ગૌતમ અદાણી સામે 2 હજાર કરોડ રૂપિયાની લાંચનો આરોપ

Gautam Adani accused of Rs 2 thousand crore bribe गौतम अडानी पर 2 हजार करोड़ रुपये रिश्वत का आरोप

અમદાવાદ, 21 નવેમ્બર 2024
મૂળ અમદાવાદના અને હાલ અમેરિકા રહેતાં પત્રકાર દક્ષેશ પરીખે સત્યડેને મોકલેલા અહેવામાં જણાવ્યું છે કે, અદાણી સામે 2,029 કરોડ રૂપિયા લાંચ આપવાનો ચાર્જ જાહેર કર્યો છે. ભારતીય સમૂહ અદાણી જૂથના અધ્યક્ષ, ગૌતમ અદાણી 10 જાન્યુઆરી, 2024ના રોજ ગાંધીનગરમાં વાઇબ્રન્ટ ગુજરાત ગ્લોબલ સમિટ 2024ના ઉદ્ઘાટન સત્ર દરમિયાન એક સભાને સંબોધિત કરી હતી.

ભારતના અદાણી ગ્રૂપના અધ્યક્ષ અને વિશ્વના સૌથી ધનાઢ્ય લોકોમાંના એક ગૌતમ અદાણીને ન્યૂયોર્ક ફેડરલ કોર્ટમાં મોટા પાયે લાંચ અને છેતરપિંડી યોજના સંબંધિત આરોપોમાં અન્યો સાથે દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા.

અદાણી  $2 બિલિયનથી વધુના નફાના સોલાર એનર્જી સપ્લાય કોન્ટ્રાક્ટ મેળવવા માટે ભારત સરકારના અધિકારીઓને લાંચ આપી હતી.

અદાનિસ અને જૈન બંને પર સિક્યોરિટીઝ ફ્રોડ કાવતરું, વાયર છેતરપિંડી કાવતરું અને સિક્યોરિટીઝ છેતરપિંડીનો આરોપ છે.

અદાણી ગ્રૂપની માલિકીના ખાવડા રિન્યુએબલ એનર્જી પાર્ક વિશ્વનો સૌથી મોટો છે.  પાકિસ્તાન સાથેની સરહદે રણમાં ઊંડે, ભારતના સૌથી વિવાદાસ્પદ અબજોપતિ વિશ્વના સૌથી મોટા રિન્યુએબલ એનર્જી પાર્કનું નિર્માણ કરી રહ્યા છે.

ભારતના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સાથેના તેમના સંબંધોથી ફાયદો થયો છે.
લાંચ યોજનામાં યુએસ ફેડરલ ફોજદારી અને સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ કમિશનની તપાસમાં અવરોધ લાવવાનું કાવતરું ઘડવાનો આરોપ છે. અદાણી ગ્રીને યુએસ રોકાણકારો પાસેથી $175 મિલિયન કરતાં વધુ એકત્ર કર્યા હતા, અને Azureના શેરનો ન્યૂયોર્ક સ્ટોક એક્સચેન્જમાં વેપાર થયો હતો.

ગૌતમ અદાણી એશિયામાં બીજા ક્રમના સૌથી ધનિક વ્યક્તિ છે, જેની કુલ સંપત્તિ $85 બિલિયન છે.

બ્લૂમબર્ગએ અહેવાલ આપ્યો હતો કે, ટાયકૂન અદાણી પર લાંચ આપવાની યોજનાનો આક્ષેપ કર્યો છે
આરોપો મોટા સોલાર પાવર પ્લાન્ટ પ્રોજેક્ટ સાથે સંબંધિત છે.

ભારતના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના મુખ્ય સાથી ગૌતમ અદાણી સામે લાંચ આપવાનો આરોપ મૂકાયો છે.
ઈન્ડિયન રિન્યુએબલ એનર્જી કંપની (ઈન્ડિયન એનર્જી કંપની)ના એક્ઝિક્યુટિવ્સ ગૌતમ એસ. અદાણી, સાગર આર. અદાણી અને વિનીત એસ. જૈન પર ખોટા અને ભ્રામક નિવેદનોના આધારે યુએસ રોકાણકારો અને વૈશ્વિક નાણાકીય સંસ્થાઓ પાસેથી ભંડોળ મેળવવા માટે અબજો ડોલરની યોજનામાં તેમની ભૂમિકા માટે સિક્યોરિટીઝ અને વાયર છેતરપિંડી કરવાના ષડયંત્રનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે.

ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસના અહેવાલ પ્રમાણે, ન્યૂયોર્કમાં યુએસ પ્રોસિક્યુટર્સે બુધવારે અદાણી ગ્રૂપના ચેરમેન ગૌતમ એસ અદાણી, તેમના ભત્રીજા સાગર અદાણી અને અન્ય છ લોકો પર 2,029 કરોડ રૂપિયા લાંચ આપવાનો ચાર્જ જાહેર કર્યો છે. રાજ્ય પાવર ડિસ્ટ્રિબ્યુશન કંપનીઓ સાથે સૂર્ય ઉર્જા વીજળીનો ઠેકો મેળવવા માટે ભારતીય સરકારી અધિકારીઓને 2,029 કરોડ રૂપિયા ચૂકવવાનો આરોપ મૂક્યો હતો (US$265 મિલિયન)ની લાંચ આપી હોવાનો આરોપ છે. જે અંગા અમેરિકા અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે લોકો પાસેથી રોકાણ મેળવવા જુઠુ બોલવા અને એફબીઆઈની તપાસ રોકવાનો આરોપ છે.

આરોપમાં રણજિત ગુપ્તા અને રૂપેશ અગ્રવાલ, એક રિન્યુએબલ એનર્જી કંપનીના ભૂતપૂર્વ એક્ઝિક્યુટિવ કે જેમની સિક્યોરિટીઝ ન્યૂ યોર્ક સ્ટોક એક્સચેન્જ (યુએસ ઇશ્યુઅર) પર ટ્રેડ થતી હતી અને કેનેડિયન સંસ્થાકીય રોકાણકારના ભૂતપૂર્વ કર્મચારી સિરિલ કેબેન્સ, સૌરભ અગ્રવાલ અને દીપક મલ્હોત્રા પર પણ આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે.

ગૌતમ એસ. અદાણી, સાગર આર. અદાણી અને વિનીત એસ. જૈન પર વિશ્વના સૌથી મોટા સૌર ઉર્જા પ્રોજેક્ટ્સમાંની એક લાંચ યોજનાના સંબંધમાં વિદેશી ભ્રષ્ટાચાર અધિનિયમનું ઉલ્લંઘન કરવાના કાવતરાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે.

ન્યુ યોર્કના પૂર્વીય જિલ્લા માટે યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ એટર્ની, બ્રાયન પીસ, ડિપાર્ટમેન્ટ ઑફ જસ્ટિસના ક્રિમિનલ ડિવિઝન માટે ડેપ્યુટી આસિસ્ટન્ટ એટર્ની જનરલ, લિસા એચ. મિલર અને ફેડરલ બ્યુરો ઑફ ઈન્વેસ્ટિગેશન (એફબીઆઈ), ન્યૂ યોર્કના ચાર્જમાં સહાયક નિયામક ફિલ્ડ ઓફિસ, જેમ્સ ઇ. ડેનેહી ચાર્જીસની જાહેરાત કરી.
આંતરરાષ્ટ્રીય બજારોમાં ભ્રષ્ટાચારમાં ભ્રષ્ટાચાર કરાયો હોવાનો આરોપ છે.

અબજો ડોલરના કોન્ટ્રાક્ટ મેળવવા માટે ભારતીય સરકારી અધિકારીઓને લાંચ આપવા માટે એક વિસ્તૃત યોજના ઘડી હતી. ગૌતમ એસ. અદાણી, સાગર આર. અદાણી અને વિનીત એસ. જૈને લાંચ યોજનામાં ભાગ લીધો હતો. અમેરિકન અને આંતરરાષ્ટ્રીય રોકાણકારો પાસેથી મૂડી એકત્ર કરવા તેઓ ખોટું બોલ્યા.

ડેપ્યુટી આસિસ્ટન્ટ એટર્ની જનરલ મિલરે જણાવ્યું હતું કે, “આ આરોપમાં ભારતીય સરકારી અધિકારીઓને $250 મિલિયનથી વધુની લાંચ આપવાની, રોકાણકારો અને બેંકો સાથે અબજો ડોલર એકત્ર કરવા માટે જૂઠું બોલવાની અને ન્યાયમાં અવરોધ લાવવાનો આરોપ છે. આ ગુનાઓ કથિત રૂપે અમેરિકન રોકાણકારોના ખર્ચે ભ્રષ્ટાચાર અને છેતરપિંડી દ્વારા મોટા પાયે રાજ્ય ઉર્જા પુરવઠાના કોન્ટ્રાક્ટ મેળવવા અને નાણાં આપવા માટે કરવામાં આવ્યા હતા. ક્રિમિનલ ડિવિઝન વિશ્વના અન્ય કોઈ પણ જગ્યાએથી વધુ ભ્રષ્ટ છે.

