોવા છતાં, ખેતી અને ખેતીની ઉપેક્ષા ભાજપ સરકાર અને મોદી ચાલુ રાખી રહ્યાં છે. મોદી રાજમાં ખેડુતોને અનેક પડકારોનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે.

આઝાદીના ઘણા વર્ષો પછી પણ ખેતી અને ખેડૂતની સરેરાશ આવક પટાવાળ; સિપાઈ; ચપરાશી કરતા ઓછી છે. કૃષિ નિષ્ણાંતોનું કહેવું છે કે જો આ ક્ષેત્રની કાળજી નહીં લેવામાં આવે તો દેશની પરિસ્થિતિ વધુ વણસી શકે છે. ભાજપની સરકારે ખેડૂતોની આવક 2022માં બે ગણી કરવાનું કહ્યું છે. તેનો સીધો મતલબ કે હાલ ખેડૂતોની મહિને આવક રૂ.1750 છે, તે વધીને કુટુંબની આવક 2022માં રૂ.3500 મહિને સરેરાશ થવાની છે. મોદી સરકાર આને ખેડૂતોની બેગણી આવક ગણે છે. ખેડૂતોની સાથે ગુજરાતની ભાજપની રૂપાણી સરકાર બનાવી રહી છે.

ભારતને કૃષિ દેશ તરીકે ઓળખવામાં આવી છે. પરંતુ કૃષિ વિકાસ અને ખેડુતોના કલ્યાણ પ્રત્યે તમામ રાજકીય પક્ષોનું વલણ બદલાઈ રહ્યું છે. દરેક રાજકીય પક્ષના નેતાઓ ખેડુતોની સમૃદ્ધિની વાતો કરે છે. તેમના માટેની યોજનાઓ પણ બનાવવામાં આવે છે. પરંતુ ખેતીની મૂળ સમસ્યા જેમની તેમ છે.

ખેડૂતોને વર્ષોથી ચાર અગત્યની સમસ્યાનો સામનો કરવો પડે છે. હજી સુધી કોઈ સમાધાન મળ્યું નથી.

ખેતીકારની આ ચાર સમસ્યાઓનું સમાધાન ક્યારે થશે?

પ્રથમ, તેઓ તેમના પાક માટે યોગ્ય ભાવ મેળવી રહ્યા નથી. બીજું, પાકનો ખર્ચ નીચે આવી રહ્યો નથી. ત્રીજું, તેના પર ઋણનું ભારે દબાણ છે. ચોથું, ખેતીકારની પેદાશો સંગ્રહ કરવાની સુવિધા નથી. આજ સમસ્યાઓ આજે પણ યથાવત્ છે.

જ્યારે અનાજ પ્રદાતા ખેતીકાર હવામાનનો સામનો કરી પાકનું ઉત્પાદન કરે છે ત્યારે સરકારને યોગ્ય ભાવ મળી શકતા નથી. પરિણામે, એવું કોઈ રાજ્ય નથી કે જ્યાં ખેતીકાર પાક નિષ્ફળતા અને દેવાના બોજ હેઠળ મરી રહ્યો ન હોય. આજે પણ દેશમાં ખેડૂતોની સૌથી વધુ સરેરાશ આવક માત્ર 18,059 રૂપિયા છે. જ્યારે સરકારી પટાવાળાને પણ 25 હજારથી ઓછા પગાર મળતા નથી.

ખેતીક્યારી – પીએમ ખેડૂત યોજનાની માત્રામાં વધારો કરવાની જરૂર છે

ખેતી અર્થશાસ્ત્ર મૂજબ 2016 ના આર્થિક સર્વે મુજબ દેશના 17 રાજ્યોમાં ખેડૂતોની વાર્ષિક આવક માત્ર 20 હજાર રૂપિયા છે. જો તેમની આવક વધવાની છે, તો સીધી સહાયની રકમ વધારવી પડશે. ઘણા નિષ્ણાતો કહે છે કે જો પીએમ મોદી ખેતીક્યારી – કિસાન સન્માન નિધિ જેવી યોજનાઓમાં નાણાંનો વધારો કરવામાં આવે તો સ્થિતિ સુધરી શકે છે. 2022 સુધીમાં ખેતીદાતાઓની આવક બમણી કરવાનું સ્વપ્ન બતાવવામાં આવ્યું છે, પરંતુ હજી સુધી ખેતીક્યારીની સરકાર આવક કેટલી વધી છે તે વિશે કંઇ કહી રહી નથી.

