સાબરડેરીનો યુએચટી દૂધ પ્લાન્ટનો વિવાદ હજું સમતો નથી, 72°સે ઉકળેલું દૂધ પછી અનેક તત્વો ગુમાવી દે છે

Controversy over Sabar dairy ‘s UHT milk plant still, milk boiled at 72 ° C loses many elements

ગાંધીનગર, 16 ડિસેમ્બર 2020
2016-17માં વેચાણ દસ્તાવેજથી રાખેલ જમીનમાં સાબરડેરીએ બનાવેલ યુએચટી પ્લાન્ટ માટે પંચાયતની મંજૂરી લેવાઇ નથી કે બીનખેતી પણ કરવામાં આવ્યુ નથી. સાબરડેરી દ્વારા એન.એે. કરાવ્યા વગર કરોડો રૂપિયાનો પ્લાન્ટ શરૂ કરી દેવાયો છે. સાબરકાંઠા અને અરવલ્લી જીલ્લાની 2 હજાર દૂધ મંડળીઓથી રોજ 30 લાખ લિટર દૂધ મેળવાય છે.

યુએચટી દૂધ અંગે ભારે વિવાદ ચાલી રહ્યો છે. ડો. કુરીયનની તે મોટી ભૂલ માનવામાં આવે છે. ડેરી પર ભાજપના નેતાઓનું પ્રભુત્વ રહેતું આવ્યું છે. હવે લોકોના આરોગ્ય અંગે વિચારવું પડે એવી સ્થિતી છે.

યુએચટી દૂધ

સંઘ ખાતે રૂ. 110 કરોડના ખર્ચે યુએચટી પ્લાન્ટ બનાવવામાં આવ્યો હતો. ફ્રીજ વગર સામાન્ય તાપમાને 6 માસ સુધી દૂધ રહે છે. તેવા 200 ગ્રામ તથા 1 લિટરના પેકીંગમાં પેક કરેલું દૂધ આુવામાં આવે છે.

3 ગામની જમીન
હિંમતનગરને અડીને આવેલ ત્રણ ગ્રામની જમીન પર પ્લાંટ ઊભો કરાયો છે. બોરીયા-પીપલોદી, હડીયોલ પંચાયતમાં 50 એકરમાં સાબરડેરી બની છે. 2017માં આ 3 પંચાયતોના વેરાના નાણાં પણ બાકી રખાયા હતા. એક પંચાયતને 23 એકર હિસ્સાનો ટેક્સ ભરવામાં આવ્યો ન હતો.

ડેરીના યુએચટી દૂધનો વિવાદ
યુએચટી પ્રક્રિયા એટલે અતિશય ગરમી ચિકિત્સા કે પેસ્ટુરેશનની દૂધની પ્રક્રિયા છે. પોષણયુક્ત રીતે યુએચટી દૂધ તાજા પેસ્ટરાઇઝ્ડ દૂધ કરતાં નબળું બની જાય છે. આયોડિન ત્રીજા ભાગના ઓછા થઈ જાય છે. પ્રોટીનની ગુણવત્તા સ્ટોરેજ દરમિયાન ઓછી થાય છે.

ઊંચા તાપમાને બીજકણ સહિતના બધા હાનિકારક રોગકારક જીવાણુઓ મરી જાય છે. તેમજ દૂધને બગાડતાં ઉત્સેચકો-એન્જાઈમ દૂર કરી દેવાય છે. 6થી 9 મહિનાઓ સુધી ઓરડાના તાપમાને દૂધને રાખી શકાય છે.

જમીન વિવાદ
2016-17માં વેચાણ દસ્તાવેજથી રાખેલી જમીનમાં સાબરડેરીએ બનાવેલા યુએચટી પ્લાન્ટ માટે પંચાયતની મંજૂરી લેવાઇ ન હતી.
બીનખેતી પણ કરવામાં આવ્યુ ન હતું. સાબરડેરી દ્વારા એન.એે. કરાવ્યા વગર કરોડો રૂપિયાનો પ્લાન્ટ શરૂ કરી દેવાયો હતો.

72 ડીગ્રી તાપમાનને દૂધ ઉકળે
પશ્ચરીકરણ. આ તકનીક દૂધને 15 સેકંડથી ઓછા સમય માટે ખૂબ ઉંચા 72 ° સે સુધી ગરમ કરે છે. કોઈપણ હાનિકારક બેક્ટેરિયા અને સૂક્ષ્મજીવાણુઓને નાશ કરે છે. તરત જ ઠંડુ થાય છે. લાંબા સમય સુધી શેલ્ફ લાઇફ માટે બેક્ટેરિયાનો નાશ કરે છે.

દૂધમાં પ્રિઝર્વેટિવ વપરાય છે
હાઇડ્રોજન પેરોક્સાઇડ (એચ 2 ઓ 2) નો ઉપયોગ દૂધ અને દૂધના ઉત્પાદનોમાં પ્રિઝર્વેટિવ તરીકે થાય છે. કારણ કે તે માઇક્રોબાયલ ફેલાવો અને દૂધ બગાડવાની સંભાવનાને અટકાવે છે. દૂધની પોષક ગુણવત્તા પર હાઇડ્રોજન પેરોક્સાઇડની અસર તેના જથ્થા અને વપરાયેલ સાંદ્રતા પર આધારિત છે.

9 મહિના સુધી દૂર રહે છે
યુએચટી દૂધમાં 6 થી 9 મહિના (ખોલ્યા સુધી) ટકે છે. 1993થી તેનો ઉપયોગ થાય છે. યુએચટી દૂધને ઠંડું પાડવાની કે ઉકાળવાની જરૂર નથી. દૂધ ગરમ કર્યા વગર સીધી સેવન કરી શકાય છે.

એકવાર, ટેટ્રા પેક ખુલ્લું થઈ જાય, તે બે દિવસની અંદર રેફ્રિજરેટર કરીને પીવું જોઈએ.

વિટામીન ઓછા થાય છે
જ્યારે તાજી ઠંડુ દૂધ સાથે સરખામણી કરવામાં આવે ત્યારે યુએચટી દૂધમાં થાઇમિન, વિટામિન બી 12 અને બી 6 અને ફોલેટ થોડું ઓછું હોય છે. પરંતુ યુએચટી દૂધ હજુ પણ નવું ચાલવા શીખતા બાળકો માટે એક ઉત્તમ ડેરી ખોરાક છે. ફોલેટ હોય છે.

સ્વાદ બદલાય છે
યુએચટી દૂધનો સ્વાદ ડેરી કે તાજા દૂધ કરતા થોડો અલગ છે. કારણ કે પ્રક્રિયા દરમિયાન ઉંચા તાપમાનથી અલગ સ્વાદ આવે છે. કેટલાક લોકો તેને સહેજ બળેલું કહે છે. હીટિંગ પર સ્વાદ બદલાય છે, તેથી જ યુએચટી દૂધમાં પેસ્ટરાઇઝ્ડ તાજા દૂધ જેવો સ્વાદ નથી.

યુએચટી દૂધમાં ગંધ, સ્વાદ અથવા દેખાવ બદલાય તો તેનો નાશ કરી દેવો જોઈએ.

પરંપરાગત રીતે, ફ્રેન્ચ લોકો ઠંડા દૂધ, દૂધ સાથે ચા અથવા નાસ્તામાં પીતા નથી.