21 હજાર કરોડના C-295 56 વિમાનો, 39 વડોદરામાં બનશે

56 aircraft worth Rs 21 thousand crore, 39 to be made in Vadodara

23 ઓક્ટોરબર 2024
સપ્ટેમ્બર 2021માં ભારતે C-295 ટ્રાન્સપોર્ટ વિમાન માટે યુરોપિયન કંપની એરબસ ડિફેન્સ એન્ડ સ્પેસ (ADSpace) સાથે 21 હજાર 935 કરોડ રૂપિયાના સોદો કર્યો હતો. એક એરક્રાફ્ટ રૂ. 375 કરોડમાં ભારતને પડશે. ભારતનું પોતાનું મિગ-29 છે, તે શું દેશની રક્ષા માટે પુરતું નથી? વડોદરામાં વિમાનની ટાટા ફેક્ટરી નાંખીવાની મંજૂર આપીને સારૂં કામ કર્યું છે.

દેશનમાં પ્રથમ C-295 ટેક્ટિકલ મિલિટરી એર લિફ્ટ પ્લેન મળશે. તેનું ઉત્પાદન સ્પેનના સેવિલે પ્લાન્ટમાં કરવામાં આવ્યું છે. ભારત લાવવા માટે વાયુસેનાના વડા એર ચીફ માર્શલ વીઆર ચૌધરી સપ્ટેમ્બર 2023માં સ્પેન ગયા હતા. 56માંથી 16 પ્લેન ઓગસ્ટ 2025 સુધીમાં રેડી ટુ ફ્લાય કંડીશનમાં આવશે, બાકીના 40 વિમાનો ટાટા એડવાન્સ સિસ્ટમ કંપની ગુજરાતના વડોદરામાં કરવાની છે. કેબિનેટ સમિતિએ એરબસ ડિફેન્સ એન્ડ સ્પેસ એસસેએ 56 C-295MW પરિવહન વિમાનની ખરીદીને મંજૂરી આપી હતી.

ખરીદીનું કારણ
ભારતીય હવાઈ દળે 60 વર્ષ પહેલા ખરીદેલા 56 એવરો ટ્રાન્સપોર્ટ એરક્રાફ્ટ છે. મે 2013માં કંપનીઓને રિક્વેસ્ટ ફોર પ્રપોઝલ (RFP) મોકલવામાં આવી હતી. મે 2015માં ડિફેન્સ એક્વિઝિશન કાઉન્સિલ (DAC) એ ટાટા ગ્રુપ અને એરબસના C-295 એરક્રાફ્ટ માટેના ટેન્ડરને મંજૂરી આપી હતી.

એરક્રાફ્ટની વિશેષતા
કટોકટીના સમયમાં તેની મદદથી શોર્ટ ટેક-ઓફ અને લેન્ડિંગ કરી શકાય છે. 320 મીટરના અંતરથી ટેક-ઓફ કરવાની ક્ષમતા છે. લેન્ડિંગ માટે 670 મીટર રનવે પુરતો છે. તેથી પહાડી વિસ્તારોમાં ઓપરેશન માટે મદદરૂપ થઈ શકે છે.
11 કલાક સુધી સતત ઉડવાની ક્ષમતા છે. લંબાઈ 24.45 મીટર અને પહોળાઈ 8.65 મીટર છે. પાંખોનો ફેલાવો 25.81 મીટર છે. 12.69 મીટર લાંબી પ્રેશરાઈઝ્ડ કેબિન છે. 30 હજાર ફૂટની ઉંચાઈ સુધી ઉડી શખે છે.

C-295 ટેક્ટિકલ મિલિટરી એર લિફ્ટ પ્લેન 7,050 KGના પેલોડને ઉપાડવામાં સક્ષમ છે. 71 સૈનિકો, 44 પેરાટ્રૂપર્સ, 24 સ્ટ્રેચર અથવા 5 કાર્ગો પેલેટ્સ સાથે ઉડી શકે છે.

પાછળના ભાગમાં રેમ્પ ડોર છે, જે કટોકટીની સ્થિતિમાં કાર્ગોનું લોડિંગ અને અનલોડિંગ સરળ કરે છે.
2 Pratt & Whitney PW127 Turbotroup એન્જિન છે.

