વિશ્વમાં સૌથી વધું એરંડા પકવતાં ગુજરાતના ખેડૂતોનું આર્થિક શોષણ કરતાં ઉદ્યોગપતિઓ

ગાંધીનગર, 4 જૂન 2021

ગુજરાતના ખેડૂતો એરંડી પેદા કરવામાં અને હેક્ટર દીઠ સૌથી વધું ઉત્પાદન મેળવવામાં દેશમાં સતત 5 વર્ષથી આગળ રહ્યાં હોવાનો એક અહેવાલ ભારત સરકારે ગયા અઠવાડિયએ જાહેર કર્યો છે. એરંડીની ખેતી કરતાં રાજ્યોની 2015-16થી 2019-20ના 5 વર્ષની સરેરાશ જાહેર કરી છે. વિશ્વમાં સૌથી વધું એરંડી ગુજરાત પકવે છે.

2018-19માં દેશમાં એરંડીનું ઉત્પાદન 12.15 લાઠ ટન થયું હતું. જેમાં ગુજરાતમાંથી 12.15 લાખ ટન થયું હતું. દેશના 77 ટકા માલ ગુજરાતના

ચોમાસુ પૂરું થયું ત્યારે ખેડૂતો પાસેથી વેપારીઓએ 600 રૂપિયાના 20 કિલો એરંડી ખરીદી લીધી હતી. હવે તેનો ભાવ 1100 સુધી થઈ ગયો છે. ઉત્તર ગુજરાત અને સૌરાષ્ટ્રના 80 ટકા ખેડૂતો એરંડીનો પાક તૈયાર થાય એટલે તુરંત વેચી દેતા હોય છે. ખેતરેથી જ વેપારીઓને આપી દેતા હોય છે. આ માલ વેપારીઓ કે નિકાસકારોના ગોડાઉનોમાં જતો રહે છે. જે ભાવ ઊંચકીને વેચે છે.

249 તાલુકામાંથી 67 તાલુકામાં એરંડી થાય છે. જે ત્યાંના એપીએમસીમાં વેચવા જાય છે અથવા વેપારીઓ ખેડૂતોના ખેતરથી જ માલ લઈ જતાં હોય છે.

ગયા ચોમાસામાં 6.52 લાખ હેક્ટરમાં 15 લાખ ટન એરંડી પેદા થઈ હતી. હેક્ટર દીઠ 2293.55 કિલો ઉત્પાદન ખેડૂતોએ લીધું હતું.

ઉત્પાદન અને ભાવના આંકડા પરથી કહી શકાય કે 150 કરોડ કિલો ઉત્પાદન થયું હતું. જ્યારે પાક તૈયાર થયો ત્યારે એક કિલોનો ભાવ રૂપિયા 30 હતો. રૂ.4500 કરોડનો માલ તૈયાર હતો. જેમાં 50 ટકા ખેડૂતોએ ખેતરથી જ માલ વેચી દીધો હતો. જે હિસાબે રૂ.2250 કરોડનો માલ 30 રૂપિયામાં વેચાયો હતો. બીજા ખેડૂતોએ થોડા દિવસોમાં માલ વેચી દીધો હોઈ શકે છે. જેના વેપારીઓએ હવે બે ગણા ભાવો મેળવ્યા હતા. ખેડૂત આખું વર્ષ મહેનત કરે અને તેને એક કિલોએ માંડ 10 રૂપિયા નફો મળે છે. પણ વેપારીઓ પૈસા રોકીને ગોડાઉનમાં ભરે એટલે એ માલમાં 100 ટકા નફો મેળવી લીધો છે.

એરંડીમાં ગુજરાત સૌથી આગળ છે તેની પાછળ સારા બિયારણો છે. ગુજરાતમાં હાઈબ્રિડ જાતો સૌથી વધું શોધાઈ છે.

10 વર્ષમાં ભારે વધારો
હેક્ટરે 2010 કિલોની ઉત્પાદકતા સાથે 4.90 લાખ હેક્ટરમાં વાવેતર 2010-11માં થયું હતું. આજે હેક્ટરે 2303 કિલો સાથે 6.38 લાખ હેક્ટરમાં 14.70 લાખ ટન એરંડી પેદા થઈ છે. આમ 10 વર્ષમાં હેક્ટરે ઉત્પાદકતા 300 કિલોની વધી છે.

એરંડીનું તેલ અને ખોળ બને છે. તેલ રંગ ઉદ્યોગ, ડિટરજન્ટ, શાહી, દવા, પ્લાસ્ટિક, પોલિશ, લુબ્રિગેન્ટ સહિત 250 પ્રકારના ઉદ્યોગોમાં તેનો વપરાશ છે. તેથી વિશ્વમાં માંગ છે. વિશ્વમાં સૌથી વધું એરંડી ગુજરાત પકવે છે. ગુજરાતને નામના અપાવનાર કૃષિ વિજ્ઞાનીઓ અને ખેડૂતો છે. વેપરીઓ હવે ખેડૂતોની લૂંટ કરીને વિદેશ માલ મોકલે છે.