સંબંધો બગાડતા ચીનનું મિત્ર બનેલું નેપાળ પહેલીવાર ભારતીય સરહદ પર સૈન્ય તૈનાત કરશે

31 મે, 2020
ભારતના પાડોશી એલાઇડ નેપાળ સાથેના સંબંધો વધુ મજબૂત બની રહ્યા છે. નેપાળે તેના નકશામાં ભારતના ત્રણ પ્રદેશો બતાવવા સંસદમાં બંધારણ સુધારણા બિલ રજૂ કર્યું છે. વડા પ્રધાન કેપી ઓલીએ ખુલ્લી સરહદો બંધ કરી દીધી છે, હવે માત્ર થોડી સરહદો જ ભારતીયો નેપાળમાં પ્રવેશ કરશે.

નેપાળ અને ભારત વચ્ચે ચાલી રહેલા સરહદ વિવાદમાં નેપાળ દ્વારા બીજો વિવાદિત નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. નેપાળ સરકારે નેપાળમાં પ્રવેશવા માટે ખુલ્લી સરહદો બંધ કરવાનો અને સરકાર દ્વારા નિર્ધારિત સરહદ વિસ્તારમાંથી જ નેપાળમાં પ્રવેશ આપવાનો નિર્ણય લીધો છે. ભારત સાથેના તણાવને ધ્યાનમાં રાખીને નેપાળે પણ તેના સરહદી વિસ્તારોમાં સૈન્ય તૈનાત કરવાની મંજૂરી આપી છે. આવું પહેલીવાર થઈ રહ્યું છે.
નેપાળ અને ભારત વચ્ચે લગભગ 1,700 કિમી ખુલ્લી સરહદો છે. હમણાં સુધી નેપાળ આવતા ભારતીય નાગરિકો તેમની સુવિધા પ્રમાણે આ ખુલ્લા સરહદોથી પ્રવેશ મેળવી શક્યા હતા. નેપાળ સરકારના તાજેતરના નિર્ણય સાથે હવે તેને નિયત મર્યાદામાં જ નેપાળમાં પ્રવેશવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે.

આ નિર્ણય તે દિવસ દરમિયાન લેવામાં આવ્યો છે જ્યારે નેપાળ સરકારે ભારતીય પ્રદેશોને આવરી લેતો નવો નકશો બહાર પાડ્યો હતો. પરંતુ સરકારે આ નિર્ણયને એક અઠવાડિયા સુધી છુપાવ્યો હતો. ગેઝેટમાં પ્રકાશિત થયા પછી તેને જાહેર કરવામાં આવ્યું છે.

સરહદ વિવાદને લઈને ભારત સાથેના મુકાબલોના મૂડમાં રહેલા નેપાળના વડા પ્રધાન કેપી શર્મા ઓલીના મંત્રીમંડળે સરહદ વહીવટ અને સુરક્ષાના નામે કડકતા બતાવતા ભારત સાથેની 20 સીમા સિવાય તમામને બંધ રાખવાનો નિર્ણય કર્યો છે.

સરહદ વિસ્તારમાં સૈન્ય તૈનાત

ભારત સાથેના તણાવને ધ્યાનમાં રાખીને નેપાળે પણ તેના સરહદી વિસ્તારોમાં સૈન્ય તૈનાત કરવાની મંજૂરી આપી છે. આ પહેલીવાર છે જ્યારે સૈન્ય નેપાળ-ભારત સરહદ પર તૈનાત કરવા જઈ રહ્યું છે. હમણાં સુધી એસએસબી ભારતીય બાજુની સરહદ પર નજર રાખતી હતી, જ્યારે સુરક્ષાની જવાબદારી નેપાળથી સશસ્ત્ર ગાર્ડિયન ફોર્સ (એપીએફ) દ્વારા સોંપવામાં આવી હતી. નેપાળના દરેક સરહદ જિલ્લાઓમાં લશ્કરી બેરેક હોવા છતાં સરહદની દેખરેખ અથવા સુરક્ષાના નામે સૈન્યને ક્યારેય સરહદ પર મોકલવામાં આવતો ન હતો.