ગૌતમ એસ. અદાણી અને અન્ય સાત બિઝનેસ એક્ઝિક્યુટિવ્સે કથિત રીતે ભારત સરકારને તેમના વ્યવસાયોને લાભ આપવા માટે રચાયેલા આકર્ષક કોન્ટ્રાક્ટ માટે લાંચ આપી હતી. અદાણી અને અન્ય પ્રતિવાદીઓએ લાંચ અને ભ્રષ્ટાચાર અંગેના ખોટા નિવેદનો માટે દોષિત ઠરાવ્યો હતો. આના આધારે મૂડી એકત્ર કરીને રોકાણકારો સાથે છેતરપિંડી કરી હતી. સરકારની તપાસમાં અવરોધ ઊભો કરીને લાંચના કાવતરાને છુપાવવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો.

એફબીઆઈના મદદનીશ નિયામક ચાર્જ ડેનેહીએ જણાવ્યું હતું. “એફબીઆઈ તમામ ભ્રષ્ટ કરારો, ખાસ કરીને આંતરરાષ્ટ્રીય સરકારો સાથેના કરારો, અને રોકાણકારોને સંબંધિત નુકસાનથી બચાવવા માટે તેઓ કામ કરી રહ્યાં છે.

2020 અને 2024 ની વચ્ચે, પ્રતિવાદીઓ ભારત સરકાર સાથે આકર્ષક સૌર ઉર્જા પુરવઠાના કરારો મેળવવા માટે $250 મિલિયનથી વધુની લાંચ આપવા માટે સંમત થયા હતા. લાંચ માટે અદાણી વ્યક્તિગત રીતે ભારત સરકારના અધિકારી સાથે મળ્યા હતા. ઈલેક્ટ્રોનિક મેસેજિંગ એપ્લિકેશન દ્વારા લાંચ યોજનાની વારંવાર ચર્ચા કરી હતી.

સાગર આર. અદાણીએ તેના સેલ્યુલર ફોનનો ઉપયોગ સરકારી અધિકારીઓને આપવામાં આવેલી લાંચની ચોક્કસ વિગતોને ટ્રૅક કરવા માટે કર્યો હતો.

રૂપેશ અગ્રવાલે અન્ય પ્રતિવાદીઓને પાવરપોઈન્ટ અને એક્સેલનો ઉપયોગ કરીને ઘણા વિશ્લેષણ તૈયાર કર્યા હતા. તેનું વિતરણ કર્યું હતું, જેમાં મળેલી લાંચ અને ચૂકવણીની વિગતોનો સારાંશ આપવામાં આવ્યો હતો

ભારતીય ઉર્જા કંપનીની લાંચ-રૂશ્વત વિરોધી અને ભ્રષ્ટાચાર વિરોધી પ્રથાઓને ખોટી રીતે રજૂ કરી હતી અને ધિરાણ મેળવવા માટે યુએસ રોકાણકારો અને આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય સંસ્થાઓ પાસેથી લાંચની યોજના છુપાવી હતી.

સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયા (USDA) દ્વારા $1 બિલિયનથી વધુની રકમ અન્ડરરાઈટ કરવામાં આવી હતી, જેનું વેચાણ અને માર્કેટિંગ યુએસમાં રોકાણકારોને અન્ય સ્થળોએ કરવામાં આવ્યું હતું.

આ ઉપરાંત ગૌતમ એસ. અદાણી, સાગર આર. અદાણી અને વિનીત એસ. જૈને ભારતીય ઊર્જા કંપનીને તેના એકીકૃત નાણાકીય નિવેદનોમાં અને લાંચ યોજના અંગે બજાર અને રોકાણકારોને ખોટા નિવેદનો આપવા બદલ દોષી ઠેરવ્યા હતા.

સિરિલ કેબનેસ, સૌરભ અગ્રવાલ, દીપક મલ્હોત્રા અને રૂપેશ અગ્રવાલે ગ્રાન્ડ જ્યુરી, એફબીઆઈ અને યુએસ સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ કમિશન (એસઈસી)ની લાંચ યોજનાની તપાસમાં અવરોધ લાવવાનું કાવતરું ઘડ્યું હતું.

ન્યાયમાં અવરોધ ઊભો કરવાના ષડયંત્રનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે.