લોકસભામાં ખેતીદારનો સવાલ ઉભો છે

17 મી લોકસભા માટે જનતાએ તેમના સાંસદ તરીકે ચૂંટાયેલા નેતાઓમાંથી, લગભગ 38 ટકા લોકોએ પોતાને ખેડૂત ગણાવ્યા છે. આ હોવા છતાં સંસદમાં ખેતીદારના પ્રશ્નો જોરશોરથી ઉભા થતા નથી. જો પ્રશ્ન ઊભો થાય છે, તો ખેતીદારની દુર્દશા ત્યાં નથી. કૃષિ અર્થશાસ્ત્રી દેવીન્દર શર્માના જણાવ્યા અનુસાર, આર્થિક સહકાર અને વિકાસ સંગઠન (ઓઇસીડી) ના અહેવાલ મુજબ, 2000 થી 2016-17ની વચ્ચે એટલે કે 16 વર્ષમાં, ભારતના ખેડૂતોને તેમના પાકને યોગ્ય ભાવ ન મળવાને કારણે લગભગ 45 લાખ કરોડ રૂપિયાની ખોટ થઈ છે. બન્યું છે.

આ નુકસાનની ભરપાઇ માટે, ન તો કોઈ સરકાર આગળ આવી અને ન તો ભારતીય રિઝર્વ બેંકે તેના પર ચિંતા વ્યક્ત કરી. આરબીઆઈ ત્યારે જ ચિંતા કરે છે જ્યારે ખેડૂતની લોન માફ કરવામાં આવે છે.

ખેતીવાડીશાસ્ત્ર, એમઆરપીને એક બાજુ છોડી દો, એમએસપી પણ સશક્ત નથી

ખેતીવાડીશાસ્ત્ર પ્રમાણે આખું વિશ્વ તેનું ઉત્પાદન મહત્તમ છૂટક ભાવ (એમઆરપી) પર વેચે છે, પરંતુ ખેડૂતોના પાકની લઘુતમ સપોર્ટ પાઇ (એમએસપી) નિશ્ચિત છે. જો કે, તેને કાનૂની અધિકાર પણ નથી. મીન ઉદ્યોગ તેના ઉત્પાદનો મહત્તમ દર લે છે અને ખેડૂત ન્યૂનતમ. આજે પણ, ખેડૂતો એમએસપીને-ખેતીવાડીશાસ્ત્રને તેમના કાનૂની હક બનાવવાની માંગ કરી રહ્યા છે, જેથી તેઓને તેમની પેદાશ માટે યોગ્ય ભાવ મળે. પરંતુ સરકાર આ અંગે સહમત હોવાનું જણાતું નથી. આ અર્થતંત્રના મજબૂત આધારસ્તંભ વિશે સાચું છે.

ખેડૂતવાદ-ખેડુતો ઉપર દેવું માફ કરવું

આજે, ભારતમાં સરેરાશ દરેક ખેડૂત પરિવાર પર સરેરાશ 47,000 રૂપિયાની લોન આપવામાં આવે છે. ખેડૂત પરિવારોની આશરે 68 ટકા આવક નકારાત્મક છે. બેંકની લોન ભરપાઈ ન કરી શકવાના કારણે લગભગ 80 ટકા ખેડુતો આત્મહત્યા કરી રહ્યા છે, તેને ખેડૂતવાદ કહે છે. આ સમયે દેશના 60 ટકા ખેડૂત પરિવારો દેવામાં ડૂબેલા છે. પરંતુ ખેડૂતવાદ પર, તેમના માટે કોઈ કામ નથી. ખેડૂતવાદ પર ઉપરથી કુદરતી આપત્તિ, કૃષિ સાથે સંકળાયેલા લોકોનો ભ્રષ્ટાચારમાં ખેડૂતવાદ ભોગ બને છે.