110 નોટ્સ જેટલી ઓછી ઝડપે ઉડતા વ્યૂહાત્મક મિશન માટે ઓછી ઝડપે સરળતાથી કામ કરી શકે છે.

C-295 એરક્રાફ્ટનું ઉત્પાદન ગુજરાતના વડોદરામાં પ્રથમ સી-295 એરક્રાફ્ટ 2026માં તૈયાર થઈ જશે. એરબસ અને ટાટાના હૈદરાબાદ અને નાગપુર પ્લાન્ટમાં 14 હજાર ભાગો તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે. જે અંતિમ એસેમ્બલિંગ માટે વડોદરા મોકલવામાં આવશે.

કંપની 2031 સુધીમાં તમામ 40 એરક્રાફ્ટ એરફોર્સને સોંપશે. ભારતીય વાયુસેનાને 56 વિમાનોની ડિલિવરી પુરી કર્યા બાદ એરબસ ડિફેન્સ એન્ડ સ્પેસને ભારતમાં નિર્મિત વિમાનોને સિવિલ ઓપરેટરોને વેચવા અને નિકાસ કરવાની મંજૂરી આપી હતી. જેનાથી 15 હજાર હાઈ સ્કિલ્ડ નોકરી મળશે. 10 હજાર લોકોને આડકતરી રોજગારી મળી શકે છે.

શ્રેણી: 1277 થી 4587 કિલોમીટર (વજન પર આધાર રાખીને).
ઝડપ: મહત્તમ 482 કિલોમીટર પ્રતિ કલાક.
મહત્તમ ઊંચાઈ: 13,533 ફૂટ.
તેમાં છ હાર્ડપોઈન્ટ છે. એટલે કે, શસ્ત્રો અને સંરક્ષણ પ્રણાલી સ્થાપિત કરવાની જગ્યા. બંને પાંખો નીચે દરેક ત્રણ. અથવા ઇનબોર્ડ તોરણ હોઈ શકે છે. જેમાં 800 કિલોના હથિયારો લગાવી શકાય છે.
હૈદરાબાદ હાલમાં તેની મુખ્ય બંધારણ સભા છે. ઘણા ભાગો ત્યાં એકત્રિત કરવામાં આવશે. હૈદરાબાદ સુવિધા એરક્રાફ્ટના મોટા ભાગોનું નિર્માણ કરશે. આ પછી તેને વડોદરા મોકલવામાં આવશે. તમામ C-295 એરક્રાફ્ટને વડોદરામાં ફાઇનલ કરવામાં આવશે. જેમાં એન્જિન લગાવવામાં આવશે. ઈલેક્ટ્રોનિક્સ ગોઠવવામાં આવશે. આ પછી તેને એરફોર્સને આપવામાં આવશે. એવું માનવામાં આવે છે કે 32 નંબરનું એરક્રાફ્ટ સ્વદેશી હશે.

જૂના HS748 એવરોસ એરક્રાફ્ટનું સ્થાન લેશે. યુક્રેનથી આવેલા એન્ટોનોવ AN-32ને બદલવામાં આવશે.

વિદેશમાં
એરબસના જણાવ્યા મુજબ, C-295 બ્રાઝિલના જંગલો અને દક્ષિણ અમેરિકામાં કોલંબિયન પર્વતો, મધ્ય પૂર્વમાં અલ્જેરિયા અને જોર્ડનના રણમાં અને યુરોપમાં પોલેન્ડ અને ફિનલેન્ડના ઠંડા વાતાવરણમાં સરળતાથી કામ કરે છે. આ વિમાને ચાડ, ઈરાક અને અફઘાનિસ્તાનમાં લશ્કરી કાર્યવાહીમાં પણ ઉડાન ભરી છે.