એફબીઆઈ ન્યુયોર્કના કોર્પોરેટ, સિક્યોરિટીઝ અને કોમોડિટીઝ ફ્રોડ અને ઈન્ટરનેશનલ કરપ્શન યુનિટ દ્વારા તપાસ હાથ ધરવામાં આવી હતી.

પ્રતિવાદી:
ગૌતમ એસ. અદાણી, ઉંમર: 62
સાગર એસ. અદાણી, ઉંમર: 30
વિનીત એસ. જૈન, ઉંમર: 53
રણજીત ગુપ્તા, ઉંમર: 54
સિરિલ કેબન્સ, ફ્રાન્સ/ઓસ્ટ્રેલિયા, ઉંમર: 50
સૌરભ અગ્રવાલ, ઉંમર: 48
દીપક મલ્હોત્રા, ઉંમર: 45
રૂપેશ અગ્રવાલ, ઉંમર: 50

ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસ
યુએસ રોકાણકારોના ખર્ચે ભ્રષ્ટાચાર અને છેતરપિંડી દ્વારા રાજ્યના ઉર્જા પુરવઠાના મોટા કોન્ટ્રાક્ટ મેળવવા અને નાણાં આપવા માટે કરવામાં આવ્યા હતા. ખોટી રજૂઆતો પર યુએસ રોકાણકારો પાસેથી $175 મિલિયનથી વધુ એકત્ર કર્યા હતા.

ન્યૂ યોર્કના પૂર્વીય જિલ્લાના યુએસ એટર્ની ઓફિસ દ્વારા જારી કરાયેલી એક અખબારી નોંધમાં યુએસ ડેપ્યુટી આસિસ્ટન્ટ એટર્ની જનરલ લિસા એચ. મિલરને ટાંકીને જણાવ્યું હતું. ન્યુ યોર્કના પૂર્વીય જિલ્લા માટે યુએસ ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટમાં બંને ફરિયાદો દાખલ કરી.

યુએસ પ્રોસિક્યુટર્સે તમામ સંસ્થાઓ અને કેટલીક વ્યક્તિઓના નામ ગુપ્ત રાખ્યા છે. પરંતુ ફૂટનોટમાં નોંધ્યું છે કે તેમની ઓળખ ગ્રાન્ડ જ્યુરીને ખબર છે. ગૌતમ અદાણીનું નામ આપવામાં આવ્યું નથી. ગૌતમ અદાણીને ભારતીય સમૂહના સ્થાપક તરીકે વર્ણવવામાં આવેલા છે.

સરકારી અધિકારીઓએ રાજ્યની વીજ વિતરણ કંપનીઓને SECI સાથે વીજ પુરવઠો કરાર કરવા દબાણ કર્યું હતું. સરકારી અધિકારીઓને ભ્રષ્ટ કરવા માટે વ્યાપક પ્રયાસો કર્યા હતા. આંધ્રપ્રદેશની રાજ્ય વીજ વિતરણ કંપનીઓને રૂ. 1,750 કરોડ (લગભગ $228 મિલિયન) ઓફર કરવામાં આવ્યા હતા.

ગૌતમ અદાણીએ ઓગસ્ટ-નવેમ્બર 2021 દરમિયાન SECI અને આંધ્ર પ્રદેશની રાજ્ય વીજ વિતરણ કંપનીઓ વચ્ચેના વીજ પુરવઠા કરારોનું ત્રણ વખત ઉલ્લંઘન કર્યું હતું. આગળ વધવા માટે “વિદેશી અધિકારી” સાથે વ્યક્તિગત રીતે મુલાકાત કરી હતી.

લાંચ યોજના અંગેના સંદેશાવ્યવહારમાં ગૌતમ એસ. અદાણીને કોડ નામો “SAG”, “Mr[.]A”, “Numero Uno” અને “The Big Man” દ્વારા ઓળખવામાં આવ્યા હતા.

ત્યારે, ગૌતમ અદાણીએ “15,000 નોકરીઓનું સર્જન કરવાના લક્ષ્ય સાથે, ઉર્જા સુરક્ષા અને સ્થિતિસ્થાપક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ્સમાં $10 બિલિયનનું રોકાણ કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ” પરની પોસ્ટમાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને અભિનંદન આપ્યા હતા.

કોંગ્રેસના નેતાઓ અને મીડિયાSECના પ્રભારી જનરલ સેક્રેટરી જયરામ રમેશે જણાવ્યું હતું કે, “SEC દ્વારા ગૌતમ અદાણી અને અન્યો પર આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે તે કોંગ્રેસ દ્વારા જાન્યુઆરી 2023 સુધીમાં મોદાણીના વિવિધ કૌભાંડોની JPC તપાસની માંગને સમર્થન આપે છે.”