ખેતીશાખ પ્રગતિ કરશે નહીં

• ભાવ ન મળવા ઉપરાંત બીજી સૌથી મોટી સમસ્યા પાક નિષ્ફળતા છે. પૂર, વરસાદ, કરા અને અન્ય મોસમી કારણોના કારણે ખેડુતો સૌથી વધુ ચિંતિત છે. પાક વીમામાં ખેતીશાખમાં માળખાકીય ખામી છે કે તેના ફાયદા કાગળોમાં બતાવ્યા પ્રમાણે ખેડુતો-ખેડૂતણ સુધી પહોંચી શકતા નથી.
• ખેતીશાખમાં ભ્રષ્ટાચાર એટલો થયો કે બેંકર ‘સુવિધા સુવિધા’ વિના કિસાન ક્રેડિટ કાર્ડ આપતો નથી. વર્ષ 2020 માં પણ, ખેડુતોએ ક્યાં તો યુરિયા ખાતર તેને દિવસેને દિવસે લાઇનમાં લગાવીને અથવા કાળા કાઢીને ખરીદવું પડશે.
• ખેતીશાસ્ત્રી – અર્થશાસ્ત્રી દેવીન્દર શર્માના કહેવા મુજબ, જ્યારે આપણી ખેતીશાસ્ત્રની બેંકિંગ સિસ્ટમ ઘણી વાર ગરીબોની સાથે અમાનવીય વર્તન કરે છે, તેઓને જેલમાં જવા અથવા આત્મહત્યા કરવા દબાણ કરે છે, તો બીજી તરફ તેઓ ધનિક લોકો સાથે નરમાશથી વર્તે છે અને સરળતાથી બેંક લોન આપે છે. વેપારીઓને અબજો રૂપિયાનો ચૂનો લગાવવાની તક આપવામાં આવે છે, આ છે મોદીનું ખેતીશાસ્ત્ર.
• શેરડીના ખેડુતોની લોબી ખૂબ જ મજબુત માનવામાં આવે છે, પરંતુ ખેતીશાસ્ત્ર, સિસ્ટમ તેમને કાપલીની રમતમાં ગ્રાઇન્ડ કરી રહી છે. શેરડી ખેતરોમાં ઊભી રહી છે અને મિલો બંધ છે. ખેડૂતોના નામે સરકાર મિલોને હજારો કરોડ રૂપિયાની મદદ કરે છે, પરંતુ તેનો લાભ ખેડૂતના ખાતા સુધી પહોંચતો નથી, મોદીની ખેડૂતવાદી નીતિ નથી.
• આ વર્ષે 19 મેના રોજ દેશની કેટલીક મંડળમાં ડુંગળીનું વેચાણ પ્રતિ કિલો 3.5 રૂપિયાના દરે કરવામાં આવ્યું છે. જ્યારે કિંમત 9 રૂપિયા પ્રતિ કિલો આવે છે. ખેડૂતવાદી, આવી પરિસ્થિતિમાં કૃષિ કેવી રીતે વિકાસ કરશે?
• મોદી સરકારે મકાઈનો એમએસપી 1850 રૂપિયા ક્વિન્ટલ નક્કી કર્યો છે. જ્યારે બિહાર અને મધ્યપ્રદેશમાં તે ફક્ત 1020 થી 1200 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ ખરીદવામાં આવી હતી. જોકે તેની કિંમત પ્રતિ ક્વિન્ટલ રૂ .1213 આવે છે.
• મોદી સરકાર વર્ષ 2020-21 માટે મૂંગનો લઘુતમ ટેકાના ભાવ (મિન્યૂનતમ ટેકાના ભાવ) પ્રતિ ક્વિન્ટલ રૂ. 7,196 નક્કી કરવામાં આવ્યા છે, પરંતુ ભાજપ શાસિત સાંસદમાં ખેડૂતોને અડધો ભાવ મળ્યો છે.
• આ વર્ષે, ખેડૂતોના ખેતરમાંથી દ્રાક્ષ 10 રૂપિયા પ્રતિ કિલો વેચાય છે. ફૂલોની ખેતી બરબાદ થઈ ગઈ હતી. તેમને કોઈ વળતર મળ્યું નથી. ગાયનું દૂધ પાણી કરતા ઓછા વેચાઇ રહ્યું છે. ઉપરથી દૂધના ઉત્પાદનોની આયાતને મંજૂરી આપવામાં આવી છે.
• માર્ચ બાદ ડીઝલના દરમાં આશરે 18 રૂપિયાનો વધારો થયો છે. આ સાથે પંજાબ જેવા કૃષિ રાજ્યોમાં ખર્ચ એકર દીઠ 1600 રૂપિયા થવાની ધારણા છે. બીજી બાજુ, ડાંગરનો સરકારી દર કિલો દીઠ માત્ર 53 પૈસા વધ્યો છે.
• હાલમાં દેશમાં 6,55,959 ગામો છે. પરંતુ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ફક્ત 5,427 કોલ્ડ સ્ટોર્સ છે. હવે વિચારો કે ખેડૂતોનો પાક કેમ બગાડશે નહીં. શા માટે તેને તેના પાકને એક ક્વાર્ટરથી એક કિંમતે વેચવાની ફરજ પાડવામાં આવશે નહીં?