વાયુસેનાના અન્ય વિમાનો
Ilyushin II-76 (IL-II 76) ભારતીય વાયુસેના પાસે સોવિયેત સંઘve 17 વિમાન 1971થી છે.
તેને ટેન્કરમાં પણ બદલી શકાય છે. ચાર એન્જિન છે. પાંચ લોકો તેને એકસાથે ઉડાવે છે. તેને ભારતમાં ગજરાજ પણ કહેવામાં આવે છે.
152.10 ફૂટ લાંબુ અને 48.5 ઈંચ ઊંચું છે. તે મહત્તમ 900 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે ઉડે છે. રેન્જ 9300 કિલોમીટર છે. મહત્તમ 43 હજાર ફૂટની ઉંચાઈ સુધી જઈ શકે છે. તેને લેન્ડિંગ માટે ઓછામાં ઓછો 450 મીટર લાંબો રનવે જરૂરી છે. તેમાં 2X23 એમએમની તોપો છે. બોમ્બ પ્લાન્ટ કરવા માટે બે હાર્ડપોઈન્ટ પણ છે. તેના ઘણા પ્રકારો છે, જે વિવિધ ક્ષમતાઓમાં વજન ઉપાડી શકે છે.

ગ્લોબમાસ્ટર
બોઇંગ C-17 ગ્લોબમાસ્ટર…વિશ્વના સૌથી મોટા પરિવહન વિમાનોમાંનું એક છે. ભારતમાં 11 છે. પ્રથમ ફ્લાઇટ 1991 માં થઈ હતી. અત્યાર સુધીમાં 279 એરક્રાફ્ટ બનાવવામાં આવ્યા છે. ત્રણ લોકો તેને એકસાથે ઉડાવે છે. 77,159 કિગ્રા વજનના હથિયારો લઈ જઈ શકે છે.

102 પેરાટ્રૂપર્સ અથવા 134 સૈનિકો અથવા 54 સ્ટ્રેચર અથવા એક અબ્રામ્સ ટેન્ક અથવા બે બખ્તરબંધ વાહનોને લોડ કરી શકે છે. તેની લંબાઈ 174 ફૂટ છે. 55.1 ફૂટ ઉંચી છે. મહત્તમ ઝડપ 830 કિલોમીટર પ્રતિ કલાક છે. મહત્તમ શ્રેણી 4480 થી 11,540 કિલોમીટર હોઈ શકે છે. તે વજન પર આધાર રાખે છે. 45 હજાર ફૂટની મહત્તમ ઊંચાઈ સુધી પહોંચે છે.

C-130 સુપર હર્ક્યુલસ… એ ચાર એન્જિનનું ટર્બોપ્રોપ લશ્કરી પરિવહન વિમાન છે. પ્રથમ ફ્લાઇટ 1996 માં થઈ હતી. ત્યારથી આ વિમાનનો ઉપયોગ ઘણા દેશોમાં થઈ રહ્યો છે. અત્યાર સુધીમાં 500 પ્લેન બની ચૂક્યા છે. જરૂરિયાત મુજબ ઘણા વેરિયન્ટ બનાવવામાં આવ્યા છે. 3 લોકો તેને એકસાથે ઉડાવે છે. તે 92 મુસાફરો, 64 એરબોર્ન સૈનિકો, 6 પેલેટ્સ, 74 દર્દીઓ, 2-3 હમવીઝ અથવા સશસ્ત્ર વાહન લઈ શકે છે.

C-130J સુપર હર્ક્યુલસ પ્લેન છે.
તે 97.9 ફૂટ લાંબું અને 38.10 ફૂટ ઊંચું છે. તે 19,051 કિલો વજન વહન કરી શકે છે. તે મહત્તમ 670 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે ઉડી શકે છે. તેની રેન્જ 3300 કિલોમીટર છે. વધુમાં વધુ 28 હજાર ફૂટ સુધી જઈ શકે છે. જો તે સંપૂર્ણપણે લોડ થયેલ છે. નહીં તો તે 40 હજાર ફૂટથી ઉપર જઈ શકે છે.