ફોર્બસના અહેવાલ પ્રમાણે તેમણે ફોર્બ્સ વેલ્યુએશન દ્વારા અદાણીની નેટવર્થ $69.8 બિલિયન હોવાનો અંદાજ લગાવેલો હતો. અદાણી વિશ્વના 22મા સૌથી ધનિક વ્યક્તિ છે.

આશ્ચર્યજનક હકીકત
અદાણી ગ્રૂપ 2023માં ભારતનું બીજું સૌથી મોટું સિમેન્ટ ઉત્પાદક હતું અને 2022માં તેણે $38 બિલિયનની આવક ઊભી કરી. શિપિંગ પોર્ટ, 3 મિલિયનથી વધુ ગ્રાહકોને સેવા આપતી ટ્રાન્સમિશન લાઇન અને આઠ એરપોર્ટનો સમાવેશ થાય છે.

હિંડનબર્ગ રિસર્ચ
એક્ટિવિસ્ટ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ ફર્મ હિંડનબર્ગ રિસર્ચ દ્વારા અદાણી અને તેની કંપનીઓ પર મોટા પાયે છેતરપિંડી અને સ્ટોક મેનિપ્યુલેશનનો આરોપ મૂકતો અહેવાલ પ્રકાશિત થયાના એક વર્ષ કરતાં વધુ સમય પછી અદાણી સામે આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે. અગાઉ ટેસ્લાના વડા એલોન મસ્ક પછી વિશ્વના બીજા સૌથી ધનિક વ્યક્તિ તરીકે સ્થાન આપ્યું હતું. તઊર્જાથી લઈને શસ્ત્રો અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર માટે કંપની કામ કરે છે.
હિંડનબર્ગે જણાવ્યું હતું કે કમ્પાઈલ કરવામાં બે વર્ષ લાગ્યા હતા, અમેરિકન ફર્મે અદાણી કંપનીઓના “આકાશ-ઉચ્ચ મૂલ્યાંકન” પર પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો હતો અને કહ્યું હતું કે તેમના “નોંધપાત્ર દેવું” સમગ્ર જૂથને “અનિશ્ચિત નાણાકીય પગથિયાં પર” મૂકે છે. શોર્ટ સેલર્સ કંપનીનો સ્ટોક ઘટશે તેવી શરત લગાવીને પૈસા કમાય છે. અદાણી ગ્રૂપે 400 પાનાનું ખંડન પ્રકાશિત કર્યું, જેમાં હિંડનબર્ગ વિશ્લેષણને “જૂઠ્ઠાણું સિવાય બીજું કંઈ નથી.”

સીએનએન
સીએનના અહેવાલ મુજબ, ભારતીય અબજોપતિ ગૌતમ અદાણી અને અન્ય એક્ઝિક્યુટિવ્સ પર ન્યૂયોર્કમાં તેમની કથિત ભૂમિકા માટે દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા.

પુરાવા
સોલાર એનર્જી સપ્લાય કોન્ટ્રાક્ટમાં અંદાજે 20-વર્ષના સમયગાળામાં ટેક્સ પછી $2 બિલિયનથી વધુનો નફો એકત્ર કરવાનો અંદાજ હતો. લાંચ કાંડમાં ઘણા ફોન પર પુરાવા પણ સામેલ હતા. વિભાગે લાંચની ચોક્કસ વિગતોને વ્યાપકપણે ટ્રૅક કરવા માટે સેલ ફોન સહિતના દસ્તાવેજોનો ઉલ્લેખ કર્યો, વિવિધ લાંચની રકમનો સારાંશ આપતા દસ્તાવેજનો ફોટોગ્રાફ અને પાવરપોઈન્ટ અને એક્સેલ વિશ્લેષણ કરીને તેમાં લાંચની ચૂકવણી ભરવા અને છુપાવવા માટેના વિવિધ વિકલ્પોનો સારાંશ આપવામાં આવ્યો છે.

અદાણીએ તેની કારકિર્દીની શરૂઆત હીરાના વેપારમાં કરી હતી. તેમણે 1988માં કોમોડિટી ટ્રેડિંગ બિઝનેસની સ્થાપના કરી, જે પાછળથી અદાણી એન્ટરપ્રાઈઝમાં વિકસિત થઈ, અને હવે પોર્ટ અને પાવરથી લઈને મીડિયા અને ક્લીન એનર્જી સુધીના મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં કંપનીઓ ધરાવે છે.