નેપાળી વિદેશ પ્રધાને કહ્યું – સંસદને ટૂંક સમયમાં નવો નકશો મળશે

નેપાળ ભારતની સરહદને નિયંત્રિત કરવા, સૈન્યને નજીકથી તૈનાત કરવા અને બંને દેશો વચ્ચેની 1950 ની મિત્રતા સંધિની વિરુદ્ધ છે. નેપાળની શાસક સામ્યવાદી પાર્ટી હંમેશાં આ સંધિની વિરુદ્ધ રહી છે. તેમના ચૂંટણી ઢંરાથી માંડીને સ્વતંત્ર ભારત સાથેના પ્રથમ કરાર સુધીની દરેક ચૂંટણી પરિષદનો વિરોધ કરવામાં આવ્યો છે. સામ્યવાદી નેતાઓનો મોટો એજન્ડા ભારત સાથે સાંસ્કૃતિક, ધાર્મિક, કૌટુંબિક અને રાજકીય સંબંધોને સમાપ્ત કરવાનો છે.

નવા નકશામાં ભારતના ત્રણ ભાગ, નેપાળની સંસદમાં સુધારા બિલ રજૂ કરાયું

20 સ્થળોથી ભારતીય પ્રવેશ કરશે

આ નિર્ણય અંગે માહિતી આપતાં વડા પ્રધાન કાર્યાલયના સચિવ નારાયણ બિદારીએ કહ્યું કે કેબિનેટે નિર્ણય લીધો છે કે હવે ભારતથી આવતા લોકોને ફક્ત 20 સરહદ દ્વારથી જ આવવાની છૂટ આપવામાં આવશે. નેપાળના 22 જિલ્લાઓની સરહદ ભારત સાથે જોડાયેલી છે. સરકારે માત્ર 20 જિલ્લાઓ માટે એક એન્ટ્રી પોઇન્ટ નક્કી કર્યો છે. નોંધપાત્ર વાત એ છે કે કોરોના વાયરસને કારણે નેપાળ અને ભારતે 31 મે સુધી સરહદો સીલ કરી દીધી છે.

સરહદી વિસ્તારોમાં રહેતા લોકોને પરેશાની થશે

નેપાળ સરકારના નિર્ણયને લીધે સરહદી વિસ્તારોમાં વસતા લોકોને સૌથી વધુ મુશ્કેલી વેઠવી પડી રહી છે. વેપાર, વ્યવસાય, રોજગાર અને લગ્ન-થી-લગ્ન બંને દેશો વચ્ચે સામાન્ય રીતે થાય છે. આવી સ્થિતિમાં લોકોને નવા નિયમોથી પરેશાન થવું પડશે. દરરોજ લાખો લોકો સરહદ પાર કરે છે. હવે નેપાલમાં માન્ય આઈડી કાર્ડ સાથે પ્રવેશ મળશે.

નેપાળે લગ્નને લઈને નીતિ બદલી

નેપાળના નવા બંધારણમાં, ભારતીય છોકરીઓ જ્યારે નેપાળમાં લગ્ન કરે છે ત્યારે તેમને રાજકીય અધિકારનો અસ્વીકાર છે. આ નિયમ લાદતાં, કૌટુંબિક સંબંધોને સમાપ્ત કરવાની યોજના બનાવવામાં આવી છે. નેપાળ કેટલીકવાર પશુપતિનાથના પૂજારીને દૂર કરવાના બહાને ધાર્મિક સંબંધોને નુકસાન પહોંચાડે છે અને કેટલીકવાર ભારતના ચાર ધામ અને કુંભને સ્વીકારવાનો ઇનકાર કરે છે. હવે સરહદને અંકુશમાં રાખીને લોકોથી લોકોના સંબંધોને સમાપ્ત કરવાની કાવતરું ઘડી રહી છે.

ભારત-નેપાળ મિત્રતા સંધિ શું છે, જેનાથી બંને દેશો વચ્ચે સરહદ ખુલી છે

નેપાળની સામ્યવાદી સરકાર સ્વતંત્ર ભારતના કરારને સ્વીકારતી નથી

નેપાળની સામ્યવાદી સરકાર સ્વતંત્ર ભારત સાથેના કરારો સ્વીકારતી નથી. જ્યારે નેપાળ બ્રિટિશ ભારત સાથેના કરારને સ્વીકારવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે અને તે મુજબ તેની જમીનનો દાવો કરશે. બ્રિટિશ શાસન સાથે સુગૌલીની સંધિ અને વર્ષ  માં નેપાળની તત્કાલીન રાજવીઓ મુજબ, આ સમયે ભારતનો ભાગ રહેલા કલાપાણી, લિપુલેખ અને લિમ્પીયાધુરાએ તે ભાગને સમાવીને નવો નકશો બહાર પાડ્યો છે.