Antonov AN-32… ભારત પાસે 103 Antonov-32 એરક્રાફ્ટ છે. આ ટર્બોપ્રોપ ટ્વીન એન્જિન ટ્રાન્સપોર્ટ એરક્રાફ્ટ છે. તેની પ્રથમ ઉડાન 1976 માં થઈ હતી. ત્યારથી અત્યાર સુધીમાં 373 એરક્રાફ્ટ બનાવવામાં આવ્યા છે. આના ઘણા પ્રકારો અસ્તિત્વમાં છે. ચાર લોકો તેને એકસાથે ઉડાવે છે. તે 42 પેરાટ્રૂપર્સ અથવા 50 મુસાફરો અથવા 24 દર્દીઓને લઈ જઈ શકે છે. અથવા 6700 કિલો વજનનો કાર્ગો. 78 ફૂટ લાંબા એરક્રાફ્ટની ઊંચાઈ 28.8 ફૂટ છે. તે મહત્તમ 530 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે ઉડી શકે છે. રેન્જ 2500 કિલોમીટર છે. મહત્તમ 31,200 ફૂટની ઊંચાઈએ ઉડી શકે છે.

હોકર સિડલી HS 748… આ ટ્રાન્સપોર્ટ પ્લેન ઈંગ્લેન્ડમાં બનાવવામાં આવ્યું છે. ભારત પાસે 57 એરક્રાફ્ટ છે. ભારતમાં તેનું ઉત્પાદન હિન્દુસ્તાન એરોનોટિક્સ લિમિટેડ દ્વારા કરવામાં આવે છે. તેની પ્રથમ ઉડાન 1960 માં થઈ હતી. ત્યારથી અત્યાર સુધીમાં 380 એરક્રાફ્ટ બનાવવામાં આવ્યા છે. તેના એક ડઝનથી વધુ પ્રકારો છે. ત્રણ લોકો તેને એકસાથે ઉડાવે છે. તે વધુમાં વધુ 40-58 મુસાફરો સાથે ઉડી શકે છે. તેની લંબાઈ 67 ફૂટ અને ઊંચાઈ 24.10 ફૂટ છે. 452 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે ઉડી શકે છે. તેની મહત્તમ રેન્જ 1715 કિલોમીટર છે.

ડોર્નિયર
આ ડોર્નિયર એરક્રાફ્ટ છે. વાયુસેના ઘણી રીતે તેનો ઉપયોગ કરે છે.
ડોર્નિયર 228… તે યુટિલિટી એરક્રાફ્ટ છે. ભારતમાં 53 છે. 6 HAL બનાવવા માટે સૂચનાઓ આપવામાં આવી છે. ડોર્નિયર એરક્રાફ્ટ ભારતીય નૌકાદળ દ્વારા ઘણા વર્ષોથી ઉપયોગમાં લેવાય છે. હવે નવી પેઢીના એરક્રાફ્ટનો ઓર્ડર આપવામાં આવી રહ્યો છે.

જઈ રહી છે. આ ડોર્નિયર-228 છે. બે લોકો તેને એકસાથે ઉડાવે છે. તેમાં 19 લોકો બેસી શકે છે. 54.4 ફૂટ લાંબા એરક્રાફ્ટની મહત્તમ ઝડપ 413 કિલોમીટર પ્રતિ કલાક છે. દસ કલાક સુધી સતત ઉડી શકે છે.

મહત્તમ રેન્જ 2363 કિલોમીટર છે. તે મહત્તમ 25 હજાર ફૂટની ઊંચાઈ સુધી પહોંચી શકે છે. તેની વિશેષતા એ છે કે તે શોર્ટ ટેકઓફ અને શોર્ટ લેન્ડિંગ કરી શકે છે. એટલે કે તેને ટેકઓફ માટે 792 મીટર અને લેન્ડિંગ માટે માત્ર 451 મીટરના રનવેની જરૂર છે. એટલા માટે આ એરક્રાફ્ટ ભારતીય સૈન્યને ખૂબ જ પસંદ આવે છે.

આ સિવાય ભારતીય વાયુસેના બોઇંગ-777, બોઇંગ-737 અને એમ્બ્રેર લેગસી 600 એરક્રાફ્ટનો ઉપયોગ કરે છે. આનો ઉપયોગ VIP પરિવહન માટે થાય છે. બોઇંગ-777 એ ભારતનું એરફોર્સ વન છે, જેમાં રાષ્ટ્રપતિ ઉડે છે.