ગુજરાતમાં ઘઉંના નિકાસકારોને બોનસ, ગરીબોના ઘઉંના ક્વોટામાં ઘટાડો થશે ?

ભારતીય ઘઉંના નિકાસકારો માટે બોનસ, પરંતુ ગરીબોને આપવામાં આવતા ઘઉંના ક્વોટામાં ઘટાડો થયો છે.

भारतीय गेहूं निर्यातकों के लिए बोनस, लेकिन गरीबों को दिए गए गेहूं के कोटे में कमी।

Bonus for Indian wheat exporters, but reduction in wheat quota given to the poor

ઓછા ઉત્પાદન અને ઓછી સરકારી ખરીદી ઘઉંમાં છે. યુક્રેન-રશિયા યુદ્ધને કારણે વૈશ્વિક બજારમાં ભારતીય ઘઉંની માંગ છે.

ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજના હેઠળ ઘઉંની ફાળવણી ઓછી કરી છે. નિકાસ વધતા દેશમાં ઘઉંની અછત ઊભી થઈ શકે છે.

દેશમાં 40 લાખ ટનનો ઘઉંની નિકાસનો લક્ષ્યાંક છે. પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજના હેઠળ ચોખા સાથે ઘઉંના વિતરણ ઓછું કરી દેવાયું છે.

ઘઉં 2022-23માં તેને 111 મિલિયન મેટ્રિક ટનથી ઘટાડીને 105 મિલિયન મેટ્રિક ટન થાય એવી ધારણા છે.

ભારતની મહત્વાકાંક્ષી ઘઉંની નિકાસ યોજના જાહેર કરી છે. ભારતે નાણાકીય વર્ષ 2022-23 માટે નિકાસ માટે 4 મિલિયન ટન ઘઉંના કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે, જેમાંથી ગયા મહિને એપ્રિલમાં લગભગ 1.1 મિલિયન ટન ઘઉંની નિકાસ કરવામાં આવી છે. ઇજિપ્ત ઉપરાંત તુર્કીએ પણ ભારતીય ઘઉંની આયાતને મંજૂરી આપી છે.

કેન્દ્રીય યોજના હેઠળ ઘઉંની જગ્યાએ 5.5 મિલિયન ટન વધારાના ચોખાની ફાળવણી કરવામાં આવશે. ત્રણ રાજ્યો – ઉત્તર પ્રદેશ, બિહાર અને કેરળ – હવે કેન્દ્રીય યોજના હેઠળ મફત ઘઉં મળશે નહીં. માર્ચ 2020થી દર મહિને વ્યક્તિ દીઠ પાંચ કિલો મફત ઘઉં અથવા ચોખા તેમજ કુટુંબ દીઠ દર મહિને એક કિલો કઠોળ મફત સપ્ટેમ્બર સુધી માન્ય છે.

ઘઉંના વિતરણમાં ફેરફારથી ખતરાની ઘંટડી વાગી છે. ગરીબોની ખાદ્ય સુરક્ષા વિશે ચિંતિત છે જેઓ સરકારની અનાજ યોજના પર આધાર રાખે છે. ઉત્તર પ્રદેશમાં ઘઉં આપવાનું બંધ કર્યા પછી હવે ગુજરાતમાં પણ સસ્તા અનાજની દુકાનો અંગે નિર્ણય લેવાય એવી શક્યતા છે. ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજના હેઠળ ઘઉં-ચોખાની ફરીથી ફાળવણી કરવાનો કેન્દ્ર સરકારનો તાજેતરનો નિર્ણય દર્શાવે છે કે આગામી મહિનાઓમાં દેશને ઘઉંની અછતનો સામનો કરવો પડી શકે છે.

ગુજરાતના કંડલા બંદરો પર પ્રતિ ક્વિન્ટલ રૂ. 2,500ના ભાવે સ્થાનિક સ્તરે ઘઉં ખરીદવામાં આવી રહ્યા હતા.

સહકારી ખેત બજારમાં ઘઉંની ખરીદી સરકારે ઓછી કરી છે. ગંભીર ઘટાડો થયો છે. નિષ્ણાતો સરકારને ચેતવણી આપી રહ્યા છે કે આપણે ઘઉંના સંકટ તરફ આગળ વધી રહ્યા છીએ.

ગુજરાતના ખેડૂતો સારા ભાવને કારણે તેમના ઘઉંને ખુલ્લા બજારમાં વેચવાનું પસંદ કરી રહ્યા છે. ક્વિન્ટલ દીઠ રૂ. 2,015ના લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ સામે, ખેડૂતોને આ વર્ષે ખુલ્લા બજારમાં તેમના ઘઉંના ઉત્પાદન માટે રૂ. 2,500 થી રૂ. 3,000 પ્રતિ ક્વિન્ટલ મળ્યા છે.

ભારત સરકારના કહેવા મૂજબ 2019-20માં ઘઉંની નિકાસ 0.217 મિલિયન ટન હતી, જે 2020-21માં વધીને 2.155 મિલિયન ટન અને 2021-22માં 7.215 મિલિયન ટન થઈ હતી.

આવતા વર્ષમાં કલ્યાણકારી યોજનાઓની જરૂરિયાત પૂરી કર્યા પછી, ભારતમાં 1 એપ્રિલ, 2023 ના રોજ 8 મિલિયન ટન ઘઉંનો સ્ટોક હશે. એવું કેન્દ્ર સરકાર માને છે. ફૂડ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (FCI) અનુસાર, 1 એપ્રિલના રોજ લઘુત્તમ ઘઉંનો સ્ટોક 7.5 એમએમટી હોઈ શકે છે. તો પછી હેઠળ ઘઉંની ફાળવણી કેમ ઘટાડી?

કોરોનામાં 2020માં પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજનામાં દેશમાં 81.35 કરોડ લોકોને વિના મૂલ્યે અનાજ આપવામાં આવ્યું હતું.

1 મે ના રોજ 285.03 લાખ મેટ્રીક ટન ચોખા અને 357.7 લાખ મેટ્રીક ટન ઘઉંનો જથ્થો હતો.

17 હજાર જેટલી સસ્તા અનાજની દુકાનો પરથી ગુજરાત રાજ્યના 3.40 કરોડ લોકોને મે મહિનામાં મળવાપાત્ર અન્ન ઉપરાંત પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજના હેઠળ વ્યક્તિ દીઠ 3.50 કિલોગ્રામ ઘઉં, 1.5 કિલોગ્રામ ચોખા તથા કાર્ડદીઠ 1 કિલોગ્રામ ચણાનું વિનામૂલ્યે વિતરણ 17 મે થી શરુ કરી દેવામાં આવ્યું હતું.

રાજ્યમાં 68 લાખથી વધુ NFSA તથા NON-NFSA બીપીએલ કાર્ડધારકો છે.